ALİ DEMİRTAŞ / ali.demirtas@aksam.com.tr
Yapay zekâ artık hayatımızın her alanında iyiden iyiye varlık göstermeye başladı. Tüm sektörler için önemli bir teknolojik adım veya yardımcı unsur olarak görülen yapay zekâ elbette meslekleri de değiştirip dönüştürüyor. Bir süre sonra bazı meslekler artık etkisini ve popülaritesini yitirirken, bazı meslekler ise yapay zeka birlikte daha çok tercih edilir olacak. Bu durumda gençler mesleki tercihlerini neye göre, nasıl yapmalı, yapay zekanın parlatacağı meslekler hangileri olacak, buna bağlı olarak hizmet sektörü insansızlaşacak mı? Tüm bunları teknoloji girişimcisi ve yatırımcısı Ahmet Burçin Gürbüz ile fütürist Ufuk Tarhan ile konuştuk.
ÖNEMLİ OLAN YAPAY ZEKÂ DEĞİL GENCİN KENDİSİ
Yapay zekâ gençlerin meslek seçimini nasıl etkileyecek?
Ufuk Tarhan: Gençlerin meslek seçimi yapay zekâdan değil, neyi sevip sevmediklerinden, neye yetenekleri, yatkınlıkları olduğundan etkilenmelidir. Meslek kesinlikle bunlara göre seçilmelidir. Çünkü yapay zekâ tek bir mesleği ya da bazı meslekleri değil, tüm mesleklerin yapılış araç, biçim ve koşullarını değiştirecek. O mesleği seçenler de bu değişimlere ayak uyduracak. Önemli olan yapay zekâ olsa da olmasa da gencin kendisini adayabileceği bir meslekle hizmet verebilmesi.
BU TEKNOLOJİYİ İYİ OKUMAK ÖNEMLİ
Ahmet Burçin Gürbüz: Her gelişen yeni dinamik ve konsept kendi ihtiyaçlarını beraberinde getirir. Yapay zekâ teknolojisi de bu konuya oldukça enteresan bir örnek oluşturuyor. Bu alanda yaşanan gelişmeler iş dünyasını ve dolayısıyla istihdam yapısını etkileyecek. Örneğin çok yakın geçmişte, sosyal medyanın yaşattığı ekonomik ve toplumsal dönüşümü deneyimledik ve aslında mesleklerin dönüşümünü, gelişimini ve yeni mesleklerin nasıl da türeyebildiğini gözlemleme fırsatı bulduk. Bu noktada iş tabi ki gençlere ve gençleri eğiten ailelerle kurumlara da düşüyor. Bu teknolojiyi iyi okumak ve anlamak, denemek, deneyimleyerek sınırlarını zorlamak bence çok önemli. Dijital yetkinlik ve kabiliyetlerin geliştirilmesi, gençlerde bu becerilerin desteklenmesi bu süreçte değerli ve hatta gerekli. Ve tabi yaratıcılık, insana mahsus bir özellik, bunu doğru değerlendirmek. Bu teknoloji ile zamanla kaybolacak ve bir taraftan da türeyecek farklı meslek dallarının olacağı kaçınılmaz, dolayısıyla yapay zekâ teknolojisi ve bu alanda yaşanan gelişmelere entegre mesleklerde üretilen kariyerler denklemin iki tarafı için çok faydalı olacaktır.
YENİ MESLEKLER ORTAYA ÇIKACAK
Yapay zekâ nedeniyle hangi meslekler değerini yitirecek veya hayatımızdan çıkacak sizce? Bu konudaki öngörüleriniz neler?
