1
ABD Başkanı Donald Trump, skandal bir karar imza atarak, Kudüs'ü işgalci İsrail'in başkenti ilan etti. Trump'ın skandal kararına tüm dünyada tepki gösterileri düzenlendi.
Ürdün'de binlerce kişinin katıldığı yürüyüşlerle protesto edildi.
Başkent Amman'daki El-Huseyni Camisi önünde bir araya gelen göstericiler, yürüyüşün başında ABD ve İsrail bayraklarını ateşe verdi.
"ABD Büyükelçiliğini ve Büyükelçisini istemiyoruz", "Ey alçak defol", "Bağır, herkes duysun. Biz Aksa'nın koruyucusuyuz" şeklide sloganlar atan göstericiler, "Kudüs, bölgede istikrar ve barışın adresidir", "Trump bölgede terör ve aşırılığın üreticisidir" yazılı dövizler ile Filistin bayrakları taşıdı.
Ülkedeki Müslüman ve Hristiyan kanaat önderlerinin de katıldığı gösteride, milletvekillerinin yanı sıra Ürdün Meclis Başkanı Atıf et-Taravine de hazır bulundu.
Meclis Başkanı Taravine, burada yaptığı konuşmada, "Filistin, ABD'nin elinde istediğine verebileceği bir şey değildir. Kabul etsinler ya da etmesinler Kudüs, Filistin'in başkentidir." dedi.
Taravine, sadece ABD'nin Kudüs kararından geri adım atmasını değil, kendi topraklarında kurulan bir Filistin devletinin uluslararası tanınırlığının sağlanması ve geri dönüş hakkının da verilmesi gerektiğini dile getirdi.
Başkent Amman'ın yanı sıra Ürdün'ün diğer kentleri de ABD'nin Kudüs kararına tepki gösterilerine sahne oldu.
Kıbrıs
ABD'nin Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma kararı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) başkenti Lefkoşa'da çeşitli sivil toplum örgütlerince protesto edildi.
Evrensel Sevgi ve Kardeşlik Derneği (ESKAD) Lefkoşa şubesi, Akademi Kıbrıs ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla Lefkoşa Selimiye Camisi cuma namazı sonrası bir araya gelen yüzlerce vatandaş, İsrail ile ABD aleyhine slogan attı.
Vatandaşlar, "Kudüs İslam'ındır", "Kudüs İslamın Onurudur", Kudüs'e Sahip Çık", Kudüs Direniştir", yazılı dövizler taşıdı.
Burada sivil toplum kuruluşları adına açıklama yapan Semih İlkis, Kudüs'ün bir İslam şehri olduğunu belirterek, "Kudüs, İslam'ındır ve ebediyen Müslümanların kalacaktır. İsrail, Tel Aviv de dahil işgal ettiği her karış siyonist topraktan sökülüp atılacaktır. Biz Allah'a ve ahiret gününe inanıyoruz. Roma ve Bizans'ın akibeti ne olduysa Amerika ve İsrail'in akıbeti de o olacaktır." diye konuştu.
Eylem, grubun Selimiye Camisi'nden Girne Kapısı'na kadar yürümesinin ardından sona erdi.
Lübnan
Lübnan'daki Filistinli mülteciler, ABD'nin Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıma kararını protesto etti.
Lübnan'ın güneyindeki Sayda'da bulunan Ayn El Hılve kampında, ABD'nin Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıma kararı Filistinli gruplarca protesto edildi.
Yaklaşık 100 bin Filistinlinin yaşadığı kampta cuma namazının ardından bir araya gelen ağır silahlı kişiler yürüyüş düzenledi. Kampta yaşayan mülteciler de Filistin bayraklarıyla yürüyüşte yer aldı.
Yürüyüş sırasında yüzlerce Filistinli, ABD Başkanı Trump'ın kararını kınayarak, "Kudüs Filistin'in ebedi başkentidir" ve "Kudüs bizimdir" sloganları attı.
Resmi rakamlara göre, Birleşmiş Milletler'e (BM) kayıtlı 450 bin civarında Filistinli mülteci Lübnan'da yaşıyor. Lübnan nüfusunun yaklaşık yüzde 10'unu oluşturan bu mültecilerin yarısından fazlası (yüzde 62), altyapı ve sosyal imkanların çok kısıtlı olduğu 12 mülteci kampında yaşarken geri kalanlar ise kamp çevresinde ve ülkenin farklı bölgelerinde ikamet ediyor. Lübnan'da doğan binlerce Filistinli mülteci, hiç görmedikleri vatanlarına bir gün dönmenin hayalini kuruyor.
