AA
Rusya'da üretilen ekipmanın sevkiyatına ilişkin tören, Rusya nükleer endüstrisinin 80'inci yıldönümü kapsamında başkent Moskova'da düzenlenen "Dünya Nükleer Haftası" uluslararası forumunda gerçekleştirildi.
Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev, buradaki konuşmasında, Akkuyu NGS'de aynı anda 4 ünitenin inşa edildiğini ve burasının dünyanın en büyük nükleer inşaat sahalarından biri olduğunu söyledi.
Likhachev, reaktör basınç kabının nükleer güç ünitesinin kalbi olduğunu belirterek, "Türkiye'deki 4'üncü ünite için gönderilecek reaktör kabı, ülkemizde üretilen 250'nci reaktör kabı olurken aynı zamanda uluslararası projelerimiz için üretilen 80'inci reaktör kabı konumunda." bilgisini paylaştı.
- AKKUYU NGS'DE İLK ÜRETİM 2026'DA HEDEFLENİYOR
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Zafer Demircan da Türkiye'nin ortaya koyduğu Ulusal Enerji Stratejisi'nin 2053'e kadar karbon nötr olma taahhüdüyle sürdürülebilir kalkınma ve enerji güvenliği üzerine kurulu olduğunu söyledi.
Demircan, nükleer enerjinin, güvenilir ve düşük karbonlu bir kaynak olmasının yanında daha geniş kapsamlı teknolojik ilerleme ve ekonomik büyümenin katalizörü olarak da hayati öneme sahip olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
"2050 yılına kadar küçük modüler reaktörler (SMR) gibi yenilikçi teknolojileri de içeren en az 20 gigavatlık nükleer kapasiteyi devreye almayı hedefliyoruz. Akkuyu Nükleer Güç Santrali, Türkiye'nin barışçıl nükleer gelişiminde bir dönüm noktasıdır. Şu anda Akkuyu NGS'nin tüm üniteleri inşa halinde. Yaklaşık 30 bin işçinin istihdam edildiği devasa bir projeden bahsediyoruz. Bugün, 4'üncü güç ünitesinin reaktör kabının sahaya sevkiyatı, iki ülkenin projeyi uygulama konusundaki ortak kararlılığının güçlü bir göstergesi."
Akkuyu NGS'de ilk elektrik üretiminin gelecek yıl hedeflendiğini aktaran Demircan, "2028 yılı sonuna kadar tüm ünitelerin tam kapasiteyle faaliyete geçmesi planlanıyor. Akkuyu NGS ile elektrik üretimimizin yüzde 10'unu karşılayacak ve yılda 35 milyon ton karbon emisyonunu azaltacağız." diye konuştu.
Konuşmaların ardından reaktör basınç kabının sevkiyatı, gerçekleştirilen canlı bağlantıyla başlatıldı. Sevkiyatın yaklaşık 3 hafta sürmesi bekleniyor. Yaklaşık 13 metre uzunluğundaki ve 4,5 metre çapındaki reaktör kabı, 320 ton ağırlığa sahip. Ekipmanın Akkuyu NGS sahasına ulaşmasıyla birlikte nükleer adaların şekillendirilmesi süreci tamamlanacak.
Akkuyu Nükleer AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Anton Dedusenko, Dedusenko, Rusya'nın başkenti Moskova'da düzenlenen "Dünya Nükleer Haftası" uluslararası forumu kapsamında Türk basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Akkuyu NGS sahasında, dört güç ünitesinin tamamının tesislerinde çalışmaların devam ettiğini aktaran Dedusenko, "1'inci güç ünitesinde devreye alma çalışmalarının tamamlanmasına odaklanılmış durumda. Bu, ünitenin tüm sistemlerinin kapsamlı kontrol işlemlerinden geçtiği, devreye alma öncesi hazırlık aşamasıdır. Güç ünitesindeki temel inşaat çalışmaları tamamlandı." diye konuştu.
Dedusenko, Akkuyu NGS'nin tüm güç ünitelerinin binalarına teknik su sağlamak için kullanılacak deniz ve kıyı hidroteknik tesisleri kompleksinin inşaatının tamamlanmak üzere olduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:
"Santralde üretilen elektriği şebekeye iletecek olan gaz yalıtımlı anahtarlama tertibatı binasında, akım yolları ve ilgili ekipmanların montajı yoğun bir şekilde devam ediyor. 2025'in sonuna kadar anahtarlama tertibatı ekipmanının montajını tamamlamayı planlıyoruz. Bu, NGS'nin kilit bileşenlerinden biri ve reaktörün amacı bakımından insan kalbiyle karşılaştırılabilirse, 'gaz yalıtımlı anahtarlama tertibatı' üretilen elektriği çeşitli tüketicilere, başta Türkiye Cumhuriyeti enerji şebekesine dağıtmaktan sorumlu olan sinir sistemine benzetilebilir."
NGS güç ünitesinin devreye alınmasının çok aşamalı bir operasyon olduğuna dikkati çeken Dedusenko, "Şu anda 1'inci güç ünitesinin çalışmaya başlamasına yönelik hazırlıkların son aşamalarından biri devam ediyor. Ünitenin sistemleri ve elemanları işletmeye hazır hale getiriliyor. Bunların projede belirlenen kriter ve özelliklere uygunluğu kontrol ediliyor. Bu, nükleer güvenliğin gerekliliklerine uymak ve santralin uzun yıllar boyunca güvenilir çalışmasını sağlamak için gerekli." bilgisini paylaştı.
