Kıdem tazminatı tavan hesaplaması asgari ücrete göre şekilleniyor. Kıdem tazminatı kaç liradan kaç liraya yükseldi? İşte 2019 kıdem tazminatı hesaplama konusunda merak edilen detaylar... Herhangi bir iş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren bir nedenle feshi durumunda, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenmektedir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilecektir. Kıdem tazminatı hesaplamaları sırasında işçiye ödenen ücretin yanı sıra, kendisine düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatlerin (yol parası, yemek parası, düzenli olmak koşuluyla ikramiye ödemeleri vb.) brüt tutarları dikkate alınmaktadır. Her tam çalışma yılı için ödenen kıdem tazminatı tutarı, fesih tarihinde geçerli olan kıdem tazminatı tavanı ile sınırlandırılmıştır.
KIDEM TAZMİNATI HAKKI NASIL HESAPLANIR?
Herhangi bir iş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren bir nedenle feshi durumunda, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenmektedir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilecektir. Kıdem tazminatı hesaplamaları sırasında işçiye ödenen ücretin yanı sıra, kendisine düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatlerin (yol parası, yemek parası, düzenli olmak koşuluyla ikramiye ödemeleri vb.) brüt tutarları dikkate alınmaktadır. Her tam çalışma yılı için ödenen kıdem tazminatı tutarı, fesih tarihinde geçerli olan kıdem tazminatı tavanı ile sınırlandırılmıştır.
VERGİ MUAFİYETİ GELDİ
Kıdem tazminatı tavanı altı ayda bir yükseltiliyor. Ödemenin yapıldığı tarihteki kıdem tazminatı tavanını aşmayan söz konusu tazminat tutarları için ödenen vergiler iade edilecek. Aşan tutarların vergisi ise iade edilmeyecek.
Örneğin geçen yılın ocak ayında işten ayrılan bir kişiye on yıllık hizmetinin karşılığı olarak 60 bin lira tazminat ödenmişse, o tarihteki 5.001 TL’lik tavan dikkate alınarak 50 bin 10 TL’ye kadar olan tutar için ödenen vergi iade edilecek.
Basın iş kolunda çalışanlar için ise 24 aylık brüt ücrete kadar olan tazminatlar için ödenen vergiler iade edilecek.
TAVAN YÜKSELDİ, SENE BAŞINA 562 LİRA KAZANÇ
Enflasyonun kesinleşmesiyle işçiler için kıdem tazminatının tavanı da arttı. Buna göre 2019'un ilk altı ayı için kıdem tazminatı tavanı 5.996,46 TL olarak uygulanacak. Örneğin 8.9.1999 ve öncesinde ilk kez sigortalı olmuş, 15 yıl, 3.600 gün çalışması olan ve brüt maaşı 5.996,46 TL’nin üzerinde olan bir işçi 2018'de bu hakkını kullanmayarak çalıştığı yıl başına 562 TL fayda sağlamış durumda. Bu işçi hakkını bu yıl kullandığında ve 10 yıllık çalışması varsa toplamda 5.620 TL daha fazla kıdem tazminatı almış olacak.
Bekleyen yüzde 4 kâra geçti
Emeklilik dilekçesini 2018'de değil de bu yıl verecek bir işçi de enflasyonun netleşmesiyle ortalama yüzde 4 daha fazla aylık bağlatacak. 2018'de dilekçe vermekle bu yıl dilekçe vermek arasındaki fark ortalama yüzde 4 oranında maaşlara yansıyacak.
Kıdem tazminatına hak kazanmada bazı ayrıntılar söz konusu.yani normalde işverenin işten çıkarması durumunda ödenen kıdem tazminatı, istifa hallerinde de alınabiliyor. örneğin; erkek işçi askerlik, kadın evliliği nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa kıdemini alabiliyor. emekli olmak için işten çıkanlar kıdem tazminatı alır. 8 eylül 1999’dan önce işe girip de 15 yıl sigortalı olan ve en az 3600 günü tamamlayanlar ile 1999’dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl sigortalı olup 4500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdeme hak kazanıyor. bunun için SGK'dan ‘yaş dışında emeklilik şartlarını yerine getirmiştir’ yazısı alınmalı. fazla mesai nedeniyle ayrılan işçi de kıdem alır.
KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA İŞLEMİ NASIL YAPILIR?