Hollanda
ABD’nin Kudüs’ü başkent olarak tanıma kararı, Hollanda'nın Lahey kentinde protesto edildi.
Avrupa Milli Görüş Teşkilatlarına bağlı Hollanda İslam Federasyonu ve Milli Görüş Federasyonu üyeleri, cuma namazı sonrası ABD'nin Lahey Büyükelçiliği önünde toplandı.
Filistin, Hollanda ve Türk bayrakları taşıyan göstericiler "Kudüs Filistin'in başkentidir" yazılı dövizler göstererek ABD'nin Kudüs kararına tepki gösterdi.
Federasyonlar adına yapılan basın açıklamasında, uluslararası insan hakları örgütlerinin bölgede ciddi hak ihlallerinin yaşandığına ilişkin tespitlerine yer verildi.
ABD Başkanı Donald Trump'un, işgal altındaki Kudüs'ü İsrail’in başkenti olarak tanıdığı yönündeki açıklamasının siyasi, diplomatik ve ahlaki değerlerle bağdaşmayan bir tutum olduğu vurgulanan açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Bölgede eğitim, istihdam, sağlık gibi alanlarda ağır hak ihlalleriyle başa çıkmak zorunda kalan ve bugüne dek Filistin-İsrail çatışmasında hayatını kaybeden on binlerce insanla alay eder gibi ve uluslararası kamuoyunun ortak vicdanını yok sayar bir şekilde Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak ilan etmek, yalnızca siyasi açıdan vahim bir hata değil aynı zamanda vicdani açıdan da büyük bir kara lekedir. Bu kara lekenin, başkanlık yarışından itibaren İslam karşıtı, yabancı düşmanı, cinsiyetçi, ötekileştirici, popülist söylemleriyle dikkat çeken Trump tarafından ortaya konması şaşırtmamış, fakat yıkıcı söylemlerde boyut atlandığını ortaya koymuştur."
Protesto, Kudüs ve tüm Müslümanlar için yapılan duayla son buldu.
Pakistan
Pakistan'da başkent İslamabad'ın yanı sıra Karaçi, Peşaver ve Lahor şehirleri başta olmak üzere pek çok bölgede düzenlenen gösterilerde, ABD'nin Kudüs kararına tepki gösterildi.
Filistin bayrakları ve Mescid-i Aksa'nın fotoğraflarını taşıyan göstericiler, sık sık "Kudüs Müslümanlarındır", "Batsın Amerika, batsın İsrail" sloganları attı. Başkentteki gösterilerde protestocular, ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu simgeleyen kuklaları ateşe verdi. Gösterilerdeki konuşmacılar, Kudüs konusundaki duruşundan dolayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a teşekkür etti.
Cammu Keşmir'de sokağa çıkma yasağı
Öte yandan Hindistan'ın kontrolü altındaki Cammu Keşmir'de de ABD'nin Kudüs kararı binlerce Keşmirli tarafından protesto edildi.
Srinagar şehrindeki gösteride, sık sık ABD ve İsrail aleyhine slogan atan göstericiler, iki ülkenin bayraklarını ateşe verdi.
Gösterilerin büyümesinden endişe eden Hint polisi, bölgede sokağa çıkma yasağı ilan etti ve Camia mescidinde cuma namazı kılınmasına izin vermedi.
Somali'den tepki
Somali'nin başkenti Mogadişu'da da çok sayıda gösterici, ABD'nin Kudüs kararına tepi göstererek Filistinli halkına destek mesajı verdi.
Protestocular şehrin ana caddelerinde "Kudüs Filistinlilerindir" sloganları atarak yürüdü.
Göstericilerden Muhammed İbrahim, "Trump'ın Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak kabul etmesini kabul etmiyorum. Kudüs Filistin'in başkentidir, Yahudiler, Tel Aviv'in onların başkenti olduğunu bilmelidir." dedi.
Somali Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da Trump'un kararına tepki gösterilerek, "Somali hükümeti, Filistin halkına desteğe hazırdır." ifadesi yer aldı.
Sudan
Sudan'ın başkenti Hartum'daki tarihi Büyük Cami önünde de gösteri düzenlendi.
Cuma namazının ardından binlerce Sudanlı, ellerindeki Filistin bayraklarını sallayarak, ABD ve İsrail aleyhinde sloganlar attı.
Gösteriye, Somalililer ve Türk sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri de destek verdi.
