Bosna Hersek'te 1992-1995 yılları arasında yaşanan savaş döneminde ülkenin doğusunda bulunan Rogatica'da Boşnak esirlerin tutulduğu Rasadnik kampında anma töreni düzenlendi.
Korkunç işkencelere, katliamlara ve tecavüzlere sahne olan Rasadnik toplama kampında düzenlenen anma töreninde, kampta katledilmiş kurbanlar ve Bosna Savaşı şehitleri için saygı duruşunda bulunularak, dua okundu.
Kampın önünde toplanan kalabalığa savaş döneminde yaşananlarla ilgili bilgi verilirken, toplama kampı esirlerinden hayatta kalmayı başaran Hasim Sabanic yaşadıklarını anlattı.
Kampta 8 ay geçirdiğini aktaran Sabanic, "21 Kasım 1993 tarihinde buraya getirilen hemşehrilerimle aylarca esir hayatı yaşadım. Yaşadığım mahallede ilk esir düşen ben oldum. 1992 mayısında silahlarımızı teslim etmemizi istediklerinde karşı çıktığımız için ben ve üç arkadaşımı esir etmişlerdi." dedi.
Sabanic, Sırp askerlerinin esir ettikleri Boşnakları, yapmadıkları şeyleri itiraf etmeye zorladıklarını söyleyerek, "Bizler onların köleleriydik. Onların yapmaktan gocunduğu ne varsa bize yaptırıyorlardı. Cephanelerini, yemeklerini taşıtıyor, hendek kazdırıyorlardı. Bize türlü eziyeti çektirdiler, umarım bir daha asla o günlere geri dönmeyiz." ifadesini kullandı.
Sabanic, 1994 yılında takas edilerek kurtulduğunu, kamptaki her anının korku içinde geçtiğini söyledi.
Bosna Hersek Toplama Kampı Mağdurları Birliği Başkanı Jasmin Meskovic, her yıl faşizmin son bulduğu Zafer Günü olarak kutlanan 9 Mayıs'ta törenlerle toplama kampı mağdurlarını andıklarını anımsattı.
Meskovic, kampın 1992 yılının mayıs ayından, 1996 yılının haziran ayına kadar açık kaldığına işaret ederek, "Buraya kapatılan insanlar, canlı duvar olarak kullanılmış, çoğu korkunç şekillerde katledilmiştir." şeklinde konuştu.
Bu kampta Boşnak esirlerden bazılarının elektrikli testereyle öldürüldüğünü söyleyen Meskovic, "Bunlar dile getirilmemiş hikayeler." dedi.
Toplama kampı mağdurlarının sahip oldukları hakların henüz belirlenmediğini ifade eden Meskovic, "1992 yılında ormanlarda, çukurlarda, aile fertlerimizin, arkadaşlarımızın cesetleri altında saklanarak hayatta kalmaya çalışıyorduk. Şimdilerde ise sistemden saklanıyoruz." diye konuştu.
Rasadnik toplama kampı
Rogatica Belediyesi kriz merkezinin kararı doğrultusunda 1992 yılının mayıs ayında kurulan Rasadnik toplama kampı Haziran 1996'ya kadar açık kalmıştı.
1992-1995 Bosna Savaşı'ndan önce fidanlık olarak kullanılan alanda birçok baraka ve yönetim binası bulunuyordu. Barakaların her birinde 30 ila 50 esir tutulurken, esirlerin tamamı sivillerden oluşuyordu. Çoğunluğu çocuk ve kadınlardan oluşan esirler arasında yüz yaşını geçmiş iki yaşlı da bulunuyordu.
Rasadnik kampındaki esirlere domuz eti verildiği, kendilerinin sistematik işkencelere, tecavüzlere, katliamlara maruz kaldığı ve canlı duvar olarak kullanıldığı biliniyor.
1998 yılında yapılan kazı çalışmalarında toplama kampına 1,5 kilometre uzaklıkta 14 Boşnak esirin cesedine ulaşılmış, esirlerden birinin cesedi ise kampın bulunduğu bölgedeki su kuyusundan çıkarılmıştı.
15 Ağustos 1992 yılında canlı duvar olarak kullanılmak üzere kamptan çıkarılarak Duljevac köyüne doğru götürülen 27 esirin 24'ü katledilmişti.
Bu arada, Rogatica'da işlenen suçlardan dolayı Hollanda'nın Lahey kentindeki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinde (ICTY) yargılanan Momcilo Krajisnik 20 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.
AA