YAVUZ ATALAY
ABD Başkanı Trump’ın Washington’da düzenlediği protesto mitingine katılan radikal taraftarlarından binlercesinin daha sonra Kongre’yi basması sonucu yaşanan işgal 4 saat sürdü. Joe Biden’ın başkanlığının tescil oturumu öncesinde yaşanan arbedede 4 kişi öldü, 14’ü polis çok sayıda kişi de yaralandı. 68 kişi gözaltına alınırken, bu sayının artabileceği belirtildi. Tüm göstericilerin Ulusal Muhafızlar tarafından dışarı çıkarılmasından sonra devam eden oturumda, Biden’ın 272 delegeyi kazanmasıyla başkanlığı tescil edildi. Biden’in Arizona, Pensilvanya ve Georgia’daki galibiyetlerine yapılan çeşitli itirazları da Cumhuriyetçi senatörler bizzat geri çekti. Olayların çığrından çıkmasına neden olan Trump, kendi sosyal medya hesapları kapatılınca, Direktörü Dan Scavino’nun hesabını kullanarak başkanlığı 20 Ocak’ta devredeceğini açıklamak zorunda kaldı. Kongre binası yakınlarında ise 2 bomba bulundu ve imha edildi. Washington ve Virginia’da sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
AZİL GÜNDEME GELDİ
ABD’nin büyük bir çoğunluğu yaşananlardan Trump’ı sorumlu tutarken Cumhuriyetçi isimler de Trump’a tepki gösteren tarafta yer aldı. Trump’ın kabinesinden bazı siyasetçiler, Başkan Yardımcısı Pence’e çağrıda bulundu ve Anayasanın 25’inci maddesine uyarak Trump’ı görevden almasını istedi. Massachusetts’in Temsilciler Meclisi üyesi Ayanna Pressley, “Trump, Temsilciler Meclisi tarafından derhal azledilmeli ve Kongre tekrar toplanır toplanmaz ABD tarafından görevden alınmalı” dedi. ABD Anayasası’nın 25. maddesi, ABD başkanının görevini yerine getiremediği durumlarda Kongre’ye müdahale etme yetkisi tanıyor. Söz konusu madde, başkan yardımcısı ve önde gelen yetkililerin başkanın görevini yerine getiremediği yönünde bildirimde bulunabileceğini belirtiyor. Bu aşamada da başkan yardımcısı görevi devralıyor.
‘ONLAR PROTESTOCU DEĞİL, TERÖRİSTTİ’
20 Ocak’ta Başkanlık görevini devralacak olan Joe Biden, Kongre baskınını ‘ülke tarihinin en karanlık günlerinden biri” olarak değerlendirdi. İşgal için “protesto değil kaostu” ve “özgürlük kalesine bir saldırıydı” ifadelerini kullanan Biden, baskıncıları da “isyancı güruh” ve “iç teröristler” şeklinde niteledi. Biden şöyle devam etti: “Bunların olacağı belliydi. Son dört yıldır demokrasimizi, anayasamızı, hukukun üstünlüğünü küçük gören bir başkanımız oldu. Baştan beri demokrasimizin kurumlarına topyekun bir saldırı düzenledi.”
BARİKAT KURULUYOR
Kongre’nin etrafına 2 metre yüksekliğinde barikat kurulmaya başlandı. Kongreye olaylardan sonra getirilen 150 Ulusal Muhafız sayısının da 850’ye çıkarılacağı açıklandı.
VURULAN EYLEMCİ ESKİ ORDU MENSUBU
Kongre Binası’nda yaşanan çatışmalarda gizli servis tarafından vurulan ve kaldırıldığı hastanede yaşamını yitiren göstericinin kimliği belli oldu. Aktif bir Trump destekçisi olan kadın göstericinin kimliği eski Hava Kuvvetleri mensubu Ashli Elizabeth McEntee olarak açıklandı.
