Akşam
Askeri amaçlarla geliştirilen, Kahramanmaraş merkezli depremlerde 50'den fazla kişinin enkazdan kurtarılmasını sağlayan 'Duvar Arkası Radar'a (DAR) talep artarken cihazın doğal afetlerdeki etkinliğini güçlendirecek çalışmalar yapılıyor. STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret AŞ Lider Teknikeri Yusuf Hayırlı, şirket yerleşkesindeki teknoloji gösterim alanında DAR'ı kullanarak, cihazın kabiliyetlerini anlattı. İnşaatlarda zemine dökülen "tabliye betondan" oluşturulan 2 blok ve bir sıvalı tuğla duvarın arkasındaki canlının tespiti için cihazı kullanan Hayırlı, 3 duvarın arkasında canlının nefes alıyor olması ve göğüs kafesi hareketi, omuz hareketi, el sallama, parmak oynatma gibi mikro-makro hareketlerinin DAR tarafından tespit edilebildiğini söyledi.
YER TESPİTİ KOLAYLAŞTI
Hayırlı, aslında savunma sanayisi için üretilmesine rağmen DAR'ı depremde enkaz ortamında kullanmayı denediklerini kaydetti. Cihazın sağladığı katkıya dikkati çeken Hayırlı, şöyle konuştu: "Enkaz ortamında normalde 22 metre olan mesafemiz enkazın durumuna göre 10, 7, 5 metre olacak şekilde düştü. Duvarların kalınlıkları, içerideki eşya yoğunluğu, buzdolabı vesaire gibi eşyalar da bizim çalışmalarımızı etkiledi. Arama-kurtarma çalışmalarında depremzedeye seslenerek, nefes alması yeterli ama 'elini-kolunu salla' şeklinde kendisini uyarıp, hareketlerini fazlalaştırarak yerinin tespitini kolaylaştırmayı sağladık. Bir an önce ekipler girerek depremzedeyi enkazdan çıkardılar. Bizim faydamız '3 metre ileride, bir metre sağda' gibi konum bilgisi verdiğimiz için hem depremzedeyi enkazı boşaltma sırasında zarar vermeden çıkarmak mümkün oldu hem de 10-12 saat süren enkaz boşaltma sürecini 1.5-2 saate düşürdük."
4 CİHAZ KULLANILDI
DAR'ın ultra geniş bant radar sinyaller vasıtasıyla gözle temas, erişim mümkün olmayan yerlerde, kapalı mekanlarda arka tarafta bulunan canlının tespit edilmesi amacıyla geliştirildiğini anlatan Hayırlı, radarın özel birlikler tarafından meskun mahal operasyonları, terörle mücadele, rehine kurtarma operasyonları gibi alanlarda kullanıldığını dile getirdi. Cihazı geliştirirken depremde, doğal afetlerde, çığda ve yangında kullanılabileceğini öngördüklerini vurgulayan Hayırlı, "Depremin boyutunun çok büyük olmasıyla beraber ekip olarak 8 kişi, 4 cihazla Hatay bölgesine ulaştık. Depremde ilk defa kullanılan bir ürün. Savunma sanayisi için üretilmiş bir ürünü deprem ortamında ilk enkazlarda deneyimleyerek daha tedbirli ilerledik. Cihaz kendini de kabul ettirdikten sonra 4 ekibe bölünerek daha hızlı şekilde enkazlarda çalışma yaptık. 50'nin üzerinde vatandaşımızın yerinin tespitini yaptık."
DAR İLE YEDİ AYLIK BEBEK ÇIKTI
Yusuf Hayırlı depremde cihazın kullanımıyla ilgili şunları anlattı: "İlk olarak Hatay bölgesi Odabaşı Mahallesi'nde çalışmalara başladık. Burada itfaiye ile birlikte çalışıyorduk. Cihazı ilk kez kullandık. Enkazın içine girerek yaklaşık 2,5 metreden tespit aldık. Ekiplerin çalışmasıyla 1,5-2 saat sonunda yabancı uyruklu bir kadının canlı olarak çıkmasında vesile olduk. Sonrasında Oduncu Apartmanı bölgesine götürdü bizi ekipler. Burada ekipler bir anne ve bebeğine ulaştı, anne vefat etmişti maalesef ama 7 aylık bebeği enkazdan sağ salim çıkardılar. Sonrasında bodrum kata düşen Reyhan Hanım kurtarıldı. Aynı apartmanda uğultu şeklinde ses aldık. Ekipler 2-2,5 saat çalışıp karşı daireden tam 7 kişiyi aldılar. Bu, bizi çok mutlu etti."
ZAMANA KARŞI YARIŞTA ÖNEMLİ KATKI SAĞLADI
Yusuf Hayırlı, DAR'ın özellikle zamana karşı yarışta arama-kurtarma ekiplerine fayda sağladığını vurguladı. Konumla hareket edildiği için çalışmalar sırasında depremzedenin zarar görmesinin önüne geçilmesinin de önemli bir katkı olduğunu dile getiren Hayırlı, "Sahada daha fazla DAR olsaydı belki daha fazla cana ulaşmak mümkün olacaktı" dedi. Depremlerdeki kullanımı sonrasında DAR'a yönelik ilgiye ilişkin sorular üzerine Hayırlı, "Döndükten sonra AFAD, AKUT, GEA gibi arama-kurtarma ekipleri, çeşitli şehirlerimizin itfaiyeleri görüşme talebinde bulundular. Kendileriyle demolarımızı yaptık, cihazımızın kullanımı konusunda bilgi verdik. Olumlu dönüşler var, görüşmeler de devam ediyor. Önümüzdeki dönemde DAR sayısının artacağını düşünüyoruz. Yerli ve milli cihazımızı arama-kurtarma ekiplerinin elinde görmek bizi mutlu edecektir" diye konuştu. Hayırlı "Terörle mücadele için tasarlayıp ürettiğimiz cihazımızı enkaz ortamında daha etkin nasıl kullanılırız, 3-4 duvarın değil de 5-6 duvarın arkasını nasıl görebiliriz arayışı içindeyiz" dedi.