Dedusenko, devreye alma sürecinin sağlam referanslara dayanmasının önemli olduğunu, bu süreçte, onlarca faal güç ünitesini işletmeye alma tecrübesine sahip olan Rosatom'un tüm deneyiminin kullanıldığını belirterek, "Proje ekibi, ilk atom kilovatının en kısa sürede Türkiye'nin enerji sistemine verilmesi için tüm çabayı gösteriyor. Bu bağlamda, önceki tedarikçiden kaynaklanan teslimat zorlukları nedeniyle 2024'te Çin'den yeniden sözleşme yapmak zorunda kaldığımız anahtarlama tertibatı ekipmanının bu yıl içinde güç vermeye hazır olacağını öngörüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Akkuyu NGS projesine Türk tedarikçilerin katılımına özel önem verdiklerini anlatan Dedusenko, şu ifadeleri kullandı:
"Proje ilerledikçe, Türk sanayisinin projeye katılım düzeyi de artıyor. Projenin başlangıcında hesaplanan yerlileştirme hacmi 4 milyar dolar olarak tahmin edilirken, bugün Türkiye Cumhuriyeti'ne yapılan vergi ödemeleri de dikkate alındığında bu miktar 11 milyar dolara ulaştı. Çeşitli aşamalarda yaklaşık 2 bin şirket tedarikçi ve yüklenici olarak projeye katıldı. Türk tedarikçiler, projenin ihtiyaçları için malzeme, ekipman ve hizmet sağlamakta, inşaat ve montaj işleri ile inşaat sahası içinde ekipman taşımacılığı yapmakta. Şantiyedeki inşaat malzemelerinin büyük bir kısmı Türk üretimi. Yerel üreticiler, proje ihtiyaçları için beton karışımları, donatı çeliği, metal yapılar, su yalıtım malzemeleri, boru ve kablo ürünleri tedarik ediyor."
Dedusenko, Türk şirketlerin, nükleer sektörün gerekliliklerine hızla uyum sağlayarak, nükleer enerjisi alanındaki şartları karşılamak için üretim süreçlerini iyileştirdiğini vurgulayarak, "Sertifikasyon prosedürlerinden geçerek, Türk sanayi işletmeleri, aralarında daha karmaşık olanlar da dahil olmak üzere, yeni ürün türlerinin üretimine başlayarak, sipariş hacmini artırıyor. Böylece, daha rekabetçi hale gelerek hem Türkiye'de hem de yurt dışında diğer atom santrallerinin yapım projelerine katılmayı umuyorlar. Bugün bunun örnekleri zaten mevcut, Türk düzenleyici kurumunun teknik destek kuruluşu olan NÜTED, Macaristan'daki Paks-2 NGS için ekipman imalatının denetim kontrolü hizmetlerini sunmak üzere bir sözleşme imzaladı. Ayrıca, Türk inşaat şirketleri, Mısır'daki El-Dabaa NGS'nin inşasında yer alıyor."
Akkuyu NGS'nin uzun vadeli bir proje olduğunu kaydeden Dedusenko, birkaç nesle temiz ve kesintisiz enerji sağlayacak bir santral inşa edilerek geleceğe yatırım yapıldığını söyledi.
Dedusenko, Akkuyu NGS'nin hidrokarbon ithalatına ve fosil yakıtların dünya piyasalarındaki fiyat dalgalanmalarına olan bağımlılığı azaltacağını, enerji istikrarını güçlendireceğini ve ekonominin çeşitli sektörlerine güvenilir enerji tedariki sağlayacağını dile getirerek, "Kendi topraklarında faaliyete geçecek bir nükleer santral, Türkiye'yi ileri, çevre dostu elektrik üretim teknolojilerine sahip ülkeler arasına taşıyacak." dedi.
Her yeni santralin, önceki projelerde kazanılan tüm deneyimi bünyesinde barındırdığını ifade eden Dedusenko, şöyle devam etti:
"Akkuyu NGS, bu deneyimin uluslararası iş birliği temelinde nasıl uygulanabileceğinin çarpıcı bir örneğini oluşturuyor. Türkiye'deki sahada sektörün en iyi mühendislik ve yönetim uygulamaları kullanılıyor. Bunların arasında VVER-1200 reaktörlerinin ileri teknolojileri, güvenlik kültürü ve Türk mühendislerinin Rus üniversitelerinde eğitim görmesi ve işletmedeki nükleer santrallerde pratik beceriler kazanmasını sağlayan insan kaynağı yetiştirme sistemi yer alıyor."
Dedusenko, sözlerini şöyle tamamladı:
"Bu bağlamda Akkuyu NGS, Rus nükleer sanayisinin 80 yıllık yolculuğunun bir yansımasıdır. Denenmiş teknolojiler ile yeniliklerin birleşimi, nükleer enerji alanında birçok nesil uzmanın birikmiş deneyimi ve uzun vadeli, karşılıklı faydaya dayalı ortaklığıdır. 2010 yılında imzalanan Akkuyu NGS'nin inşasına ilişkin hükümetlerarası anlaşma, Rusya ile Türkiye'nin nükleer alandaki iş birliğinde önümüzdeki 80 yılın kapılarını açtı, aynı zamanda Türkiye'nin nükleer enerjisinin gelişimi için geniş ufuklar sundu."