Kira bedellerinin belirlenmesinde, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yerine bir önceki kira yılında Tüketici Fiyat Endeksi'ndeki (TÜFE) 12 aylık ortalamalara göre değişim oranının baz alınması, ilgili kesimlerce olumlu bulundu. Türk Borçlar Kanunu kapsamında Yİ-ÜFE'ye göre belirlenen kira artış oranları, artık TÜFE'deki 12 aylık ortalamalara göre hesaplanacak. 1 Ocak'tan itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe giren düzenlemeyle, tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak bedele ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında TÜFE'deki 12 aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerli olacak. Buna göre, kira artış oranlarında yüzde 33,64 yerine yüzde 16,33 oranı baz alınacak.
Enflasyonun üstünde zamma önlem
Türkiye Tüm Emlak Müşavirleri Federasyonu Başkanı Hacı Ali Taylan, AA muhabirine, yapılan değişikliğin olumlu bir adım olduğunu söyledi. Taylan, "Yİ-ÜFE gibi TÜFE oranı da yüksek seyrediyor. Dolayısıyla kiracı ve ev sahipleri bu oranları uygulayamıyordu. Vatandaşın kira artışı için uyguladığı oran yüzde 10'lar seviyesinde. Arz-talep dengesi olduğu için arzda fazlalık var. Dolayısıyla geçen yıl kiraya verdiğimiz bir yeri, bu sene aynı fiyata veremiyoruz. Dolayısıyla enflasyon oranları zaten uygulanamıyordu, uygulanmasın da." dedi.
Genelde kira artışlarında yüzde 10-15 oranlarının uygulandığını ifade eden Taylan, "Gelecek dönemde kira artışlarının bu oranları geçeceğini zannetmiyorum. Kiralamalarda kış ayları nedeniyle zaten durgunluk var, yaz döneminde daha yoğun olur." diye konuştu.
"Toplumsal açıdan önemli"
Tüketici Başvuru Merkezi Genel Başkanı İbrahim Güllü de kira artışlarında TÜFE'nin dikkate alınmasına ilişkin düzenlenemeyi son derece olumlu karşıladıklarını belirtti. Kirada 12 aylık ortalamaların baz alınması ve bunun aşılamayacak olmasının da tüketici, kiracı ve ev sahipleri açısından olumlu olduğunu ifade eden Güllü, şunları kaydetti:
"Enflasyon baz alınacağı için tüketici ya da kiracının enflasyona ezdirilmemesi söz konusu oluyor. Bu düzenlemeyle kira bedellerine enflasyonun üstünde zam yapılmasının önü kapatılmış oldu. Bu da vatandaşın bütçesine katkı sağlayacak. Ev sahipleri de yüksek artış talep edip alamama sıkıntısı yaşamayacak. Bu düzenleme, kira davalarındaki artışın da önüne geçecek. Adliyelerde, kira artışı ve kira bedellerinin ödenmemesine ilişkin çok sayıda dava var. Toplumsal açıdan da önemli bir düzenleme yapılmış oldu."
TÜİK ÜFE Aralık 2018 Ocak 2019 kira artış zam oranı
Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK tarafından açıklanan oranlara göre Türkiye'de Aralık 2018 döneminde 12 aylık ÜFE oranı % 27,01 oldu. Açıklanan bu rakama göre ev sahipleri kiracılarına bu ay en fazla % 27,01 oranında zam yapacaklar. Yeni zam oranına göre Aralık ayı kira zam oranı hesaplaması şu şekilde yapılacak:
Konut Kirası: 1.000 Lira
TÜİK ÜFE Aralık 2018 Ocak 2019 Kira Artış Zam Oranı: % 27,01
Ocak Ayı Kira Artış Oranı Tutarı: 270,01 Lira
Ocak 2019 Kira Artış Oranı Dahil Yeni Zamlı Kira Tutarı: 1.270,01 Lira
Ocak 2019 TÜFE kira artışı zam oranı
Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK tarafından açıklanan oranlara göre Türkiye'de Aralık 2018 döneminde 12 aylık TÜFE oranı 16,33 oldu. Açıklanan bu rakama göre ev sahipleri kiracılarına bu ay en fazla % 16,33 oranında zam yapacaklar. Yeni zam oranına göre Aralık ayı kira zam oranı hesaplaması şu şekilde yapılacak:
Konut Kirası: 1.000 Lira
TÜİK TÜFE Ocak 2019 Kira Artış Oranı: % 16,33
Ocak Ayı Kira Artış Oranı Tutarı: 163,30 Lira
Ocak Ayı Kira Artış Oranı Dahil Yeni Zamlı Kira Tutarı: 1.163,30 Lira
KİRA ZAMMI NASIL HESAPLANIR?