"Çalışana; her bir yıl için, 30 günlük (aylık brüt ücret) tazminat ödeniyor. Toplam tazminat tutarı da, çalışanın son aldığı aylık brüt ücretin, o işyerinde çalıştığı yıl süresi ile çarpılması ile bulunuyor. Örneğin, son aldığınız brüt ücret 2 bin 500 liraysa, aynı işyerinde 7 yıldır çalışıyorsanız ve işvereniniz sizi işten çıkarttıysa; kıdeminiz 17.500 bin lira tutuyor. Ücretin içinde yer alan; yol yardımı, yemek, ikramiye, prim gibi tüm ödemeler de tazminat hesabına katılıyor.Peki, kıdem tazminatının bir limiti yok mu? Var; buna da tavan deniyor ve devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor. İşte, bu tutar, 2018 ile birlikte arttı ve 5.001,76 lira oldu. Geçen sene ise bu rakam, 4.732,48 liraydı. Yani bu sene emekli olanlar, geçen seneye oranla tazminatını yüzde 5,6 zamlı alacak. Bu rakam, 1 Ocak-30 Haziran arası için geçerli. Hazirandan sonra kıdem tazminatının tavanı daha da artacak.
Yeri gelmişken, çalışanların kıdem tazminatı hesaplamasında sıkça yaptıkları bir yanlışa da değineyim. Özellikle yüksek ücretle çalışanlar, aylık ücret ile çalıştıkları yılı çarparak, çıkan rakamı tazminat olarak alacaklarını zannediyor. Oysa tazminata konu olacak tavan aylık bu yıl için 5.001,76 liradır ve bunun üzerinde ne kadar maaş alınırsa alınsın tazminat hesabı 5.001,76 lira üzerinden yapılır. Örneğin, brüt ücretiniz 6 bin lira olsun, işyerinde de 5 yıldır çalışıyor olun. 6 bin liranın 5 yıl ile çarpılması sonucu çıkan 30 bin liralık kıdem tazminatı yanlış hesaptır. Doğrusu, 5.001,76 liranın, 5 yıl ile çarpılması sonucu çıkan 25.008,8 liradır."
KİMLER KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR?
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için çalıştığınız işyerindeki hizmet süresinin en az bir yıl olması ve işveren tarafından işten çıkarılmış olmanız gerekir. Kendi isteğinizle işten ayrılırsanız kıdem tazminatı alamazsınız. Ancak, erkekler askerlik hizmeti için ve kadınlar da evlilik nedeniyle işten ayrılmak zorunda kalırsa, tazminata hak kazanıyor. Ayrıca, emeklilik için gerekli süreyi ve prim ödeme gün sayısını doldurmuşsanız kendi isteğinizle işten ayrılırsanız dahi kıdem tazminatı alabilirsiniz.
İHBAR TAZMİNATI NEDİR?
İş Kanunu'nun 17. Maddesinde düzenlenen ihbar süresi, işçi veya işverenin birbirine önceden haber vermesi gereken süreye verilen isimdir. Gerekli bildirimi yapmadan işçinin çıkması ya da işverenin çıkarması durumunda ödediği bedele de ihbar tazminatı denir.
İŞÇİNİN ÇALIŞTIĞI SÜREYE GÖRE İHBAR SÜRESİ
– 6 aydan az: 2 hafta, 2 haftalık brüt ücret/14 Gün
– 6 ay-1,5 yıl arası: 4 hafta, 4 haftalık brüt ücret/28 Gün
– 1,5 yıl-3 yıl arası: 6 hafta, 6 haftalık brüt ücret/42 Gün
– 3 yıl ve üzeri: 8 hafta, 8 haftalık brüt ücret/56 Gün
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
İşçinin, çeşitli nedenlerden dolayı işinden ayrılırken, çalıştığı yıllar için işveren tarafından ödenen tazminattır. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için, işveren tarafından işten çıkarılması gerekir. Ancak işçinin çıkarılırken, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranmamış olması gerekiyor. Yani, hırsızlık, huzuru bozacak davranışlar gibi işyeri kurallarına aykırı nedenlerden işten çıkarılırsanız, kıdem tazminatı alamazsınız. İş yasasına göre sağlık sorunu gibi haklı bir nedene dayanarak, işten ayrılma zorunluluğu oluşmuşsa tazminat alınır. Erkek çalışanların askerlik nedeni ile işten ayrılması da tazminatı doğurur. Kadın çalışanlar ise çalışırken evlenirse, evlendikten sonraki bir yıl içinde kendi isteği ile işten ayrılabilir ve tazminat alabilir. Emeklilik şartını yerine getirmiş çalışanlar da kıdem tazminatı alabilir.