Afetin yaralarını sarma, enflasyonu tek haneye düşürme, büyüme, istihdamı devam ettirme ve sosyal adalet ile refahı geliştirme olmak üzere 4 amacı bulunan Orta Vadeli Program (OVP), bunları ise mali disiplin, sıkı para politikası ve yapısal dönüşüm araçlarıyla gerçekleştirmeyi hedefliyor. 7 temel alanda belirlenen yapısal dönüşüm adımlarıyla da tüketimi artıran kart limitine sınırlamadan kur korumalı mevduttan çıkarak TL mevudata dönüşe, gıda fiyatında istikrar için sera OSB'si gibi yeni üretim alanlarının oluşturulmasından 2.7 milyon kişiye istihdam yaratılmasına, esnek çalışmanın teşvik edilmesinden dar gelirliye konut desteğine, ikinci basamak emeklilik sisteminden sosyal yardımların etkin kullanılmasına kadar pek çok alanda reformlar planlanıyor. İşte ayrıntılar...
KART LİMİTİNE SINIRLAMA
OVP'de alınan kararların önümüzdeki dönemde vatandaşın hayatını etkileyecek birçok madde de bulunuyor. Bunlardan biri de enflasyonla mücadele kapsamında tüketim talebini kısmak için kredi kartı kullanımının sınırlanacağına dair hedef. OVP'de bu hedef, "Kredi kartı kullanımı, parasal istikrarı etkilemeyecek ve tüketim talebini dengeleyecek şekilde uluslararası standartlarda yeniden düzenlenecektir" cümlesiyle ifade edildi. Önceki dönemlerde kart kullanımını azaltmak için kredi kartı asgari ödeme ve kullanım limitleri artırılmış, taksit sayısı azaltılmıştı. OVP'de kredi kartı kullanımının yeniden düzenleneceğine ilişkin mesajların yer alması sonrası bankalar harekete geçti. Bazı bankaların kart limitlerinin artırılma süreçlerini zorlaştırmaya başladığı, müşterisinden gelir belgesi istediği belirtildi.
KKM'DEN ÇIKANA TEŞVİK
OVP'deki hedeflerden biri de kur korumalı mevduattan (KKM) yavaş yavaş çıkarak TL'ye dönüşü sağlamak. Kur korumalı mevduattan TL'ye dönmek için de bankalar yüzde 45 oranında faizler sunmaya başladı. KKM hesabını kapatana ekstra faiz veriliyor. Bu, uygulamanın TL'ye dönüşü hızlandıracak. 500 bin lira da 12 bin 493 lira faiz getirirken yüzde 45'lik faiz oranında bu rakam 20 bin 821 liraya çıkacak. 8 bin 328 liralık bir fark olacak. Bu farktan yararlanmak için tek şart KKM'den 30 Haziran'dan önce açılmış olması gerekiyor.
7 MİLYON KİŞİYE İŞ
900 bin ilave istihdam, 3 yıllık dönem boyunca da toplam 2.7 milyon ilave istihdam öngörülüyor. Sosyal güvenlik mevzuatı ve uygulamaları değişen işgücü piyasası koşullarına ve yeni nesil esnek çalışma şekillerine daha uyumlu hale getirilecek. İstihdam teşviklerinden etkin olmayanlar sonlandırılacak. Kadın, genç ve engellilere yönelik teşviklerin ağırlığı artırılarak, teşvik sistemi sade ve etkin bir yapıya kavuşturulacak. Sosyal yardım sistemi gözden geçirilecek. İşgücüne katılıma mani olmayacak şekilde bütünleşik bir yapıda, aile odaklı ve fert başına asgari bir geliri garanti edecek şekilde yeniden kurgulanacak.
GIDA FİYATINDA İSTİKRAR
Ürün ve tarım parseli üretim alanları belirlenecek, çiftçi başvurularının, üretim izinlerinin ve ekim kontrolünün çerçevesi ortaya konulacak. Gıda fiyatlarında istikrar, arz güvenliğini sağlamayı teminen arazinin verim kabiliyeti ile birlikte yağış ve sulama imkanları da gözetilerek stratejik tarım ürünlerinde üretim planlaması yapılacak. Yaş meyve sebze ürünlerinin arz sürekliliğinin sağlanması amacıyla jeotermal enerji kaynaklarının bulunduğu uygun alanlarda Sera Organize Tarım Bölgesi kurulmasına yönelik yatırımlar hızlandırılacak.
DAR GELİRLİYE KONUT SAĞLANACAK
Kira ve ev fiyatlarındaki gelişmeler de göz önünde bulundurularak, salgın döneminde daralan konut arzı hızla artırılacak. Depremin oluşturduğu konut stokundaki kayıpların telafisine yönelik yeni sosyal konut projeleri geliştirilecek. Dar gelirli vatandaşların konuta erişim imkânı kolaylaştırılacak.
EMEKLİLİK VE MAAŞ SİSTEMİ: Otomatik Katılım Sistemi, işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emekliliğe dönüşecek. Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) olarak tanımlanan uygulama, 2024'ün sonunda yürürlüğe girecek. TES, emeklilikte oluşacak gelir kaybını telafi etmenin yanında hane halkı tasarruflarının artırılmasını amaçlıyor. Maaşlar, gerçekleşen enflasyona değil, enflasyon tahminine göre artırılacak.
VERGİ TABANA YAYILACAK: Kamu mali yönetiminde sürdürülebilir ve sağlıklı gelir kaynaklarının artırılması için vergi tabanı genişletilecek. Vergi harcamaları gözden geçirilecek, etkin olmayan istisna, muafiyet ve indirimler kaldırılacak. Karbon vergisi niteliği taşıyan vergiler gözden geçirilecek. Dijital olarak alınıp satılabilen ve transfer edilebilen, dijital bir değeri temsil eden sanal varlıklar kullanılarak yapılan işlemlere yönelik mevzuat çalışmaları sürdürülecek.
KAMUYA ARAÇ ALIMI: Kamu harcamalarında tasarrufu sağlayacak yapısal değişiklikler hayata geçirilecek. Buna göre, taşıt ihtiyaçları öncelikle geçici tahsisle ya da ihtiyaç fazlası taşıtların devriyle karşılanacak. Yeni taşıt edinimlerinde ekonomiklik gözetilerek yerli üretim ile çevreci araçlara öncelik verilecek.
YERLİ YAZILIMCIYA KATKI: Türkiye'nin kişi başına milli gelirde üst gelir grubuna yükselmesi hedefinde özellikle teknoloji odaklı katma değerli üretim önem taşıyor. OVP'ye göre, derin teknoloji alanlarında yurtdışında yaşayan Türk uzmanların, Türkiye'de girişim başlatmalarına olanak sağlayacak mekanizmalar oluşturulacak.