UĞUR BATI / cumartesi@aksam.com.tr
Son yıllardaki büyük sosyolojik değişimler, korona sonrası durum, insan hareketlilikleri, ruh durumu ve diğer pek çok sebeple turizm artık her zamankinden daha fazla "başat" ve "yaratıcı" bir sektör. Sadece deniz, plaj, kum turizmi diye bir şey kalmadı. Turizmin global ekonomideki payı; yüzde 10. İstihdam payı inanılmaz; 320 milyon. Küresel turizm ekonomisinin yıllık toplam değeri; 9,5 trilyon dolar. Gelecek beklentisini sorarsanız; 2029'da küresel turizm istihdamının 420 milyonu aşacağı tahmin ediliyor. Uluslararası turist sayısı; yıllık 2,4 milyar.
Peki Türkiye'nin turizmdeki karnesi nasıl? TÜİK verilerine göre ülkemiz 2019'da 51,7 milyon turist ağırlamış. Gelirimiz 35 milyar dolar. Dünya turizminin 2022 yılı verilerine ilişkin UNWTO raporu açıklandı. Rapora göre, 2022'de dünya genelinde 963 milyon turist seyahat etti. 2022'de dünya genelindeki turizm hareketliliğinin, pandemi öncesi 2019'un yüzde 34 gerisinde kaldığı görüldü. 2020'de bu rakamın çok artması beklenmesine rağmen, turist sayısı 15 milyona düştü. 2021'de ise 30 milyona çıktı. 2022'de ise bu rakam son yıla göre yüzde 75 artarak 51 milyon 369 bin 26 kişi oldu. Belki okumuşsunuzdur, 2023'ten bakılıp değerlendirildiğinde Türkiye dünyanın en çok turist ağırlayan 4. ülkesi oldu. Asıl meselemiz bu rakamı artırmak.
KATMA DEĞER NEREDEN GELECEK?
Ziyaretçilerin geliş amaçlarında birinci sırada yüzde 67,1 ile "gezi, eğlence, sportif ve kültürel faaliyetler" yer alırken yurt dışı ikâmetli vatandaşlar Türkiye'ye yüzde 64,4 ile en çok "akraba ve arkadaş ziyareti" amacıyla geldi.
Peki ya bundan sonrası turizm nereye evrilecek? Yeni turizm trendlerinden yani çadır, karavan gibi izole konaklama, toplantı, ofis ve otel odasını birleştiren hibrit modellerden söz ediyoruz. Dijital göçebe ve yarı turist eğilimi de var ayrıca. Tüm dünyada yükselen münferit (bağımsız) seyahat ve bir iki aylık uzun dönemli konaklamalar da popüler.
"Deneyim" ve "Destinasyon" deyince festivallerden başlayacağım. Çin Yeni Yıl Kutlamalarını düşünün. Venedik Karnavalına ne dersiniz? Ç Rio Karnavalı? Coachella Festivali, harika değil mi? Cannes Film Festivali? Glastonbury Çağdaş Performans Sanatları Festivali... Bunların hepsi, yapıldıkları bölgeleri "destinasyona" çeviren, her yıl, milyonlarca turisti çeken özel festivaller. "Özel hikâyeli" bölgelerden devam edelim. Milyonlarca turist, Niagara Şelalesi'ni ziyaret ediyor. Ülkemizden Kapadokya veya Pamukkale travertenleri de çok bilinen "markalaşmış" destinasyonlar. Ya binalar? Bazı binalar turistleri de çekebilir. New York'daki Empire State Binası buna iyi bir örnektir. Hindistan'daki Lotus (Bahai) Tapınağı, Brezilya'daki Brasilia Katedrali, BAE'indeki Burç Halife, Hindistan'daki Tac Mahal çok iyi birer "destinasyon" turizmi unsurları. Ülkemizdeki bazı yeni girişimler bu yeni trendleri çoktan çözmüş görünüyor. Söz gelimi Antalya'daki Cosmos Theatre, yeni nesil kültür turizminin öncüllerinden sayılabilir.