Ufuk Tarhan: Yapay zekânın gelişmesiyle, özellikle rutin ve tekrarlayan işler yapan meslekler risk altında olacak. Bu meslekler arasında telepazarlama, veri girişi, muhasebecilik, kasiyerler ve perakende satış görevlileri, müşteri ilişkileri ve çağrı merkezi temsilcileri, yapay zekâ tabanlı sohbet botları ve sesli asistanlar, birçok temel müşteri hizmeti görevi ve bazı üretim işleri, finans analistleri, yazarlar, editörler, çevirmenler, hukuk asistanları, tıbbi teşhis uzmanları sayılabilir. Ancak, yapay zekânın ilerlemesi aynı zamanda yeni mesleklerin ortaya çıkmasına da yol açacak.
Yapay zekâyla beraber hangi meslekler parlayacak, yeni ve öne çıkan meslekler hangileri ve neler olacak?
Ufuk Tarhan: Yapay zekâ mühendisi, yapay zekâ uzmanı, veri bilimcisi, makine öğrenmesi uzmanı, siber güvenlik uzmanı, oyun tasarımcısı, robotik mühendisi, tıpta yapay zekâ uzmanı, eğitimde yapay zekâ uzmanı, finansta yapay zekâ uzmanı, her mesleğin yapay zekâ uzmanı, yapay zekâ senaristi, teknoloji etiği, kullanıcı deneyim tasarımcısı, vb. olacak.
Yapay zekâyla beraber hangi mühendislik alanları ortaya çıkacak?
Ufuk Tarhan: Yapay Zekâ Mühendisliği, Veri Mühendisliği, Robotik Mühendisliği, Siber Güvenlik Mühendisliği, Yazılım Mühendisliği, Biyomedikal Mühendisliği, Enerji Sistemleri Mühendisliği, Nesnelerin İnterneti (IoT) Mühendisliği, Otomasyon Mühendisliği, Makine Öğrenmesi, Mühendisliği, Görüntü İşleme Mühendisliği ve Nöromorphic Mühendisliği'ni sayabilirim.
HİZMET SEKTÖRÜ İNSANSIZLAŞACAK MI?
Yapay zekâyla beraber hizmet sektörü tamamen insansızlaşacak mı?
Ufuk Tarhan: Yapay zekânın hizmet sektöründe daha geniş uygulama alanları bulması, sektörün bazı alanlarında iş süreçlerinin otomatikleştirilmesine ve dolayısıyla insansızlaşmasına yol açabilir. Ancak bu durum tüm hizmet sektörünün tamamen insansız hale geleceği anlamına gelmez. İnsanların katılımını, kişisel etkileşim, yaratıcılık veya karmaşık karar verme yetenekler gerektiren hizmetler, yapay zekâ ve otomatikleştirme teknolojilerinin kapsamı dışında kalmaya devam edecek.
ŞU AN İÇİN ÖNGÖRMEK İMKÂNSIZ
Ahmet Burçin Gürbüz: Yapay zekânın beraberinde getirdiği teknoloji çözümlemeleri özellikle hizmet sektöründe otomasyon ile süreçleri potansiyel olarak daha güvenli ve daha ekonomik koşullarda hızlandırıyor. Özellikle lojistik, üretim zinciri, toplu ulaşım gibi alanlarda operasyonel olarak yaygın kullanımın hızla artacağı söz konusu. Uzun yıllar sonra insansız hizmet sektörünün var olması ihtimaller dahilinde belki de ama şu an hâlâ çok genç olan bu teknolojinin bu noktaya gelmesini ön görmek imkânsız. Her halükârda insan için, insan ihtiyaçlarına cevap vermek için gelişen bir alanda insanın en değerli yönleri olan içgüdü, duygu, öğrenme ve adaptasyon kabiliyeti ile yaratıcılık ve duygusal faktörleri taklit edebilen ve bunlara yönelik cevaplar sunabilecek bir teknoloji olacağını söylemek özellikle şu an abartılı ve hatta pesimist olacaktır. Önemli bir nokta da yapay zekâ gibi bir teknoloji gelişirken insanın da geliştiğini; yeni ihtiyaç, talep, tepki ve çözümlerle var olmaya devam edeceğini göz ardı etmememiz gerekir.