Spesifik, günlük hayatta sıkça kullanılan bu kelimenin anlamını doğru bir şekilde öğrenmek için spesifik nedir, ne anlama gelmektedir, cümle içinde nasıl kullanılır sorularının cevapları merak konusu oldu. Spesifik sözcüğü; özellikli, sadece bir çeşide, bireye, olaya has olan ve o çeşidin kendine has yanlarını oluşturan veya özel, özgül, ayrıt edici manalarını taşımaktadır. Bir sıfattır. Türkçe diline Fransızca dilinden geçmiştir. Bu kelime aynı zamanda ''önceden belirtilmiş olan, belli, aşikar'' manalarına da gelmektedir.
SPESİFİK NE DEMEKTİR?
Günlük hayatta pek çok kez kullanılan bu kelime, kimi zaman derin manalar taşıyabilmektedir. Yukarıda da belirtildiği gibi spesifik, Fransızcadan “spécifique” sözcüğünden dilimize geçmiştir. Tıp dilinde de yaygın biçimde kullanılmaktadır.
Özgü, özellikli, özel, kendisine özgü bir çeşidin veya olayın karakteristik yönü gibi anlamları da taşımaktadır. Spesifik bir çeşit ya da olay, kendini benzerlerinden ve benzer olmayanlardan ayıracak spesiyaliteye ehil demektir.
Gündelik hayatımızda birçok defa bu kelimeyi cümlelerimizde kullanıyoruz. Bazen bir şeyi vurgularken bazen de bir cümleye derin bir mana vermek isterken bu kelimeyi kullanıyoruz. Bu kelime, Fransızca dilinden “spécifique” kelimesinden bizim dilimize geçti ve spesifik halini aldı. Bu kelimenin Türk dilinde kullanımı daha küçük ölçekte bir yöne sahip. Bir şeye özgü, özel ya da özel bir türe sahip olayın yönü, benzeri manaları da taşıyor. Spesifik kelimesi bir türün veya olayın bir ürünün ya da durumun yani herhangi bir şeyin ona benzeyenlerinden ya da benzemeyenlerinden onu ayırma anlamını katmak için de kullanılıyor. Örneğin, ”spesifik manada“ ifadesi mananın daha özel bir ölçekte vurgulanmasına karşılık geliyor.
Bu noktada önemli olan da bu ayrımları yaparak doğru anlamı tespit etmek. Bu tespit sonrası da anlam bütünlüğü sağlanarak cümle ve böylelikle paragraf daha manalı hale gelebilir.
İŞ DÜNYASI VE SPESİFİK KELİMESİ
Bu kelime birçok meslek sınıfında kullanılan bir kelime olarak karşımıza çıkıyor. Bilhassa hukuk ve tıp tarafından bu kelimeyi sık sık duyabiliriz veyahut bir dükkana yemek yemeye gittiğiniz zaman önünüze gelen menüde yer alan şefin spesiyali adı altında bir çeşit yemek sınıfı bulunuyor. Burada yer alan spesiyal şefin kendinin yapmış olduğu özel bir yemek. Bütünüyle onun geliştirmiş olduğu ona has bir yemek manasına geliyor. Yani bu yemeğin başka bir yerde aynı şekilde yenmesi mümkün olmuyor. Adı üstünde o şefin özel menüsü olarak konumlanıyor. Oraya özgü, oraya has, ora ile alakalı bir biçimde olduğunun değerlendirilmesi de yapılabilecek doğru bir değerlendirme. Bu örnekte de görüldüğü gibi spesifik kelimesi yalnızca belli bir çeşide ait halde olan o çeşidin karakteristik açılarını ifade edebilmek amacıyla kullanılan bir sözcük olarak tanımlanıyor. Bu tanımlama ile beraber anlaşılıyor ki bu kelime ile yemeğin aitliği ifade bakımından tescillenmiş oluyor.
İş dünyasında yer alan birçok kişi ve kurumlar bu kelimeyi kulağa daha farklı geldiği için de tercih edebiliyor. Söylendiği zaman karşı tarafta bıraktığı etki ile bulundukları dünyada farklılık oluşturmayı amaçlıyorlar.
