2003’te ABD ve İngiltere öncülüğünde Saddam Hüseyin’in kitle imha silahı kullanacağı iddiasıyla başlatılan Irak işgaliye ilgili İngiltere’de yürütülen en kapsamlı soruşturma olan Chilcot raporu açıklandı. 7 yıldır meraklar beklenen raporu hazırlayan soruşturma komisyonunun başkanı Sir John Chilcot, “Askeri harekat son seçenek değildi” dedi. Açıklama dönemin başbakanı Tony Blair’in savaşa yönelik iştahını da ortaya koydu. Sir John Chilcot, İngiltere’nin, Irak’ın silahsızlanmasına yönelik barışçıl tüm seçenekler tüketilmeden işgale katılmayı seçtiğini, Irak’ın işgali sonrasına yönelik planlamanın ve hazırlıkların da yetersiz olduğunu söyledi. Chilcot ayrıca İngiliz hükümetinin, “Irak’ta askeri harekata katılmanın yasal temeli var” şeklindeki kararının da tatmin edici olmaktan uzak olduğunu belirtti. Soruşturma komisyonu başkanın açıklamasından başka bazı satır başları şöyle:
- İngiltere’nin Irak politikası kusurlu istihbarata dayalıydı. İstihbarat sorgulanmalıydı ancak bu yapılmadı.
GEORGE W. BUSH’A BOYUN EĞDİ
- Irak o dönemde herhangi bir tehdit teşkil etmiyordu. Kesin bir şekilde ülkenin kitle imha silahlarının risk teşkil ettiği yönündeki hükmün de haklı bir gerekçesi yoktu.
- Dönemin başbakanı Tony Blair’in, ‘Irak’ta işgal sonrası yaşanacak problemler önceden bilinemezdi’ şeklindeki görüşü doğru değildi. Irak’ta iç savaş riski olduğu yolunda uyarılar vardı.
- Blair, daha Temmuz 2002’de dönemin ABD Başkanı George W. Bush’a gönderdiği bir mektupta, ‘Sonucu ne olursa olsun, seninleyim’ yazdı.
Amacım savaş değildi
Suçlamaları reddeden Tony Blair, Saddam’a son bir şans vermek için BM’nin savaşa destek vermesi gerektiğini ABD’lilere ilettiğini iddia etti. Blair, amacının savaş olmadığını savunarak, “İnanabileceğinizden daha fazla üzüntü, pişmanlık ve özür ifade ediyorum” açıklamasını yaptı.
Soruşturma açılabilir
Sir John Chilcot, gelecekte Irak Savaşı benzeri askeri operasyonların çok daha dikkatli bir analiz sonrası yapılmasını umduğunu söyledi. Uluslararası Ceza Mahkemesi raporu inceleyerek soruşturma açılıp açılamayacağına karar verecek.
İŞTE MERAKLA BEKLENEN CHILCOT RAPORU
2003 yılında ingiliz askerlerinin Iraklı vatandaşları güvenlik kontrolünden geçirdiği bir kare. Chilcot Raporu’nda işgal nedeniyle Irak halkının büyük acılar çektiği ve ülkenin istikrarsızlığa sürüklendiği ifade ediliyor.
Şii milisiler Irak’ta katliam yaptı
Birleşmiş Milletler (BM) Yüksek Komiseri Zeyd Raad el-Hüseyni, Felluce’de geçen ay çatışmalar sırasında Şii milis gücü Ketaib Hizbullah tarafından 49 sivilin mahkemeye çıkarılmadan idam edildiğini veya işkence sonucu öldürüldüğü ve 643 erkek sivilin alıkonulduğunu belirtti. Hüseyni, ayrıca 200 kişinin kayıplar içinde bulunduğunu aktararak, “Iraklı yetkililerin sivillerden intikam alan kontrol dışı milisleri caydırması için müdahalede bulunması gerekir” dedi.
‘Saddam’ı yıktığıma çok pişmanım
Irak’ın başkenti Bağdat’ta ABD işgaliyle Saddam Hüseyin’in devrilmesinden sonra meydanlarda kutlamalar yapıldı. Kutlamaya katılanlardan biri olan Iraklı Kadim Şerif Hasan el Jaburi, başkentin simgesi Saddam Hüseyin heykelini eline geçirdiği bir balyozla yıkmaya başladı. Jaburi, şimdi ise pişman, “Elimde olsa heykeli yeniden dikerdim ama öldürülmekten korkuyorum” diyor. Jaburi, Saddam sonrası Irak’ın giderek daha kötüleştiğini söylüyor ve Irak savaşı için de “Bush ve Blair yalancı, eğer bir mücrim olsaydım onları kendi ellerimle öldürürdüm” diyor.