Öte yandan Hartum'daki birçok camide "Kudüs Müslümanlarındır" temalı hutbeler okundu.
Tanzanya
Tanzanya hükümeti de İsrail'in başkenti Tel Aviv'deki büyükelçilik binasını Kudüs'e taşıyacağı iddialarını reddetti.
Tanzanya Dışişleri Bakanı Augustine Mahiga, bazı medya organlarında "Tanzanya'nın, Büyükelçiliğini Kudüs'e taşıyacağı" yönündeki haberleri yalanlayarak, "Tanzanya'nın Büyükelçiliği Tel Aviv'de ve bundan sonra da kalacağı yer orası." dedi.
Mahiga, ABD'nin Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıması kararına ilişkin de "Bu konu üzerine yorum yapmakta acelemiz yok." değerlendirmesinde bulundu.
Tanzanya, 1970'li yıllardan bu yana zayıf olan İsrail'le diplomatik ilişkilerini geliştirmek amacıyla üç ay önce Tel Aviv'de büyükelçilik açmıştı.
Mısır
ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs kararı, Mısır'ın başkenti Kahire'deki Ezher Camisi'nde cuma namazı sonrası binlerce kişi tarafından protesto edildi.
Yaklaşık 2 bin kişinin katıldığı gösteride, "Kudüs Araplarındır", "Kudüs Filistin'indir", "Kahrolsun Trump", "Arap yöneticiler nerede?" ve "En büyük şeytan ABD" şeklinde yazıların olduğu döviz ve pankartlar taşındı.
Eylemcilerin sık sık "Seni canımızla kanımızla koruyacağız ey Kudüs", "Seni canımızla kanımızla koruyacağız ey Filistin", "Kahrolsun İsrail" ve “Kudüs'e özgürlük" şeklinde sloganlar attığı gösteri sırasına, güvenlik güçlerinin çevrede yoğun güvenlik önlemleri aldığı dikkati çekti.
Ezher Camisi'inde okunan cuma hutbesinde de ABD Başkanı Trump'un Kudüs kararı sert bir dille eleştirildi.
Ezher Şeyhi Ahmed et-Tayyib'in yardımcısı Abbas Şuman tarafından okunan cuma hutbesinde, "Trump'ın kararı yasal değildir ve terörün ta kendisidir." ifadesi kullanıldı.
Şuman şunları kaydetti:
"ABD, önemli bir kozu kaybetmiş ve aynı zamanda gaflet içindeki Müslümanları uyandırmıştır. Müslümanlar, ABD'nin bizim haklarımızla ilgilenmediğini artık anladı. Trump'ın bu kararı Müslüman ve Hristiyanların duygularına saygısızlıktır ve yok hükmündedir. Kudüs Araplarındır ve öyle de kalacaktır."
Öte yandan Vakıflar Bakanı Muhammed Muhtar da Kahire'deki Hüseyin Camisi'nde cuma hutbesini okudu. Muhtar, "Cami ya da kent olarak Kudüs'e dokunmak milliyetçiliği, aşırılığı ve terörü besler." dedi.
ABD'nin Kudüs kararı İskenderiye'deki Kaid İbrahim Camisi'nde de cuma namazı sonrası yüzlerce kişinin katıldığı bir gösteriyle protesto edildi.
Ezher ve Mısır Vakıflar Bakanlığı, Trump'ın Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıdığını açıklamasının ardından, cuma günü ülkenin bütün camilerinde Kudüs ile ilgili hutbe okunacağını duyurmuştu.
ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıma kararı, Suriye'nin İdlib ilinde ve Halep'in batı kırsalında protesto edildi.
Suriye'nin kuzeyindeki İdlib ili genelinde ve Halep'in batı kırsalında toplanan yüzlerce kişi, ABD'nin Kudüs kararına tepki gösterdi.
İdlib merkez ve Eriha ile Maret Numan ilçeleri, Atme, Killi ve Cercenez köyleri ile Halep'in batı kırsalındaki Daret İzze ilçesinde cuma namazının ardından tepki yürüyüşü düzenlendi.
Katılımcılardan Muhammed Sürmeli, yaptığı açıklamada, "ABD'nin böyle bir tepki göstermesi sorumsuzca. Kudüs Müslüman şehridir. Hep de öyle kalacaktır." dedi.
Sürmeli, "Bu yaklaşım barışçıl çözümü getirmez. Bu karar bölgeyi daha karışık hale getirecek. Kaosa neden olacaktır." şeklinde konuştu.
