Çarpıcı analiz: Mankurtlaştırma ve FETÖ: Kırgızistan-Türkiye ilişkileri

Prof. Dr. Metin Aksoy, Star gazetesinin Açık Görüş ekinde kaleme aldığı “Mankurtlaştırma ve FETÖ: Kırgızistan Türkiye ilişkileri” başlıklı analizinde çarpıcı satırlara yer veriyor…

Prof. Dr. Aksoy’un analizi şöyle:

15 Temmuz darbe girişimi sonrasında Türkiye’nin kaygılarına ve beklentilerine kulak tıkayan eski Cumhurbaşkanı Atambayev’in, iktidarı yeniden ele geçirmek için FETÖ ile kurmuş olduğu bağlantı ve ittifak, FETÖ’nün 17-25 Aralık darbe süreçlerine benzer bir operasyonu Kırgızistan’da organize etme çabası içerisine girdiğini göstermektedir. Kırgızistan’da yaşanan siyasal krizlere ek olarak artık iktidar mücadelesine giren bir FETÖ varlığı, Kırgızistan’ın iç siyasal yapısı adına kaygı verici olduğu gibi iki kardeş ülke arasındaki işbirliğini baltalayan önemli bir tehdit olarak varlığını devam ettirmektedir.

İKİ ÜLKE ARASINDA TARİHİ İLİŞKİLER

Türkiye- Kırgızistan ilişkileri Turgut Özal ve Askar Akayev’in “Kırgız Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti Arasında Dostluk ve İşbirliği İle İlgili” anlaşmaya imza atmaları ve 16 Aralık 1991 tarihinde Türkiye’nin Kırgızistan’ı tanıyan ilk devlet olmasıyla başlamıştır. 1992 yılında iki ülkede karşılıklı olarak elçilikler açıldı ve 1997 “Ebedi Dostluk ve İşbirliği Anlaşması”, 1999 “Türkiye ve Kırgızistan: Birlikte 21. Yüzyıla” bildirisi ve 2011 tarihli “Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi (YDSK) Kurulmasına İlişkin Ortak Açıklama” ikili ilişkilerdeki temel metinler arasındadır. Bunlara bağlı olarak Tanrı Dağları ile Altay Dağları arasında kalan coğrafyanın sahip olduğu tarihi yükümlülük, iki devletin ilişkilerinde önemli bir yol haritası çizmiş ve Türkiye ile Kırgızistan’ın diplomatik ilişkilerinde de önemli bir yapıtaşı olmuştur. 

İKİ KARDEŞ ÜLKE

2011 yılı itibariyle iki kardeş ülke arasındaki ilişkiler stratejik ortak seviyesine ulaşmış olmakla birlikte siyasi, ekonomik, askeri ve kültürel olarak çok geniş bir yelpazede ilerlemektedir. Türkiye, genç bir ülke olan Kırgızistan’a en çok kalkınma yardımı ve sosyal yardım yapan ülkelerin başında gelmektedir. Uluslararası kuruluşlarla ilişki kurulması ve dünya ticaretine entegrasyon konusunda da en büyük desteği yine Türkiye vermiştir. Ekonomik alanda Kırgızistan’da en büyük ikinci yatırımcı ülke olan Türkiye, istihdam sağlama açısından ise birinci sıradadır. Kırgızistan'ın bağımsızlık yıllarında Türkiye, yaklaşık 1 milyar ABD dolarını gelecekte Kırgızistan'a yatırım çekme adına aktarmıştır. 28 Nisan 1992’te ise Mutabakat Zaptı kapsamında Türk Exim Bank ile Kırgız Cumhuriyeti Merkez Bankası arasında 75 milyon ABD dolarlık Mal ve Proje Kredisi Anlaşması imzalanmıştır. Bu kredinin 48.13 milyon doları kullanılmış, geri ödemesi altı defa ertelenmiş, 2012 yılında ise Türkiye borcu tamamen silmiştir. Şu anda Türkiye ile Kırgızistan arasındaki ticaret cirosu yaklaşık 400 milyon dolardır. 

FETÖ YAPILANMASI…

FETÖ Kırgızistan’da etkin olduğu kadar diğer Orta Asya ülkelerinde etkin olamamıştır. Ancak ABD destekli FETÖ terör ve istihbarat örgütü, Kırgızistan’da faal olarak çalışmalarını sürdürmektedir. FETÖ sahip olduğu finansal gücü Kırgızistan’da ekonomik manipülasyon için kullanmakta; açtığı okullar vasıtasıyla kendi ideolojisi doğrultusunda eleman yetiştirmektedir. Örneğin 2015 öncesi dönemde FETÖ, adı SEBAT olan okullarının adını SAPAT olarak değiştirerek eğitim faaliyetlerine devam etmektedir. 

YAZININ DEVAMI İÇİN TIKLAYIN