Ahmet Eraslan
Ülkenin en sert yasalarından biri olan bu yasa, ABD Yüksek Mahkemesi'nin geçen yıl aldığı önemli bir kararla yargıçların İkinci Anayasa Değişikliği davalarını değerlendirirken izlemesi gereken yolu değiştirmesinin ardından kabul edilen ilk silah kısıtlamaları arasında yer alıyordu.
Kasım 2022'de seçmenler tarafından kıl payı kabul edilmesinden bu yana federal ve eyalet mahkemelerinde sürüncemede kalan 114 sayılı yasanın akıbeti konusunda kafa karışıklığı yaşanıyor.
Yasa, ateşli silah satın alma izni alabilmek için kişilerin bir silah güvenliği eğitim kursunu tamamlamalarını ve sabıka kaydı kontrolünden geçmelerini gerektiriyor. Yasa ayrıca 10 mermiden fazla mermi taşıyan yüksek kapasiteli şarjörleri de yasaklıyor.
Bölge Mahkemesi Yargıcı Robert S. Raschio bu hafta Oregon'un güneydoğusunda geniş bir kırsal alan olan Harney County'deki duruşmaya başkanlık edecek. Raschio, silah sahiplerinin Oregon Anayasası uyarınca silah taşıma hakkını ihlal ettiğini ileri sürerek dava açmasının ardından Aralık ayında yasanın yürürlüğe girmesini geçici olarak engellemişti.
Oregon yasası, Haziran 2022'de Yüksek Mahkeme'nin silah yasalarını değerlendiren yargıçlar için yeni standartlar getiren ve ABD ateşli silahlar hukukunda ulusal çapta bir çalkantıya yol açan kararının ardından kabul edildi.
Karar, hakimlerin silah yasalarını onaylayıp onaylamayacaklarına karar vermek için uzun süredir kullandıkları dengeleme testini bir kenara bıraktı. Hakimleri, kamu güvenliğini teşvik etmek gibi kamu menfaatlerini dikkate almak yerine, sadece bir yasanın ülkenin "tarihsel ateşli silah düzenleme geleneği" ile tutarlı olup olmadığını değerlendirmeye yönlendirdi.
O zamandan beri, hangi yasaların ayakta kalabileceği konusunda kafa karışıklığı var. Mahkemeler, silahları aile içi şiddet uygulayanlardan, ağır suç sanıklarından ve marihuana kullanıcılarından uzak tutmak için tasarlanan yasaları iptal etti. Yüksek Mahkeme'nin bu sonbaharda bazı kararların çok ileri gidip gitmediğine karar vermesi bekleniyor.
Oregon'daki önlemle ilgili ayrı bir federal davada, Temmuz ayında bir yargıç bunun ABD Anayasası uyarınca yasal olduğuna karar verdi. ABD Bölge Yargıcı Karin J. Immergut, Yüksek Mahkeme'nin silah düzenlemelerinin geçmişini dikkate alma yönündeki yeni direktifini dikkate almış görünüyordu.
Immergut, yüksek kapasiteli şarjörlerin "yaygın olarak kendini savunmak için kullanılmadığını ve bu nedenle İkinci Değişiklik tarafından korunmadığını" tespit etti. Koruma altında olsalar bile, yasanın kısıtlamalarının ülkenin "kamu güvenliğini korumak için silahların ve ateşli silahların benzersiz tehlikeli özelliklerini düzenleme tarihi ve geleneği" ile tutarlı olduğunu yazdı.
Ayrıca, İkinci Değişikliğin "hükümetlerin yalnızca yasalara saygılı, sorumlu vatandaşların silah bulundurmasını ve taşımasını sağlamasına izin verdiğini" belirterek, satın alma izni hükmünü anayasaya uygun buldu.
Oregon Ateşli Silahlar Federasyonu'nun da aralarında bulunduğu bu federal davadaki davacılar, kararı 9. ABD Temyiz Mahkemesi'ne temyize götürdü.
On eyalette Oregon'daki yeni düzenlemeye benzer satın alma izni yasaları bulunuyor: Giffords Center to Prevent Gun Violence tarafından derlenen verilere göre Connecticut, Hawaii, Maryland, Massachusetts, Michigan, Minnesota, Nebraska, New Jersey, New York ve Rhode Island.
On bir eyalet ve Washington, D.C. 10 mermiden fazla kapasiteli şarjörlere sınırlama getirmektedir: Giffords Center'a göre, Kaliforniya, Connecticut, Hawaii, Maryland, Massachusetts, New Jersey, New York, Rhode Island, Washington, Illinois ve Vermont. Illinois ve Vermont'taki yasaklar uzun namlulu silahlar için geçerlidir.