ALİ DEMİRTAŞ / ali.demirtas@aksam.com.tr
Kovid-19 salgını nedeniyle farklı ölçeklerdeki birçok kurum ve kuruluş evden çalışma sistemine geçmişti. Salgının kontrol altına alınmasıyla çalışanlar yavaş yavaş iş yerlerine dönüyor. Ancak bu durum tedbirlerin gevşeyeceği anlamına gelmiyor. Kurum ve kuruluşlar çalışanlarının sağlığı için iş ortamında birçok tedbir almak zorunda. Peki bu tedbirler neler olmalı? Tedbir almayan iş veren karşısında çalışanın hakları neler? Tüm bunları Premium OSGB Firma Sahibi & İş Kazaları Bilirkişisi Nurbanu Yılmaz ile konuştuk. Yılmaz, “Bu süreçte ‘Sağlık Güvenliği’ ön planda tutulmalı. Birçok sektörde gerileme ve iş programında aksama durumu oluşması sebebiyle çalışan sayılarında mevcut çalışanların yanında hızlı bir artış riskine dikkat edilmeli. Bu da beraberinde iki katı önlem tedbir alınmasını ve süreçlerin çok iyi yönetilmesini gerektirmekte.” diyor. Yılmaz, hiçbir tedbir almayan iş veren karşısında ise çalışanın iş kanununa göre Zorlayıcı Sebepler Nedeniyle Fesih Hakkı ile Sağlık Sebepleri Nedeniyle Fesih Hakkı gibi haklara sahip olduğunu söylüyor. Bununla birlikte Bakanlığın uyarılarına uymayan kurumlara ise 6331 sayılı kanun ve Umumi Hıfzıhhıssa Kanunu maddeleri gereğince çeşitli yaptırımlar uygulanacak. Ancak Yılmaz bu konuda işletmelerin oldukça duyarlı olduğuna dolayısıyla valilik ve bakanlık denetimleri konusunda olumsuz bir durum ile karşılaşmadıklarına dikkat çekiyor.
NORMALLEŞME İYİ YÖNETİLMELİ
Nurbanu Yılmaz, kontrollü bir süreç başlangıcı yapılmasını ve mevcut önlemlerin artırılarak devam etmesini tavsiye ettiğini belirtiyor: “Normalleşme sürecinin çok iyi yönetilmesi gerekiyor. Aksi halde COVİD-19 vakalarının artması, vefat eden kişi sayısının artması ve çalışma hayatı buna bağlı olarak ekonomide gerileme sürecinin yaşanması söz konusu. Burada toplum sağlığımız için, bilinçli hareket edilmeli, kurum ve kuruluşlar üstlerine düşen maddi-manevi tedbirlerini devam ettirmeli ve çalışanlar da bu önlem tedbirlere uymalı.”
İş yerlerinde nasıl somut tedbirler alınmalı?
Dönüşümlü çalışma düzeninin, risk grubunda yer alan çalışanların evden çalışmaya devam etmesi, kişilerin sosyal mesafe kuralına uyması, ortak kullanımda olan sık temas edilen yüzeylere temastan kaçınılması büyük önem arz ediyor. Parmak okutma sistemlerinin yerine temassız işlemler organize edilmeli, merdiven tırabzanlarının, asansör düğmelerinin ve kapı kollarının sürekli temizlenmesi, alkol bazlı antiseptiklerin belirli alanlarda bulunması, çalışma alanında kullanılan dışarıdan tedarik edilen malzemenin temasında önlemlere uyulması, tedarikçilere kuralların iletilmesi, işletme ve maske atıklarının ise izole halde işletmeden uzaklaştırılması önemli.
DOĞAL HAVA SAĞLANMALI
Öksürme, hapşırma gibi durumlarda yaşanacak solunum sistemi risklerinde tüm önlemlere uygun hareket edilmeli, maske kullanımı konusunda işletme içinde sürekli denetim yapılmalı. Toplu kullanım alanları planlaması yapılmalı, toplu eğitim ve toplantılardan uzak durulmalı. Sayıya göre farklı programlar uygulanabilir. Online eğitim ve toplantılar devam ettirilebilir. Havalandırma yapılması ve doğal hava sirkülasyonun sağlanması önemli. Filtreler düzenli olarak değiştirilmeli ve bu esnada KKD (eldiven, FFP2/FFP3 TS EN 149 maske, tek kullanımlık önlük veya tulum) giyilmeli. İşletmeler COVİD-19 eğitimlerini artırmalı, kuralları çalışanlar ile paylaşmalı. Çalışanlar ateş, kuru öksürük, nefes darlığı gibi durumlarda işletmelerine gelmemeli, çalışma alanında semptomların başladığını hissetmesi durumunda ise Acil Durum Planlarında belirlenen tahliye / transfer süreçlerine uygun hareket etmeli. İşletme girişlerinde temassız ateş ölçer ile ölçüm yapılması ve ölçüm sonucu kayıtlarının tutulması da önem arz ediyor.