Yeni Ekonomi Programı'nda yer alan tedbirlerden biri gayrimenkulde kira artış oranını doğrudan etkiliyor. Ev sahipleri artık zamları üretici fiyatından değil, tüketici fiyatından yapabilecek. Program'ın 'Enflasyon' bölümünün 'Politika ve Tedbirler' başlığı altında, "Kira artış oranına dair üst sınır, döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki gelişmelere duyarlılığı yüksek olan üretici fiyatları yerine tüketici fiyatlarına göre belirlenecektir" maddesi yer alıyor. Normal şartlarda 12 aylık ortalama Yurt İçi Üretici Fiyatı (Yİ-ÜFE) artış oranı ile belirlenen kira zammı üst rakamı yeni düzenleme yapılması ile birlikte TÜFE ile belirlenecek. Ağustos ayında 12 aylık ÜFE gerçekleşmesi yüzde 18,78, TÜFE gerçekleşmesi ise yüzde 12,61 olarak kaydedilmişti. Bu da oturduğu ev için bin lira kira ödeyen tüketicinin, zam zamanının ağustosa denk gelmesi durumunda eylülde 188 lira zamlı ödeme yapacağı anlamına geliyor. Şayet TÜFE oranından zam yapılsaydı bu rakam 126 lira olacaktı.
Kira artışını kim belirler?
Ev ve işyerini kiraya veren mal sahipleri, kiracıları ile yaptığı sözleşmenin yenilenmesi halinde kira bedeline zam yapma hakkına da sahip oluyor. Peki, kira artışını kim belirler? Ev ve işyerini kiraya veren mal sahipleri, kiracıları ile yaptığı sözleşmenin yenilenmesi halinde kira bedeline zam yapma hakkına da sahip oluyor. Kira sözleşmesi, taraflardan herhangi bir fesih bildiriminin gelmemesi halinde otomatik olarak senelik yenilenmiş oluyor.
Kira fiyatları bir yılda ne kadar zamlandı?
Ağustos ayında yaşanan kira artış oranı yüzde 17,41 TL olurken, bu rakam 2018 yılının kira zammında ulaşılan en yüksek değer olarak dikkat çekiyor. Bir yıl önce 2017’nin Ağustos ayında kira artış oranı sadece yüzde 10,94 idi. Ağustos 2017-Ağustos 2018 dönemini kapsayan 12 aylık dönem boyunca kira artış rakamları sadece bu yılın Şubat, Mart ve Nisan gerileme kaydetti. 2018’in Ocak ayında yüzde 15,82 iken, Şubat ayında yüzde 15,66, Mart ayında yüzde 15,50 ve Nisan ayında yüzde 15,35 TL’ye gerileyen kira artış oranları mayıs 2018 itibariyle tırmanışa geçti.
Böylelikle ülke çapında kira artış oranları bir yılda yaklaşık yüzde 60 yükseldi. 2018’in ilk sekiz ayında ise kira zammı artışı yüzde 10 oldu. Yaz aylarına bakıldığında ise Haziran ayında yüzde 15,80 olan kira artış oranı, önce Temmuz ayında yüzde 16,57’ye, son olarak da Ağustos ayında yüzde 17,41 TL’ye tırmandı.
TEFE - TÜFE NEDİR ?
Tefe - Tüfe gayimenkul sektöründe ve Türkiye’de ekonominin temel göstergelerinden sayılan çok önemlidir değerlerdir.
Bu değerler tek tek ele alalım.?
TÜFE NEDİR ?
TÜFE’nin açılımı , ‘ Tüketici Fiyat Endeksi ‘ dir. Tüfe sayesinde enflasyonu ölçebiliriz. Tüfe değerleri Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından hesaplanır. Tüfe , daha önce satın alınmış bir malın - hizmetin , daha sonra ki bir tarihteki fiyatı ile karşılaştırılmasına yarar.
Tüfe’yi hesaplarken önc , Türkiye’nin genelini temsil eden bir örnek kitlenin bir yıl içinde hangi mal ve hizmete ne kadar para harcadığı hesaplanır. Ayrıca her mal ve hizmetin toplam içindeki ağırlıkları belirlenir.
TEFE NEDİR ?
TEFE’nin açılımı , ‘ Toptan Eşya Fiyat Endeksi ‘ dir. Kulladığımız malların tüm ham maddelerini içine alır. Yani toptan satılan malların fiyat artışlarını gösteren bir endekstir.
TÜFE ve TEFE arasında ne fark vardır ?
Tefe ve Tüfe genellikle birlikte kullanılır ve birbirlerine karşılaştırılırlar. Bu endeksler farklı değerleri gösterir.
Tefe fiyat artışlarının arz yani maliyet cephesini gösterirken Tüfe ise fiyat artışlarının talep yönünü gösterir.
Tefe de Tüfe gibi önceden endekse dahil edilmiş mallardan oluşan belirli bir malın fiyatındaki değişmeleri ölçüyor.
Tefe’yi Tüfe’den ayıran en önemli nokta tüketici fiyat endeksi direk olarak tüketicinin eline geçen malların fiyatını ölçerken, toptan eşya fiyat endeksi ise hammadde ve yarı mamullerin de fiyatını ölçüyor.
Tefe’nin kapsamı Tüfe’ye göre daha geniştir.