Gazze
Gazze'de yüzlerce kişi, ABD'nin Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıma kararını protesto etti.
Hamas'ın çağrısı üzerine cuma namazı sonrası Gazze'nin kuzeyindeki Cebaliya bölgesinde düzenlenen gösteriye yüzlerce Filistinli katıldı. "Kudüs bizimdir, yeryüzü bizimdir", "Kudüs aşağılanamaz" yazılı pankartlar taşıyan göstericiler sık sık "Lebbeyk ya Aksa" şeklinde sloganlar attı.
Hamas yöneticilerinden Fethi Hammad, burada yaptığı konuşmada, "ABD yönetiminin kararını bu halka ve mukaddesata yapılan açık bir saldırı olarak kabul ediyoruz. Siyonist oluşum ve ABD ile ilişkilerin kesilmesi çağrısında bulunuyoruz." dedi.
İçeride ve dışarıda İsrail ile ABD'ye karşı intifada ilan ettiklerini kaydeden Hammad, şunları söyledi:
"Batı Şeria'da askeri operasyonların yaygınlaşması çağrısı yapıyoruz. Filistin ve Kudüs özgür olana dek Arap ve İslam ülkelerinden intifadayı desteklemelerini istiyoruz. Kudüs'teki ABD büyükelçiliği diğerleri gibi işgalci bir oluşumdur."
Arap ve İslam ülkelerini Filistin direnişi çevresinde toplanmaya çağıran Hammad, "yüzyılın pazarlığı" diye isimlendirilen bu anlaşmanın uygulanmasına izin verilmemesi gerektiğini ifade etti.
Filistinli göstericiler, ABD'nin Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıdığına yönelik Trump'ın imzaladığı kararın kopyasını ateşe verdi.
ABD Başkanı Trump, dün akşam (6 Aralık) düzenlediği basın toplantısında, BM Güvenlik Konseyi'nin 1980 yılında İsrail'in Doğu Kudüs'ü ilhak ederek başkent ilan etmesini geçersiz sayan 478 sayılı kararına rağmen, "Kudüs'ü resmen İsrail'in başkenti olarak tanıma zamanı geldi." ifadesini kullanmıştı.
Trump, ayrıca Dışişleri Bakanlığına, ülkesinin Tel Aviv'deki büyükelçiliğinin Kudüs'e taşınması için hazırlıklara başlaması talimatı verdiğini açıklamıştı.
Afganistan
Afganistan'da, ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs'ü "İsrail'in başkenti" olarak tanıma kararı protesto edildi.
Ülkenin kuzeyinde Mezar-ı Şerif'te Ravzai Şerif Camisi'nde düzenlenen ve yüzlerce kişinin katıldığı gösteride ''Kahrolsun İsrail'', ''Kahrolsun ABD'', ''Yaşasın İslam'' ve ''Yaşasın Erdoğan'' sloganları atıldı.
Gösteride konuşan Afganistan Sünni Din Alimleri Şurası Başkanı Muhammad Şah Adili, Trump'ın kararını sorumsuzca davranış olarak nitelendirdi.
ABD'nin Müslümanların duygularıyla oynamaya çalıştığı değerlendirmesinde bulunan Adili, Filistin halkının direnişine destek verdiklerini ve Müslüman ülkelerin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın birlik çağrısına kulak vermesi gerektiğini söyledi.
Adili, ABD ve İsrail'e karşı toplu ayaklanmalar başlatılması gerektiğini de belirtti.
''Şimdi Birlik Zamanı''
Afganistan Şii Din Alimleri Şurası Başkanı Muhammad Kazım Caferi de ABD'nin bu kararı karşısında susulmaması gerektiğini ifade etti.
Kudüs'ün tüm inançlar için önemine dikkati çeken Caferi, 'Bu zulüm karşısında susarsak gelecekte kaybedeceğimiz daha çok şey olabilir.'' dedi.
Gösteri, sıkı güvenlik önlemleri altında düzenlendi.
Endonezya
Endonezya'da, ABD'nin Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma kararına tepki gösteren bir grup, ABD'nin Cakarta Büyükelçiliği önünde gösteri yaptı.
Başkent Cakarta'da cuma namazası sonrası toplanan yüzlerce kişi, ellerindeki Filistin bayraklarıyla ABD’nin Cakarta Büyükelçiliği önünde toplandı.
Gruptakiler tekbir getirerek, "Kudüs Müslümanlarındır", "ABD ve İsrail’i lanetliyoruz" ve "Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak kabul etmiyoruz’’ sloganları attı.
AA