GELECEĞİN TURİZMİ DİJİTAL ŞOV
Yıllardır marka çalışan bir profesyonel ve akademisyen olarak Antalya'nın ve Türkiye'nin en değerli kazanımlarından biri olduğunu düşündüğüm Cosmos Theatre, dünya çapındaki benzerleri ile "huzurla" kıyaslanabilecek bir mekân. Burada sahnelenen tiyatro oyunları ve müzikaller artık dünya çapında ilgi topluyor. Yerli ve yabancı tiyatro toplulukları mekânda oyunlarını sergiliyor. Sadece tiyatro oyunları, müzikaller, dans değil, mekân bunun yanında, pop, rock, caz, klasik müzik gibi birçok farklı müzik türünde konserlere uygun özel bir "performans" sahnesi burası. Cosmos Theatre'da sahnelenen en sıra dışı gösteri ANDY SHOW. Ezber bozan bu performans bir müzikal. Bir dans gösterisi. Bir tiyatro oyunu. İyi kurgulanmış interaktif bir uzay yolculuğu diyelim. Cosmos Theatre'da ANDY SHOW gösterisi fuayeden itibaren farklı bir deneyim yaşayacağınızı hissettiriyor her adımınızda. Girişi adeta "Hollywood" ya da "Cannes" galaları gibi kurgulanmış. Işık ve ses deneyimlerini yansıtan fuaye alanında dansçılar, izleyici ile etkileşime giren "android"ler bizi gösteriye hazırlıyor. Hikâyesinden bir parça ile girip, anlatayım gösteriyi ve sonra yorumlayayım:
"Gizemli gezegenden ayrılıp yolculuğumuza devam ediyoruz. Kaptan zihninde bir rotaya sahip ama sanki biri onun zihnini ele geçirmiş gibi. Geminin rotası sürekli değişiyor gibi. Bilinmeyen bir güç, indiği bilinmeyen bir gezegene bizi çekiyor gibi. İçinde boşluk olan bir zihin bizi bilinmezliğe taşıyor. Hani evren dosttu! Her şey aniden saldırganlığa dönüşüyor!"
"Ben ne izledim?" dedim Cosmos Theatre sahnesinde ANDY SHOW'u izleyince. Müthiş bir sahnede sıra dışı bir gösteri izledim. 3D projeksiyonların etkisiyle mekân ve gösteri izleyiciyi gerçekten geleceğe götürüyor. Kendinizi uzayın derinliklerinde kaybedeceğiniz heyecan verici bir hikâye ile karşılaşıyorsunuz. Bu gösteriden öte bir şey. Ülkemizin turizmi için yeni bir yöntem.
'Z' KUŞAĞI TURİZMİ
Bugün turizm trendleri kolay değişmiyor, hâlâ X Kuşağı üzerine bina edilmiş bir anlayış hâkim. Bu emektar kuşak görevini başarıyla yaptı ama ya sonrası? X, Y ve Z kuşaklarının seyahat motivasyonlarının farklılık gösterdiği çok açık. X kuşağının fiyat ve uygunlukla derdinin olduğu, Y kuşağının aidiyet, birliktelik ve alışveriş, Z kuşağının ise tarz, stil, konfor, yenilik arama, keşif, doğal ve kültürel olanaklar ve etkinlik peşinde koştuğu bir turizm deneyiminden söz ediyoruz.
Insta-Turizm, Mikro Yolculuk, DNA Seyahati, Yeraltı Yemek Kulüpleri, Ekoturizm, Veganizm ya da Haz Seyahatleri... Bakar mısınız çeşitliliğe? Bunların hepsi turizm literatürüne yeni giren kavramlar. Bundandır ki, yapılacak pazarlama faaliyetlerinde potansiyel müşterilerin kuşaklara göre oluşturulması, kişiselleştirilmesi ve her kuşağın öne çıkan ilgi ve beklentileri doğrultusunda ürün ve hizmet tasarımına gidilmesi hayati görünüyor.
Sonuçta, insanların gastronomik tatları, kültürü, doğası ve tarihi ile bir ülkeyi, şehri ya da sadece bir yöreyi deneyimlemeye, kısaca keşfetmeye yönelik yapılan seyahat türünde özel bir durağa da ihtiyaç duyabilir. ANDY SHOW ve Cosmos Theatre gibi gösteri ve mekânlar Z kuşağının özgürlükçü ruhu ve keşif odaklı seyahat tercihlerine uygun.