Son dönemde büyük yükseliş trendine giren altın rekor üstüne rekor kırdı. Gram altın 329 TL bandında, geçen haftayı 502 TL ile kapatan çeyrek altın ise 528 TL seviyelerinde işlem görüyor. Küresel piyasalarda büyük çaplı dalgalanmalara sebep olan altındaki yükseliş masaya yatırıldı.
İşte altındaki hareketliği mercek altına alan en kapsamlı analiz:
Altın ve döviz fiyatlarında yaşanan artış sadece Türkiye’de değil, son dönemde pek çok ülkede ve dünyaya baktığımızda uluslararası ekonomi piyasalarında ortaya çıkan bir neticedir. Bu neticeye salgın hastalıklar, dünyada artan siyasi riskler ve gerilimler de etki etmektedir. Şöyle ki;
Çin, ekonomisiyle dünyanın önde gelen ülkelerinden biridir. Çin gibi devasa ekonomiye sahip bir ülkenin, son dönemde Koronavirüs gibi salgın bir hastalığın etkisi altına girmesi sadece kendi üretimini, ithalat ve ihracatını etkilemekle kalmamış, Çin ile ticari ilişkileri bulunan dünyanın sayısız ülkesini de etkisi altına almıştır. Ayrıca bu salgın hastalığın İtalya, Güney Kore ve İran gibi ülkelerde görülmesi, piyasaların 'risk alma' isteğini azaltarak tarihin en eski dönemlerinden beri güvenilir bir yatırım aracı olarak görülen altınatalebi arttırmıştır.Büyük yatırımcılar, altın almaya yönelmiştir.
Altına olan bu yönelme kuşkusuz iç piyasalarımızda da yaşanmaktadır. TL cinsinden altın satın alınması, piyasalardaki Türk Lirası stokunu genişletmekte, dolayısıyla TL karşısında dolar fiyatlarının artmasına neden olmaktadır. Bu durum, aşağıdaki grafikte de gösterilmektedir.
29 Ekim 2019 ile 20 Şubat 2020 tarihleri arasında dolar karşısında en çok değer kaybeden para birimlerinden bazıları şu şekildedir;
• ARJANTIN PESOSU %-2,98
• BREZILYA REALI %-3,42
• TAYLAND BAHTI %-3,84
• GÜNEY AFRIKA RANDI %-2,96
ABD ile İran arasındaki gerilim,İran riyalinin de ABD doları karşısında değer kaybetmesine neden olmuştur. Kasım Süleymani’nin ABD tarafından öldürülmesi sonrasıyaşanan süreç, İran parasının dolar karşısındaki değer kaybını artırmıştır. Aşağıda yer alan grafikte, altın ile İran Riyali ve döviz kurlarındaki değişiklik gösterilmektedir.
Yaşanan tüm bu gelişmeler hem gelişmiş ülkelerde hem de Türkiye’nin de dahil olduğu gelişmekte olan ülkelerin borsalarında,yatırımcıları güvenli bir araç olarak görülen altına yönlendirmiş vealtın fiyatlarında yükseliş dünyanın pek çok ekonomisinde gerçekleşmiştir.
Gelişmekte olan ülke paralarının ABD doları karşısında değer kaybetmesinin bir diğer sebebi de, Amerikan Merkez Bankası FED’in faizleri arttırması,bu vesileyle küresel sermayenin görece daha fazla risk barındırdığı düşünülen gelişmekte olan ülke piyasalarını terk ederek güvenli liman olarak görülen ABD’ye doğru kaymasıdır.
Polonya Zlotisinin de altın karşısında değer kaybettiği ve bunun aşağıda yer alan altın ile Polonya Zlotisi döviz kurlarının gösterildiği grafikten de anlaşılmaktadır.
Arjantin Pezosunun da benzer bir şekilde altın karşısında değer kaybettiği ve aşağıda yer alan altın ile Arjantin Pezosu döviz kurları arasındaki ilişkinin gösterildiği grafikten de bu husus anlaşılmaktadır.
Güney Afrika Randının da altın karşısında değer kaybettiği ve aşağıda yer alan altın ile Güney Afrika Randı döviz kurları arasındaki ilişkinin gösterildiği grafikten de bu husus anlaşılmaktadır.
Sonuç olarak;
Türkiye’de ve dünyada döviz ve altın fiyatlarında yaşanan artışınnedenleri şu şekildedir;
• Çin’de başlayıp dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını,
• Çin üretim bandındaki aksamalar,
• Dünya genelinde artan siyasi riskler ve küresel piyasalardaki dengesizlikler,
• ABD-İran ilişkilerindeki gerilimli süreç,
• FED’in faizleri arttırma kararı.
Bu nedenler, küresel sermayenin daha az risk barındıran ABD’ye kaymasına, büyük yatırımcılarınyatırım aracı olarak altınayönelmesine sebep olmuştur. Arjantin Pesosu, Brezilya Reali, Tayland Bahtı, İran Riyali, Polonya Zlotisi, Güney Afrika Randı altın ve dolar karşısında değer kaybetmiştir. Türkiye gibi gelişmekte olan ülke piyasaları mukayese edildiğinde, meselenin küresel ekonomik parametrelerden kaynaklandığı açıkça anlaşılmaktadır. Bunun yanında, benzer sorunlar sadece gelişmekte olan ülke ekonomilerini değil, gelişmiş ülke ekonomilerini de etkisi altına almaktadır.