HABER MERKEZİ
Güney Kore ve Endonezya, Cakarta'nın KF-21 Boramae savaş uçağı geliştirme programına mali katkısını ayarlayan revize edilmiş bir anlaşmayı sonuca bağladı. Anlaşma, Güney Kore Savunma Bakanı ve Endonezya Savunma Bakanı Prabowo Subianto ile Hanwha Aerospace CEO'su Son Jae-il'in katıldığı Cakarta'daki üçlü bir toplantıda sağlandı. Güncellenen sözleşme Endonezya'nın payını 1,6 trilyon won'dan (yaklaşık 1,168 milyar dolar) 600 milyar won'a (yaklaşık 438 milyon dolar) düşürüyor.
Yabancı basında yer alan habere göre, anlaşma, finansal katkıyı değiştirmenin yanı sıra alternatif bir ödeme yapısı oluşturarak, Endonezya'ya planlanan 48 uçağın transferini yeniden teyit ediyor ve PT Dirgantara Indonesia'nın (PTDI) üretime devam eden katılımını onaylıyor. Anlaşma, ödemelerdeki gecikmeler, son beş yıldaki tekrarlanan görüşmeler ve Güney Kore'nin 2024'te Endonezya'nın yükümlülüklerini yerine getirmesi konusunda dile getirdiği endişelerin ardından gerçekleşti.
Cakarta, ilk ödeme olarak 9,4 milyar won (yaklaşık 6,86 milyon dolar) transfer etti. Güney Kore Savunma Satın Alma Programı İdaresi'ne (DAPA) göre, gözden geçirilen düzenleme Endonezya'nın 48 uçaklık tahsisini koruyor ve Endonezya'nın katkısının bir kısmını palmiye yağı ve kahve gibi emtialar da dahil olmak üzere alternatif ödemeler yoluyla ödemesine izin veren hükümler içeriyor. Bu takas düzenlemesi daha önce 2022'de görüşülmüştü ve şimdi resmen sözleşmeye entegre edildi. Gözden geçirilen anlaşma Endonezya'nın uçak sayısındaki payını değiştirmiyor, ancak önceki gecikmeler ve yeniden müzakereler ışığında mali bir yeniden değerlendirmeyi yansıtıyor.
Endonezya'nın KF-21 programına yaptığı ödemeler 2019'un başlarında gerilemeye başladı. 2023 sonu itibarıyla Cakarta, başlangıçta kararlaştırılan miktarın önemli ölçüde altında kalarak yalnızca 278,3 milyar won (yaklaşık 203,16 milyon dolar) ödeme sundu. Prabowo'nun 2020'de Güney Kore'ye yaptığı ziyarete rağmen müzakereler çözüme ulaşmadan birkaç yıl devam etti.
ORTAK ÜRETİM 2015 YILINDA BAŞLADI
KF-21 ortak geliştirme programı 2010 yılında imzalanan bir mutabakat zaptı ile başladı ve resmi olarak 2015 yılında başlatıldı. İlk finansman anlaşması Güney Kore'nin projenin %60'ını, Korea Aerospace Industries'in (KAI) %20'sini ve Endonezya'nın kalan %20'sini finanse etmesini öngörüyordu. Program ilerledikçe çeşitli yapısal ve politik değişiklikler meydana geldi. Mart 2024'te Hanwha Aerospace, programın ana yüklenicisi olarak KAI'nin yerini aldı ve genel proje yönetiminden sorumlu oldu.
Gözden geçirilen anlaşmaya göre, Endonezya'nın programdaki rolü PTDI'nin uçak bileşenlerini üretmesi ve bakım ve destek operasyonlarına gelecekte dahil olması yoluyla devam edecek. Bu düzenleme, Endonezya'nın satın alacağı 48 uçak için destek altyapısı da dahil olmak üzere programın endüstriyel ve lojistik ağına entegre kalmasını sağlar. Kısmi ödeme için emtia sağlama yeteneği, daha önceki görüşmelerde telafi mekanizmaları öneren Endonezya yetkilileri tarafından yapılan önceki önerilerle de uyumludur. Sözleşme, Endonezya'nın programdan çekilmekten kaçınmasını sağlar ve ikili iş birliğinin yapısını korur. Endonezya'nın finansal payı düşürülmüş olsa da ülke hem operasyonel varlıklara hem de yerel endüstri katılımına erişimini sürdürmektedir.
KF-21'İN ÜRETİMİNİN 2026 YILI SONUNA KADAR BAŞLAMASI PLANLANIYOR
Güney Kore hükümeti, sorunun çözümünü, ödenmemiş katkıların neden olduğu belirsizlik olmadan programın ilerlemesini sağlayan bir adım olarak görüyor. KF-21'in üretiminin 2026 yılı sonuna kadar başlaması planlanıyor. Şu anda altı prototip uçuş testinden geçiyor. Bu denemeler arasında süpersonik uçuş ve silah taşıma yer alıyor ve son görüntüler en az bir uçakta IRIS-T kısa menzilli hava-hava füzesinin varlığını doğruluyor. KF-21, Güney Kore Hava Kuvvetleri'ndeki eski F-4 ve F-5 savaş uçaklarının yerini almak üzere tasarlandı. Revize edilen anlaşmayla Endonezya, programdaki tek uluslararası ortak olmaya devam ediyor ve varlığının devam etmesi Güney Kore'nin KF-21'i ek pazarlara ihraç etme çabalarını destekleyebilir.
2025 ortası itibarıyla Endonezya'nın savaş uçağı tedarik stratejisi, KF-21 haricinde birden fazla ülkede onaylanmış, muhtemel ve iptal edilmiş birkaç programı içermektedir. 2022'den bu yana Fransa'dan üç dilimde toplam 42 Dassault Rafale F4 jeti sipariş edildi, teslimatlar 2026'da başlayacak ve bir düzine daha fazla jet için olası bir takip siparişi tartışılıyor. Endonezya, Amerika Birleşik Devletleri'nden 24 Boeing F-15EX (F-15ID) savaş uçağı için bir Mutabakat Muhtırası imzaladı. Endonezya, Türkiye ile 48 KAAN beşinci nesil savaş uçağı tedarik etmek için 10 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladı, ilk teslimatların 2028'de yapılması bekleniyor ve yerel endüstriyel katılım doğrulandı. Jakarta ayrıca, Pakistan'ın operasyonel deneyimine göre maliyet etkinliği ve performans açısından incelenen Çin'in 42 adet kullanılmış J-10C savaş uçağı teklifini değerlendiriyor. 2018'de Rusya ile 11 Su-35 savaş uçağı için daha önce imzalanan 1,14 milyar dolarlık bir sözleşme, ABD CAATSA yaptırımları tehdidi ve bütçe endişeleri nedeniyle 2020'den beri etkili bir şekilde askıya alındı.