KABİNE VE BEYAZ SARAY’DA İSTİFALAR PEŞ PEŞE
Kongre işgalinin ardından, ABD Ulaştırma Bakanı Elaine Chao istifa ettiğini duyurdu. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Yardımcısı Mike Pottinger, Beyaz Saray Sözcü Yardımcısı Sarah Matthews, Beyaz Saray Sosyal İşler Müdürü Rickie Niceta ve Melania Trump’ın Özel Kalem Müdürü Stephanie Grisham istifa etti. CNN, Başkan Trump’ın ulusal güvenlik danışmanı Robert O’Brien’in istifa etmeyi düşündüğünü aktardı.
ÖNCEDEN PLANLI
Göstericilerin, işgal girişimini haftalar öncesinden planladığına dair sosyal medya paylaşımları ortaya çıktı.
ABD Temsilciler Meclisi’nin Demokrat Partili Başkanı Nancy Pelosi, “isyana teşvik eden eylemleri” nenediyle Trump’ın azledilmesi için ilgili yasa mad- delerini işleme koymak zorunda kalabileceklerini söyledi.
206 YIL SONRA İLK İŞGAL
ABD Kongresi, İngilizlerin 1814’teki işgalinden bu yana ilk kez böyle bir zor kullanma ve işgale tanık oldu.
Eylemcilerden biri Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin odasına girerek masasında çirkin pozlar verdi.
TÜRKİYE’DEN HUKUKA VURGU
AK Parti Sözcüsü Çelik: “Dünyanın her yerinde olduğu gibi ABD’de de demokratik süreçlerin üstünlüğünü ve hukukun meşruiyetini savunuyoruz. Kesinleşmiş seçim sonuçlarını ve hukuku tanımayan eylemler meşru değildir.”
Adalet Bakanı Gül: “İbretlik olayları endişeyle takip ettik. Her zaman ve her yerde savunduğumuz gibi demokrasi ve hukukun işlemesini, seçmen iradesine saygı duyulmasını diliyorum.”
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu: “Gerçekten çok endişelendik. Orada olanlar sadece bizim için değil, Avrupa ve dünyanın tamamı için endişe verici gelişmeydi. Nihayetinde sağduyu galip geldi.”
BM Genel Kurulu Başkanı Bozkır: “ABD, dünyanın en büyük demokrasilerinden biri. Böylesine kritik bir zamanda, demokratik süreçlerde barış ve saygının üstün geleceğine inanıyorum.”
DÜNYA ‘UTANÇ DUYDU’
ABD’nin başkentinde yaşanan olaylara ilişkin hem dünya basını hem de liderlerinden yoğun tepki yağdı, birçok ülke de itidal çağrısında bulundu.
İngiltere Başbakanı Johnson: ABD’den utanç verici manzaralar.
Almanya Başbakanı Merkel: Artık Amerikalı seçmenlerin kararını kabul edin. Demokrasiyi ayaklar altına almaya son verin.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron: Amerikan kurumlarına yönelik şiddet, demokrasiye ciddi saldırıdır.
İspanya Başbakanı Sanchez: Joe Biden’ın yeni yönetimi bu gergin dönemi aşacak ve ABD halkını birleştirecek.
Rus Senatör Kosaçev: ABD demokrasisi iki ayağının üzerinde topallıyor.
Kanada Başbakanı Trudeau: Şiddet asla halkın iradesini geçersiz kılmayı başaramayacak. ABD’deki demokrasi savunulmalı ve savunulacaktır.
ULUSLARARASI BASIN: ÇETELER
Washington Post: Trump taraftarı çete Kongre binasını kuşattı. Trump görevden alınmalı.
New York Times: Trump’ın öfkeli konuşmasıyla galeyana gelen çete Kongre’yi kuşattı
The Guardian: Trump çetesinin hücumu Kongre’de kaos çıkardı
The Mirror: ABD’de sonu gelmeyen anarşi
The Metro: ABD’de anarşi!
Hamburger Morgenpost: Utanın!
Le Figaro: Çatlak demokrasi!
Le Rebuplicca: ABD’de darbeli bir gün
La Stampa: Bir zamanlar Amerika vardı.
PENCE VE GRAHAM: BU LEKE SİLİNMEZ
ABD Başkan Yardımcısı Pence ”Yaşanan şiddet olaylarını en güçlü şekilde kınıyoruz ve yaşanan can kaybından dolayı üzgünüz, bu kara leke silinmez” dedi. Cumhuriyetçi senatör Lindsey Graham ise “Trump ile çılgınca bir yolculuk yaşadık. Bunu bu şekilde bitirmekten nefret ediyorum, ben yokum, artık yeter. Biden, ABD’nin meşru Başkanı. Bu kadar” açıklamasında bulundu.