Kurumların iş güvenliği uzmanlarına nasıl görevler düşüyor?
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ışığında, işyeri hekimi ile entegre ve sürekli çalışan iş güvenliği uzmanlarına önlem düzeyinin artırılması ve izlenmesi konusunda büyük görev düşmekte. Güncellenen kaynakların sürekli takip edilmesi, Dünya Sağlık Örgütü direktiflerinin göz önünde tutulması, işletmeye tavsiyelerde bulunulması, işveren ve çalışanların sürekli bilgilendirilmesi öncelikli konular. Risk analizleri, Acil Durum Planları güncellenmeli ve eklemeler yapılmalı. İşletmeye özel alınan önlemler konusunda talimatlar oluşturulmalı ve bu kurallar çalışanlara, ziyaretçilere tebliğ edilerek sorumluluk bilinci artırılmalı. Resmi kurum ve kuruluşların uyarıları içerisinde işletme girişlerinde uyulması gereken kurallar ve levhalar bulunmalı, işyerinin mekân durumu, bir arada bulunabilecek azami çalışan sayısı, çalışma saati girişlerde asılı olmalıdır.
YEMEKHANELERE YENİ DÜZEN
Peki kurumlar yemekhanelerini nasıl düzenlemeli?
Yemekhanelerde kişi sayısı düzenlemesi, sayıların yarıya düşürülmesi, bir sıra boşluk bırakılması ve çapraz oturma düzeni etiketlemesi yapılmalı. Girişlerde yemek öncesi ve sonrası el hijyeni konusunda levhalar olmalı. Yemek ürünlerinin, çatal/kaşıkların ve baharatların kapalı ve tek kullanımlık paketlerde olmalı. Sıra beklerken zeminde sosyal mesafe etiketleri bulunmalı. Tekli peçeteler, tekli şekerler, tekli paketli ekmekler, tekli bardak sular önem arz etmekte. Su sebilleri, kahve makineleri gibi ortak kullanım alanlı ekipmanları kullanılmamalı. Yemek dışarıdan temin ediliyorsa, mevcut kurallara ek olarak tedarikçi firmadan hijyen, enfeksiyon önlem planları talep edilebilir.
BUNLARA DİKKAT!
• Kapılar sensörlü olmalıdır. Bu noktalarda en önemli risklerden birisi giriş ve çıkış saatlerinde sosyal mesafe kuralına uyulmaması riskidir. Geçiş bankoları veya işletme girişlerinin önündeki zeminde sosyal mesafe etiketlerinin bulunması gerekmekte.
• Giriş-çıkış saatlerinin esnek sisteme dönmesi veya belli bir sayıda personelin çalışma saati değişikliği planlaması yapılabilir.
• Asansör kullanımı olabildiğince tercih edilmemeli, kullanımı zorunlu olan alanlarda ise asansör kişi sayısına özen gösterilmeli, bu sayı uyarı levhası olarak asansör bekleme alanına asılmalıdır. Zeminde sosyal mesafe belirtilmelidir.
• Danışma, karşılama hizmetleri gibi gelen ziyaretçi ve kişiler ile sürekli iletişim halinde olan kişilerin kronik rahatsızlığı olmamasına, önlem tedbirler kapsamında tüm COVİD-19 kurallarına uyulmasına ve ziyaretçi ile arasında ki sosyal mesafeye dikkat edilmesi konusunda düzenleme yapılmalıdır.
• Servis kullanımında kişi sayıları yarıya düşürülmeli, araçlar sürekli dezenfekte edilmeli.
• Rutin temizlik çalışmaları artırılmalıdır. Temizlik personellerine çamaşır suyu kullanımı, uygulanması ve depolanması konusunda eğitim verilmeli. Personelin kişisel koruyucu donanımlarının tam ve eksiksiz olması sağlanmalıdır.
LAVABOLAR İÇİN YENİ DÜZENLEMELER
• Kapılar, kapı kolları yüzeyler düzenli aralıklarla uygun deterjan ve dezenfektanlar ile temizlenmelidir.
• El temasını engellemek üzere, temassız bataryalar, temassız sabunluklar, temassız kâğıt havluluklar olmalıdır.
• Kapı çıkışına yakın noktalara ayak pedallı çöp kovaları eklenebilir.
• El kurutma cihazlarının kullanılmaması için gerekli önlemler alınmalıdır.
• El yıkama talimatları/ levhaları el yıkama yerlerinde mutlaka yer almalıdır.