MİKTAT ÇAKAR
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, 2012 yılında 'Türkiye'nin Her Yerinde Kentsel Dönüşüm' sloganıyla İstanbul'dan başlattığı deprem dönüşümü hamlesi tüm Türkiye'de hayata geçirildi. Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Türkiye genelinde bugüne kadar 3 milyon 300 bin konutun dönüşümü sağlandı. 6.6 milyon ev ve işyerinin denetimi de tamamlandı. Sosyal konut, dönüşüm ve yapı denetim çalışmalarıyla nüfusun yüzde 65'ine denk gelen 55 milyon vatandaş, depreme dayanıklı konutlarda yaşıyor. 81 ildeki 922 ilçede 250 bin konutun dönüşümü ise devam ediyor. Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) eliyle 37 bin sosyal donatısıyla birlikte tam 1 milyon 180 bin sosyal konut inşa edilerek yapı stoku güçlendirildi.
6.5 MİLYON EV RİSKLİ
Deprem tehdidi başta olmak üzere afet risklerine maruz konumda bulunan yerleşim alanları ve özellikle 1999 yılı öncesi inşa edilen yapı stokunun niteliksiz oluşu da göz önünde bulundurulduğunda 2035 yılına kadar acil dönüşmesi gereken 6.5 milyon konutun yenilenmesi konusu Bakanlığın öncelikli hedefleri arasında yer alıyor. Hedef; kentsel dönüşüme girmemiş hiçbir konut bırakmamak.
İSTANBUL'DA 'YÜZYILIN DÖNÜŞÜMÜ'
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul'da kentsel dönüşümde 'Yarısı Bizden' kampanyası başlattıklarının müjdesini vermişti. 'Yarısı Bizden' projesiyle İstanbul'da en az 6 milyon vatandaş güvenli ve depreme dayanıklı yuvalarına kavuşacak. Yüzyılın dönüşümünde ilave nüfus getirmeden İstanbul'da tespit edilen 220 bin binadaki 1.5 milyon riskli konutun dönüşümü için şehrin Anadolu ve Avrupa Yakası'nda 500'er bin rezerv konut üretilecek, 500 bin konutun da yerinde dönüşümü sağlanacak. Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) eliyle yürütülecek olan kentsel dönüşümde 'Yarısı Bizden' projesiyle vatandaşlar yeni ve güvenli yuvalarına uygun taksitlerle kavuşacak, dönüşüm sürecine dahil olan vatandaşların konutlarının inşaatı en geç 2 yıl içinde tamamlanacak. Bu süreçte vatandaşlara 10 bin 500 lira taşınma yardımı yapılacak. Ayrıca proje kapsamında İstanbul'da aylık 3 bin 500 lira olan kira yardımı 5 bin 250 liraya yükseltildi. Kentsel dönüşüm sürecine dahil olacak vatandaşlara, borçlanacakları miktarda ise devlet tarafından çeşitli kolaylıklar sağlanacak. 100 metrekare büyüklüğünde 2 oda, 1 salon evini yeniden yapmak isteyen vatandaşın maliyeti 1.5 milyon lira çıktıysa, bunun 750 bin lirasını devlet hibe edecek. Kalan 750 bin lirasını vatandaşın kendisi ortaya koyarak evini yenileyebilecek. Vatandaşlar, yüzde 0.79 faizle 10 yıl vadeli kredi kullanabilecek veya yüzde 10'u peşin, kalanı 10 yıl vadeli olarak ÜFE/TEFE memur maaş artış oranlarından düşük olanını aşmayacak düzeyde güncellenecek rakamlarla borcunu ödeyebilecek. Bu yöntemle yüzde 10'u peşin ödenen 750 bin liralık borçlanma için aylık taksit 5 bin 625 lira, 900 bin liralık borçlanma için aylık taksit 6 bin 750 lira düzeyinde gerçekleşecek.
