AA
Askeri güçler ve yabancı misyonlar ile beraber binlerce Afgan da tahliye sürecinde Afganistan'ı terk etti. Tahliye işlemleri devam ederken Kabil Havalimanı'nda terör örgütü DEAŞ'ın bombalı saldırısında 180'den fazla insan hayatını kaybederken, 13 ABD askeri de yaşamını yitirdi.
26 Ağustos 2022'de söz konusu patlamada hayatını kaybeden askerleri anan ABD Başkanı Joe Biden, mesajında işgal boyunca toplamda 2 bin 261 ABD askerinin hayatını kaybettiğini belirtti.
Son bir yılda kaderine terk edilen Afganistan'da Taliban yönetimini şu ana kadar resmen tanıyan herhangi bir devlet olmadı.
ABD İŞGALİ VE TALİBAN'IN DEVRİLMESİ
El Kaide'nin 11 Eylül 2001'de New York'taki Dünya Ticaret Merkezi'nin ikiz kulelerine düzenlendiği terör saldırılarının ardından ABD, 7 Ekim 2001'de Afganistan'da "Sürekli Özgürlük Operasyonu" adını verdiği işgal harekatına başladı.
ABD öncülüğündeki koalisyon ve "Kuzey İttifakı" çatısı altındaki Afgan destekçileri, birbiri ardına büyük vilayetleri ele geçirdi.
Taliban yönetimi devrilirken, bir süre sonra Afganistan'ı yönetecek geçici bir hükümet kuruldu. Taliban ve El Kaide'nin üst düzey mensupları ise ülkeyi terk etmek zorunda kaldı.
Ancak, kısa bir süre sonra yeniden organize olan Taliban, ABD ve çoğunluğunu NATO ülkelerinin oluşturduğu Uluslararası Güvenlik Destek Gücü (ISAF) ile yeni kurulan Afgan merkezi hükümetine karşı gerilla savaşı başlattı.
Kırsal bölgelerde pusu ve gerilla baskınları, kentlerde ise intihar eylemleri düzenleyen Taliban, 2006'tan itibaren yeniden ülkede belli bölgelerde kontrolü sağlamaya başladı.
Uluslararası koalisyon güçleri, Afganistan merkezi hükümetine bağlı ordunun Taliban'a karşı savaşabileceği düşüncesi ile 28 Aralık 2014'te ISAF operasyonlarını resmi olarak sonlandırırken tüm güvenlik sorumluluğunu Afgan hükümetine devretti. Aynı gün Sürekli Özgürlük Operasyonu'nun devamı niteliğinde NATO öncülüğünde Kararlı Destek Operasyonu'nun başladığı duyuruldu.
Ülkede merkezi hükümete bağlı güçler güvenliği sağlamada başarı sağlayamazken, çekilme planı başarısız oldu. Ülkede çatışmalar sürerken Taliban eylemlerine devam etti.
BARIŞ GÖRÜŞMELERİ SONUÇSUZ KALINCA TALİBAN ŞEHİR MERKEZLERİNE YÖNELDİ
Afganistan'daki çatışmaların barışçıl yollarla çözülmesi hedefiyle ABD ile Taliban arasında 29 Şubat 2020'de Katar'ın başkenti Doha'da bir barış anlaşması imzalandı.
Söz konusu anlaşma ile Taliban, ABD öncülüğündeki NATO birliklerine saldırmama ve Afganistan topraklarının terörist faaliyetler için kullanılmayacağına yönelik taahhütlerde bulundu. Anlaşma ayrıca, Taliban ile Afganistan hükümeti arasındaki sorunların barışçıl yollarla çözülmesi için taraflar arasında müzakereleri başlattı.
Ancak, barış görüşmeleri sonuçsuz kalınca Taliban, geçen yılın yaz aylarında saldırılarını şehir merkezlerine yoğunlaştırdı. Birbiri ardına şehirleri ele geçiren Taliban, bu süreçte Afganistan ordusunun ciddi bir direnişi ile de karşılaşmadı.
Nihayetinde, Taliban'ın geçen yıl 15 Ağustos'ta başkent Kabil'i de hakimiyeti altına alması Afganistan'da yeni bir dönemi başlattı.
TALİBANLI BİR YILA DAMGASINI VURAN OLAYLAR
İktidara geldiği ilk andan itibaren yönetiminin uluslararası tanınmasını talep eden Taliban'ın çabaları sonuçsuz kaldı. Taliban yönetimi, insan hakları ihlalleri ile sağlık, eğitim, ekonomi, tarım gibi pek çok alanda son derece önemli sorunlarla karşılaştı.
EL-KAİDE LİDERİ ÖLDÜRÜLDÜ
El-Kaide kurucusu Usame Bin Ladin'in halefi Eymen ez-Zevahiri, 31 Temmuz'da Kabil'in merkezinde ABD'nin İnsansız Hava Aracı (İHA) ile öldürülmesi dünyada şaşkınlıkla karşılandı.
Zira, Taliban ile ABD arasında imzalanan Doha Anlaşması, Taliban'ın ABD ve müttefiklerine tehdit oluşturacak kişi ya da grupların Afganistan'da barınmasına izin vermemeyi de öngörüyordu.
Taliban söz konusu saldırıyı kınadı ve ez-Zevahiri'nin Afganistan'daki varlığından haberlerinin olmadığını, Biden'ın "iddiasının" araştırıldığını duyurdu. Taliban ve ABD, birbirlerini Doha Anlaşması'nı ihlal etmekle suçladı.
Söz konusu saldırıyla dünyanın gözü Taliban ve El-Kaide ilişkisinin ne boyutta olduğuna çevrildi. Bu nedenle, ez-Zevahiri'nin ölümünün, ilerleyen günlerde ABD'nin Taliban yönetimine bakışını nasıl şekillendireceği, merak konusu olmaya başladı.