Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin liderlerinin ilk gün toplantıları sonunda sonuç bildirisi yayınlandı.
Bildiride Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de enerji ve sismik araştırmaları ‘tek taraflı adım’ olarak nitelenirken, bu durumda AB’nin elindeki tüm enstrümanları ve seçenekleri kullanacağı belirtildi. Bildiride, Türkiye ile Yunanistan arasında güven artırıcı adımların, istikşafi görüşmelerin yeniden başlayacağına yönelik açıklamalar memnuniyetle karşılandı; ancak kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölgelerin diyalog yoluyla ele alınması gerektiği belirtilirken, Türkiye’ye ‘Kıbrıs Rum yönetimi ile diyalog’ çağrısı yapıldı.
KIBRIS TÜRKLERİ YOK SAYILDI
Bildiride, uluslararası hukuk ve AB üyelerinin egemen haklarına aykırı düşecek eylemlerden kaçınılması gerektiğine vurgu yapılırken, Türkiye’nin egemen hakları ve Kıbrıs Türkleri’nin haklarına ise değinilmedi. Bildirinin tek olumlu yanı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dile getirdiği Doğu Akdeniz konulu çok taraflı konferans çağrısı oldu.
BORRELL ÇALIŞACAK
Bildiride, konferansın katılımcıları, modeli ve yeri konusunda AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in çalışma yürüteceği belirtilirken, konferansta deniz yetki alanlarının sınırlandırılması, güvenlik, enerji, göç ve ekonomik iş birliği gibi konuların ele alınacağı aktarıldı.
ATİNA’DAN İTİRAZ GELDİ
Öte yandan Yunan Sky televizyonunun haberine göre Yunan diplomatlar, taslak metinde Türkiye’ye yaptırımlardan bahsedilmemesine, sadece AB’nin Yunanistan ve Kıbrıs’ın toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi için sahip olduğu tüm araçları kullanacağına yer verilmesine itiraz etti. Bu nedenle de ortak bildiri taslağında mutabakat sağlanamadı.
MERKEL: VİZE SERBESTİSİNİ DE KONUŞACAĞIZ
AB liderler zirvesini değerlendiren Almanya Başbakanı Angela Merkel, AB ile Türkiye’nin aralık ayında, göç mutabakatı ve Gümrük Birliği anlaşmasının geliştirilmesi ile ekonomik iş birliği konularının yanısıra vize serbestisini görüşeceğini açıkladı. Türkiye konusunda yapıcı diyaloğa sahip olmanın önemine dikkati çeken Merkel, “Türkiye ile pozitif bir gündem istiyoruz. Son zamanlarda Erdoğan ile çok sık görüştüm. İlişkilerde, pozitif bir gündem iki tarafın da çıkarına. Aralık ayında vize serbestisi konusu görüşülecek” dedi. Merkel, vize serbestisi konusunun aralık ayına kadar sağlam bir şekilde çalışılması gerektiğinin altını çizdi.
ÜYELİK GÜNDEMİ YENİDEN CANLANACAK
Konsey tarafından yapılan açıklamada “AB Konseyi ayrıca başkanını AB Komisyonu Başkanını ve Yüksek Temsilci’yi AB-Türkiye gündeminin yeniden canlandırılması için bir teklif geliştirmekle görevlendirmiştir” ifadeleri kullanıldı.
ANKARA: TEHDİT DİLİ YANLIŞ RUMLARIN MUHATABI KKTC
Dışişleri Bakanlığı, zirve kararlarına, “Birçok bölümü gerçeklerden kopuk” diye tepki gösterdi. Tehdit dili yanlış bulunurken Rumların muhatabının KKTC olduğu vurgulandı.
Zirvede kullanılan yaptırım tehdidinin yapıcı bir söylem olmadığı uyarısında bulunan Dışişleri, diyalog ve diplomasi çağrılarının ‘kısmen’ de olsa karşılık bulmasının olumlu olduğunu belirtti. Dışişleri açıklamasında, “Biz, her zaman gerginliğin azaltılmasından ve diyalogdan yana olduk. Kararda taahhüt edilen adımların, vize serbestisi de dahil yerine getirilmesini bekliyoruz” denildi. AB liderlerinin, Kıbrıs Türklerine atıfta bulunmadığına ve enerji kaynaklarına ilişkin hakça paylaşımdan söz etmediğine işaret eden Dışişleri, AB’nin Kıbrıs Türklerini yok sayan zihniyetinin devam ettiğini belirtti. Dışişleri, “Kıbrıs Rumları’nın muhatabı, Türkiye değil Kıbrıs Türkleri’dir. Kıbrıs’taki iki taraf, enerji aramaları koordine etmek, hakça gelir paylaşımı dahil bir iş birliği mekanizması kurmak için bir araya getirilmeli. Bu sağlanamazsa Kıbrıs Türk tarafı hidrokarbon faaliyetlerine devam edecektir” denildi.
AB İLE İLERLEMEYE ‘SONDAJ’ ŞARTI
AB Konseyi Başkanı Charles Michel ve Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, Türkiye ile ticareti artıracak Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve göç anlaşmasını kapsayan ‘pozitif gündem’i çalışmak istediklerini belirtirken, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de enerji aramalarına yeniden başlamama şartı koydu. Michel, “Hem siyasi diyaloğa şans vermek istediklerini, hem de Yunanistan ve Kıbrıs Rum yönetimine tam desteklerini ifade ettiklerini” belirtirken, “Gelecek haftalarda Türkiye ile iş birliğini artırmayı amaçlayan pozitif gündemi nasıl oluşturabileceğimizi görmek istiyoruz. Aralık’ta bu konuyu tekrar değerlendireceğiz” dedi. Leyen de, “Ankara’nın (Akdeniz’deki) faaliyetlerini tekrarlaması halinde, elimizde bir alet çantamız var” ifadesini kullandı. Fransa Cumhurbaşkanı Macron da Doğu Akdeniz krizinde Yunanistan ve Kıbrıs Rum yönetimini desteklediğini yineledi.
MERKEL ‘POZİTİF’ AYRIŞTI
Almanya Başbakanı Angela Merkel ise “Türkiye ile yapılan görüşmelerde bu olumlu gündemi ilerletmek istiyoruz, çünkü bunun Türkiye ile olan tüm farklı stratejik ilişkiler için ne kadar önemli olduğunu biliyoruz” diye konuştu.
MİÇOTAKİS ELİ BOŞ DÖNDÜ
Yunan muhalefeti, Başbakan Miçotakis’in “AB zirvesinden eli boş döndüğü” görüşünde. Yunanistan ana muhalefet partisi SYRIZA lideri eski başbakan Alexis Çipras, “Masada ne Türkiye’ye yaptırım, ne de provokasyonların yeniden başlaması halinde onları harekete geçirecek bir mekanizma var. Miçotakis neden havlu attı” dedi. Pasok lideri Fofi Gennimata da, “Miçotakis bize sözler vermişti. Ama maalesef zirveyi kaybetti, iki yüzlü konuştu. AB liderleri de Türkiye’ye yaptırımlardan bahsetmeye bile cesaret edemediler” diye konuştu.Miçotakis ise AB’nin Yunanistan’la dayanışma mesajı verdiğini savundu.