AA
Kosova Başbakanı Albin Kurti ile Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, iki ülke arasındaki ilişkileri yeni boyuta taşıması beklenen, kamuoyunda Fransız-Alman Planı olarak bilinen öneriyi değerlendirmek üzere bugün Brüksel'de görüşecek.
ABD ile AB'nin tüm üyelerince desteklenen plan, taraflara müzakere edemeyecekleri "kabul et ya da terk et" formatında sunuldu. Liderler, planı prensipte kabul ettiklerini bildirmelerinin ardından Brüksel'e davet edildi.
Görüşmede, tarafların planla ilgili yol haritası oluşturması ve hangi maddelerin uygulanmasına öncelik verileceğini belirlemesi bekleniyor.
Fransız-Alman Planı ve ülkelerin "kırmızı çizgileri"
Medyaya sızan bilgiye göre, plan, Kosova'nın, çoğunlukla Sırpların yaşadığı belediyelerde Sırp Belediyeler Birliği kurulmasına izin vermesini öngörüyor.
Kosova'da Sırp Belediyeler Birliği kurulmasına ilişkin anlaşma, AB'nin arabuluculuğunda Kosova ile Sırbistan arasında 2013 yılında imzalanmış ancak birkaç maddesi Kosova anayasasına uygun olmaması nedeniyle uygulamaya konulamamıştı.
Sırbistan'dan da Kosova'nın toprak bütünlüğüne saygı göstermesi, Kosova Cumhuriyeti ibareli resmi belgeleri tanıması ve uluslararası kuruluşlara üye olmasına izin vermesi talep ediliyor.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, Sırp Belediyeler Birliği kurulmadan bir anlaşmaya imza atmayacağını söylüyor. Kosova Başbakanı Kurti de ülkesinde Sırbistan'ın istediği şartlarda "tek etnili" bir birliğin kabul edilemez olduğunu belirtiyor.
- Almanya, Fransa ve İtalya liderlerinden ortak mektup
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Brüksel'deki kritik görüşmeden 1 gün önce, Kosova ile Sırbistan liderlerine mektup gönderdi.
Avrupalı liderlerin Kurti'ye gönderdiği, Kosova Başbakanlığının basınla paylaştığı mektupta, liderlerin, anlaşmanın imzalanması ve kabul edilen metnin temelinde uygulamaya konulmasının acil ihtiyaç olduğuna inandıkları bildirildi.
Mektupta, "Anlaşmanın hızlı şekilde sonuçlandırılması ve uygulanması için yapıcı şekilde çaba gösterme konusunda kişisel liderliğinize çok güveniyoruz. Bunun vatandaşlarınızın genel yararı, bölgenin barışçıl ve müreffeh gelişimi ve ülkenizin Avrupa perspektifini geliştirmesi için çok önemli olduğuna inanıyoruz." ifadelerine yer verildi.
Ayrıca mektupta Sırp Belediyeler Birliği dahil diyalogda tarafların üstlendiği yükümlülükleri yerine getirmeleri talep edildi.
Avrupalı liderlerin Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic'e gönderdiği mektup ise basınla paylaşılmadı.
Öte yandan Sırbistan Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamada, pazar günü Cumhurbaşkanı Vucic'in Kosova ile devam eden müzakerelerde Sırbistan'ın resmi konumu hakkında telefonda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı bilgilendirdiği ifade edildi.
AB Temsilcisi Lajcak: "Planı müzakere etmek için bir neden veya olasılık görmüyoruz"
AB Belgrad-Priştine Diyaloğu Özel Temsilcisi Miroslav Lajcak, konuyla ilgili Kosova Devlet Televizyonu RTK'ye verdiği röportajda, Kosova'yı kendi hukuk sistemine aykırı bir şeyi kabul etmeye zorlamayacaklarını açıkladı.
Planın, iki ülkenin kırmızı çizgilerine saygılı olduğunu belirten Lajcak, "Plan müzakere edilmeyecek çünkü Avrupa Birliği tarafından hazırlandı ve ilk taslak taraflarla paylaşıldıktan sonra kendilerinden görüş alındı. Müzakere etmek için bir neden veya olasılık görmüyoruz." ifadelerini kullandı.
Brüksel'de yapılacak görüşmeyi, 2. Dünya Savaşı sırasında müttefik kuvvetlerinin Nazi Almanyası'na karşı Normandiya'ya yaptığı çıkarmaya atfen kullanılan "D-day"e benzeten Lajcak, "Öneride şu anda açıklayamayacağım daha pek çok şey var ancak liderler öneriyi kabul ettiği zaman kamuoyuna açıklanacak ve her iki taraf için de olumlu şeyleri barındırıyor. Planı kabul ettiklerini resmi olarak beyan etmelerini bekliyoruz. Sözlü beyandan daha fazlası olacak." diye konuştu.
İki ülke liderlerinin plan hakkındaki görüşleri
Kurti, Kosova'nın planı reddetmesi halinde yaptırımlar ve AB ülkelerinin güvenini kaybetmekle karşı karşıya kalabileceği uyarısında bulundu.
Kosova Başbakanı, müzakerelerin devamı için iyi bir temel olarak nitelendirdiği plan hakkında Kosova Meclisi'nde yaptığı konuşmada, "Plan, 1972 Doğu-Batı Almanya anlaşması modeline ve devletler arası ilişkiler tarihinde vatandaşlığın fiilen (de-facto) tanınmasına ilişkin diğer birçok benzer modele, Japonya-Güney Kore anlaşması gibi modellere dayanıyor." değerlendirmesinde bulundu.
Vucic ise Brüksel'de yapılacak toplantının zor geçeceğini vurgulayarak, "Sırbistan, bölgede barış ve istikrarı destekliyor. Bu bağlamda da bize sunulan önerileri değerlendireceğiz." dedi.
Kosova-Sırbistan müzakereleri
AB, Kosova ile Sırbistan'ın Birliğe entegrasyon sürecinin ilerlemesi için iki ülke arasındaki sorunları giderebilecek nihai bir anlaşmaya varılmasını şart koşuyor.
Kosova, 117 ülke tarafından bağımsız devlet olarak tanınmasına rağmen, kuzeyinde devam eden etnik gerginlikler ve Birleşmiş Milletlere (BM) üye olamaması nedeniyle Avrupa'nın "donmuş ihtilaf" bölgelerinden biri olarak nitelendiriliyor.
Sırbistan, 2008'de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı kendi toprağı olarak görüyor.
Belirli aralıklarla karşı karşıya gelen Sırbistan ve Kosova, AB arabuluculuğunda 2011'de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci kapsamında ilişkilerin normalleşmesi ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanıması için ortak yol bulmaya çalışıyor.