İstanbul'da dönüşüm ihtiyacı olan 1.5 milyon konuttan ilk etapta durumu acil olan 300 binin, 200 bini yerinde, 100 bini rezerv alanlarda olacak şekilde 1 yılda tamamlanması hedefleniyor. Böylece İstanbul'da 5 yıl içinde depreme dayanıksız bina bırakmamak amaçlanıyor. 'Yarısı Bizden' kampanyası kapsamında boş ve herhangi bir yapılaşmanın olmadığı alanlarda iki yeni uydu kent kurulacak. Yeşil alanı ve sosyal donatılarıyla yeni uydu kentlerin inşası belli lokasyonlarda gerçekleştirilecek. Faydalanmak isteyenler 29 Mayıs'a kadar e-Devlet üzerinden başvuru yapacak.
KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANLARINDA YAŞAM BAŞLADI
■ FİKİRTEPE: Yeni Fikirtepe'de toplamda 12 bin 418 konut inşa edilecek. Yeni Fikirtepe Konutları-1'de 1648 konut teslim edildi. 10 bin 770 bağımsız bölümün yapımı devam ediyor. Bakanlık hedefleri arasında Fikirtepe'de 2024 Temmuz tarihine kadar evine yerleşmeyen tek bir vatandaşın kalmaması amaçlanıyor.
■ TOZKOPARAN: İnşaatı devam eden 1387 bağımsız birim bulunuyor. 239 bağımsız birimin inşaatına başlanacak. 144 bağımsız birimin teslimi yapıldı.
■ ZEYTİNBURNU: Beştelsiz, Veliefendi, Çırpıcı, Seyitnizam, Sümer, Telsiz ve Arnavut Mahallelerinde toplam 400 bin metrekare alanda kentsel dönüşüm çalışmaları yürütülüyor.
■ BAĞCILAR: 847 bağımsız birimin teslimleri devam ediyor. 369 bağımsız birim için uzlaşma görüşmelerine başlandı.
■ ESENLER: 60 bin konutluk Türkiye'nin en büyük kentsel dönüşüm projesinin ilk etabı tamamlandı. 1. Etap'taki 2030 bağımsız birimin teslimi yapıldı. 2. Etap'taki 1461 bağımsız birimin inşa çalışmaları ve kura işlemleri tamamlandı.
■ ÜSKÜDAR: 7 bin 84 konutluk kentsel dönüşüm çalışmaları devam ediyor. 551 bağımsız bölüm tamamlanmış olup hak sahiplerine teslim edildi. 2 bin 620 bağımsız birimin ihale süreci tamamlanarak yapım süreci devam ediyor.
■ KÂĞITHANE: 745 bağımsız birim inşa edildi. 300 bağımsız birimin yapımına başlandı.
■ BEYOĞLU: Beyoğlu ilçesi Sütlüce ve Örnektepe Mahallesi'nde kentsel dönüşüm projesi tamamlandı. Beyoğlu ilçesi Okmeydanı'nda 778 konut, 159 dükkânın yapımına başlandı.
■ BEYKOZ: Tokatköy Mahallesinde 823 bağımsız birimin inşaatı devam ediyor.
■ GAZİOSMANPAŞA: 1931 bağımsız birimin yapımı tamamlandı. 927 bağımsız birimin yapımı devam ediyor.
■ KARTAL: Orhantepe Mahallesi'nde 203 bağımsız birim hak sahiplerine teslim edildi, 871 bağımsız birimin inşaatı sürüyor.
■ MALTEPE: Atışokulu Mahalle'sinde 253 bağımsız birimin tahliyesi ve yıkımı tamamlandı.
■ TUZLA: Cami Mahallesi'ndeki 263 bağımsız birim üretilmesine ilişkin projelendirme çalışmaları yürütülüyor.
■ PENDİK: 1747 konut, 281 dükkanın yapımına başlanıyor. 3200 riskli yapı dönüştürülecek.
■ ATAŞEHİR: 1563 bağımsız birimin inşaatı devam ediyor.
■ KÜÇÜKÇEKMECE: Halkalı Mahallesi'nde 139 adet bağımsız birimin kentsel dönüşümü tamamlandı.
■ EYÜPSULTAN: İslambey Mahallesi'nde 653 bağımsız birimin üretilmesi planlanıyor.
■ BAYRAMPAŞA: Sağmalcılar Mahallesinde 333 adet bağımsız birimin yer aldığı alanda hak sahipliliği tespit çalışmaları tamamlandı, projelendirme çalışmaları devam ediyor.