HABER MERKEZİ
Yabancı basında dikkat çeken bir son dakika gelişmesi yaşandı. Saab CEO'su Johansson, Dagens Industri (DI) ile yaptığı bir röportajda, şirketin Filipinler ile Gripen çok amaçlı savaş uçağı konusunda görüşmelerde bulunduğunu resmen duyurdu. Johansson, Manila ile sürecinin diğerleri kadar ilerlememiş olsa da devam ettiğini ve söz konusu gelişmenin Tayland'ın ilave Gripen siparişi verme kararıyla yakından bağlantılı olduğunu belirtti. Johansson, Filipinler'in Tayland ile yakın bağları nedeniyle Tayland'ın savunma modernizasyonunu yakından takip ettiğini vurgulayarak, Bangkok'un Gripen'i yakın zamanda tedarik etmesinin ve operasyonel kullanımının Manila'nın karar alma sürecini etkileyebileceğini öne sürdü.
Filipinler'in Gripen'i değerlendirme süreci, Saab'ın 2016 yılında Manila'da 12 çok amaçlı savaş uçağı için bir kampanyayı desteklemek üzere bir ofis açma niyetini açıklamasından bu yana birçok aşamadan geçti. Şirket, 2018 yılında satış çalışmalarını yenileyerek Gripen C/D MS20 uçaklarını F-16V Block 70/72 ile rekabet halinde sundu. Kasım 2022'de İsveç İhracat Kontrol Konseyi, daha önceki reddi tersine çevirerek Gripen'lerin Filipinler'e potansiyel ihracatını onayladı.
HENÜZ BİR SÖZLEŞME İMZALANMADI
Haziran 2023'te Manila ve Stockholm, Shangri-La Diyaloğu sırasında savunma malzemeleri işbirliği konusunda bir mutabakat zaptı imzaladı ve Filipinler Savunma Bakan Vekili Carlito Galvez Jr. ile İsveç Savunma Bakanı Pål Jonson tarafından imzalandı. Bu mutabakat zaptı, Filipin Hava Kuvvetleri'ne 12 Gripen C/D MS20 uçağının olası tedariki için bir çerçeve oluşturdu. Bu gelişmeler, Manila'nın Saab'ın teklifini ciddi olarak değerlendirdiğini gösteriyordu; ancak henüz bir sözleşme imzalanmadı. Zira Manila'nın değerlendirme süreci, rekabeti sık sık Lockheed Martin'in F-16'sı ile Saab'ın Gripen'i arasında bir seçime indiriyordu.
Olası satışın maddi boyutu, hükümet birimleri olası bir anlaşmanın nasıl finanse edileceği konusunda görüşmelerini sürdürürken, Manila için temel bir engel olmaya devam ediyor. 2024 ve 2025 tarihli raporlarda, İsveç'in ihracat kredi sisteminin işlemi kolaylaştırmada rol oynayabileceği belirtilmiş, ancak Filipinli yetkililer henüz kararlarını kesinleştirmedi.
GRİPEN'LER İÇİN KISA SÜRELİ TESLİMAT İMKANI
Gripen'in cazibesi yalnızca teknik ve operasyonel performansında değil, aynı zamanda Peru gibi diğer ülkelerde belirleyici olduğu kanıtlanmış endüstriyel işbirliği potansiyelinde de yatıyor. 2 Temmuz 2025'te Perulu yetkililer, iki aşamalı bir plan kapsamında 3,5 milyar dolar maliyetle 24 Gripen E/F savaş uçağının tedarik edildiğini doğruladı. 2 milyar dolar değerindeki ilk aşama, 2025 ulusal bütçesine dahil edilen bir yerel krediyle desteklenirken, 1,5 milyar dolarlık ikinci aşama 2026 için planlandı. Teslimatın, sözleşmenin imzalanmasından itibaren 24 ay içinde yapılması planlanıyor ve en az iki uçağın Temmuz 2026'daki Peru Hava Kuvvetleri yıldönümüne yetiştirilmesi bekleniyor. Saab'ın teklifi, F-16 Block 70 ve Rafale F4 yerine öncelikle yaklaşık 110-120 milyon dolarlık daha düşük birim maliyetleri, rakiplerin 60 aya kadar olan teslimat sürelerine kıyasla daha kısa teslimat süreleri ve doğrudan ve dolaylı yatırımlar dahil olmak üzere avantajlı dengeleme koşulları nedeniyle tercih edildi.