TÜRKÇE VE SPESİFİK
Bunlarla paralel olarak konuşmasına ayrı bir hava katmak için modernlik adı altında bu kelimeyi kullanıyorlar ama unutmamak lazım ki yabancı kelimeleri dilimize katarak modern olmaktan öte kendi dilimizi yozlaştırıyoruz. Kelimelerin nereden, hangi kökten geldiğini önemsemeden kullanılmaya devam edilmesi durumunda ortada özü kaybolmuş bir dil olacaktır. Bu son derece tehlikeli bir şey. Çünkü kültür ve dil arasında sıkı bir ilişki vardır. Bu yüzden spesifik kelimesi Türkçemize geçmiş dahi olsa bunu en az şekilde kullanarak Türkçe olup aynı manaya gelen kelimeleri elden geldiğince kullanmaya çalışmalıyız. Bu durum bu kelime özünde ifade edilse de bütün kelimelere karşı bu davranışı sergilemeye çalışmalıyız. Yabancı kelimelerin Türkçe manasına gelen kelimeleri kullanmalıyız ve bu kelimelerin olmaması durumunda da bu manaya gelen kelimeleri üretmeliyiz.
Özelliği olan belirli bir çeşidin karakteristik özelliği manasına gelmekte olan bu sözcüğün yerinde kullanılmak üzere “Özellikle“ sözcüğü rahat bir şekilde kullanılabilir. Örneğin, “Sizin durumunuz için spesifik bir çare arıyoruz.” cümlesinde kullanılan bu sözcük cümledeki manasıyla belli bir özelliği olan, özel bir çare manasında kullanılıyor. Yani, burada bir çare olacak çözümün belli bir ölçütte özel bir biçimde olacağı anlatılıyor. Bir kapsamı bir özele nitelendirip oraya ait etme durumu ortaya çıkmış oluyor. Bu ortaya çıkış ile birlikte bu kelimenin has olma, özgü olma manasında kullanımının öne çıktığı gözler önüne seriliyor.
CÜMLE İÇERİSİNDE KULLANIMI
TDK bazlı bir yaklaşımda spesifik kelimesi özellikli biçiminde ifade ediliyor. Bu kelime kendine has kendine özgül ve özgü veyahut özel manalarına geliyor. Bu noktada artık kelimenin hangi anlama geldiği de açıkça belli bir noktaya gelmiş bulunuyor fakat burada asıl sorun kelimenin Türkçe anlamlısı olsa da bunun kullanımının aynı şekilde olup olmadığı. Çünkü birbirini anlam olarak karşılayan kelimeler birbiri yerine aynı düzen içerisinde tutarlı bir şekilde kullanılamayabiliyor. Bu kullanımın nasıl olacağına birinin cevap vermesi lazım. Bu kelime bazı cümlelerde isim olarak bazı cümlelerde sıfat olarak kullanılabilir. Görevleri farklı olsa da nasıl kullanıldığı en temel noktada yer alıyor. Örneğin, “Bu hastalık için spesifik adımlar atmalıyız.“ cümlesinde olduğu gibi spesifik burada bu hastalığa çözüm olabilecek ona has adımlar manasında kullanılmıştır. Bunun yerine bu cümle anlamı korunarak “Bu hastalık için özel adımlar atmalıyız. “şeklinde revize edilebilir.
Bir başka örneğe bakacak olursak “Bu dönem dahilinde spesifik konulara ilgi göstermek herkes tarafından benimsendi.” cümlesi anlamı korunarak revize edilebilir. “Bu dönem dahilinde daha özellikli konulara ilginin artması herkes tarafından benimsendi.“ şeklinde bir revize yapılabilir. Bu revize işlemleri ana cümlede kullanılan spesifik kelimesinin anlamına göre yapılıyor. Kendine özgü, has manası varsa kelime ona göre seçiliyor. Özellikli, özel manasındaysa da kelime bu duruma göre seçiliyor. Sonuç olarak da belirlenen kelime üzerinden bir revize işlemi yapılıyor. Bu örnekler çoğaltılabilir ama önemli olan burada örnekleri sıra sıra yazmak değil. Önemli olan bunun nasıl yapıldığı. Çünkü balık almaktan çok balık tutmak daha önemli. Sadece bu kelime bazlı da düşünülmemeli bu revize işlemi. Hayatımızın her alanında kullandığımız sözcüğün yerine eş anlamlısı olsun ya da Türkçe karşılığı olsun kelimenin bunun kullanılması sırasında bir anlam bütünlüğünü ve anlamın korunmasını baz alarak hareket etmek lazım.