TÜM SOSYAL MEDYA HESAPLARI ASKIDA
Trump’ın işgal sırasında “Seçimi kabaca ve alçakça kazanınca böyle şeyler ve olaylar olur” şeklinde tweet atmasının ardından Twitter son attığı tweetleri sildi ve hesabı 24 saatliğine kilitledi. Facebook CEO’su Mark Zuckerberg ise, Trump’ın Facebook ve Instagram hesaplarını en az iki hafta süreyle, Biden’ın sorunsuz şekilde başkanlığı devralmasına kadar kilitlediğini açıkladı. Sosyal Medya devi Trump’ın hesaplarının süresiz olarak kapalı kalabileceğini de belirtti.
OBAMA: TRUMP KIŞKIRTTI
Eski ABD Başkanı Obama, göstericilerin Trump tarafından kışkırtıldığını söyledi. Obama “Tarih, meşru bir seçimin sonuçları hakkında asılsız yalanlar söylemeyi sürdüren bir başkanın kışkırtmasıyla Kongre’de yaşanan şiddeti, milletimiz için büyük bir onursuzluk ve utanç anı olarak hatırlayacaktır’’ dedi.
YAVUZ ATALAY / WASHINGTON
ANALİZ: BİR SEÇİMDE BİRDEN FAZLA KAYBETMEK
3 Kasım 2020 seçimlerinin sona ermesinin ardından Başkan Trump, seçimde hile olduğunu dile getirdi. Dile getirmekle kalmadı, çok büyük bir hukuk, medya ve demokrasi mücadelesine girdi. Doğru veya yanlış, haklı veya haksız önemli değil. İnandığı birşey için mücadele başlattı ve başlatmış olduğu bu mücadele güzel devam ederken, Beyaz Saray’ın Güney Bahçesi tarafında bir miting düzenledi. Ve o mitingde çağrılarda bulundu. Bu çağrılar, radikal taraftarlarını ABD Kongresini işgal etmeye itti.
İşte Başkan Trump tam da o anda kaybetti. Ama ne kaybetmek... Öyle bir kaybetti ki, keşke yaşadığı kayıp sadece 2020 seçimleriyle sınırlı kalsaydı, dedirtecek türden bir kayıp...
2020 seçimleri gitti...
2024 seçimleri gitti...
Başkanlık, iş adamı gibi itibarları gitti, yerine, mafya ve çeteci gibi itibarlar geldi...
Kendisine duyulan güven ve saygınlık gitti...
Siyasi kredisi gitti...
Biden’a atfettiği “yolsuzluk” iddiası gündemden düştü...
Seçim çalındı iddialarına dair tüm kredisi sıfırlandı...
Artık geriye sadece, Trump ve çetesi kaldı...
Tabi bir de dünyayı konuşturan görüntüler...
Düşünün ki, ABD Kongresini silahlı/silahsız çete üyeleri basıyor...
Polislerle karşı karşıya geliyor...
Halkın kongresinde, polisin halka(!) silah doğrulttuğu görüntüler dünyaya servis ediliyor...
Tüm dünya, endişeliyiz, ifadeleriyle çeşitli açıklamalar yapıyor...
Ölenler, yaralananlar...
Sokağa çıkma yasakları...
Beyaz Saray’da üst düzey istifalar...
Trump cephesinden gelen, “seçim çalınmadı, seçimi kaybettik” ifadeleri...
Peki ne olmuş oldu?
Bütün dünya ABD’ye, “Komşu komşu, demokrasiniz bittiyse verelim” demiş oldu...
Sanıyoruz ki bundan sonra ABD dünyaya demokrasi dağıtırken ve verirken, kendisine de biraz ayıracak...
Ve birileri, Seçilmiş Başkan Biden göreve geldiğinde kendisine sormalı. “Bu bir bilgisayar oyunu muydu” diye... Zira kendisinin 15 Temmuz ile ilgili böyle bir açıklaması vardı...