2005 YILINDA HİZMETE GİRDİ
Filipinler'in ilgisini çeken Gripen varyantları olan Gripen C (tek kişilik) ve D (iki kişilik), 2005'ten itibaren İsveç hizmetine girdi. Dijital fly-by-wire kontrolleri, modern ekranlara sahip güncellenmiş kokpitler ve uçuş sırasında yakıt ikmali kabiliyetine sahip olan bu uçaklar, NATO'nun içinde ve dışında kullanıcılara sahip. Uçaklar yaklaşık 14,10 m uzunluğunda, 8,40 m kanat açıklığında, 4,50 m yüksekliğinde ve yaklaşık 14.000 kg maksimum kalkış ağırlığına ulaşabiliyor. GE F404'ün bir türevi olan ve art yakıcı ile yaklaşık 80,5 kN itme üreten Volvo Aero RM12 turbofan motoruyla güçlendiriliyorlar. Performansları arasında irtifada Mach 2'nin üzerinde hızlar ve deniz seviyesinde yaklaşık 1.400 km/s, yaklaşık 15.240 m tavan, yaklaşık 800 km'lik bir muharebe yarıçapı ve 3.000 km'ye kadar feribot menzili bulunuyor.
Gripen C/D uçakları, sekiz adet sabit nokta ve bir adet 27 mm Mauser BK-27 topu taşır ve AIM-9/IRIS-T kısa menzilli füzeler, AMRAAM veya MICA orta menzilli füzeler, Meteor BVR füzeleri, Maverick ve Paveway II güdümlü mühimmatlar, Mk 82 bombaları, BK-90 alt mühimmatları ve RBS-15F veya Taurus KEPD 350 gemi savar füzeleriyle donatılabilirler. Aviyonikler arasında Ericsson-GEC Marconi PS-05/A radarı, NATO standardı Link 16 veri bağlantısı ve entegre sensör füzyonu bulunur. Tasarım, sınırlı destek ekipmanıyla 800 m x 16 m pistlerden veya kara üslerinden dağıtılmış operasyonları destekler ve yüksek kullanılabilirlik ve bakım kolaylığına vurgu yapar.
ŞİRKET GÖZÜNÜ ASYA PAZARINA DİKTİ
Saab'ın Asya'daki bölgesel satış ivmesi, başka yerlerde paralel satın almalarla güçlendirilebilir, çünkü yalnızca 2025'te Kolombiya, Peru ve Tayland Gripen E/F siparişlerini onayladı. İsveç ve Brezilya, Gripen E/F'nin ana operatörleriyken, Macaristan, Çek Cumhuriyeti , Güney Afrika ve Tayland C/D varyantlarını uçurmaya devam ediyor. Kolombiya, teknoloji transferi ve uygun finansman koşullarını gerekçe göstererek Kfir filosunun yerine Nisan 2025'te Gripen E/F'yi satın alma kararını duyurdu. Birleşik Krallık, Empire Test Pilotları Okulu'nda eğitim için bir Gripen D işletiyor, Kanada ve Portekiz ise uçağı gelecekteki NATO birlikte çalışabilirliği için değerlendirdi.
Filipinler için, Manila'nın kararındaki bir sonraki aşama, fonun sağlanıp sağlanamayacağına ve Filipinli savunma yetkililerinin keşif görüşmelerinin ötesine geçip geçmeyeceğine ve Gripen'in F-16 ile birlikte aktif olarak değerlendirilip değerlendirilmediğine bağlı olacak. Ancak Saab'ın liderliği, Tayland'ın yeni düzenini ve bölgesel kullanımını potansiyel bir katalizör olarak konumlandırırken, Manila modernizasyon programı çerçevesinde seçeneklerini değerlendirmeye devam ediyor.