MERVE YILMAZ ORUÇ / merve.oruc@aksam.com.tr
Sanırım son zamanlarda gördüğüm en farklı müzisyenlerden biri Beyza Doğuç. Sürekli üretim halinde ve yaptığı farklı işlerle sektörde dikkat çeken Doğuç, son olarak müziğine yapay zekayı dahil etti. Kitaplara, burçlara, tablolara, mekanlara şarkılar yazan hatta albüm yapan Doğuç, yapay zekâ ile şarkılar yazıyor. Sahnesinde interaktif bir şekilde şarkılar söyleyen ve doğaçlamalar yapan Doğuç aynı zamanda fantastik öyküler de kaleme alıyor.
İLHAM ÖĞRENİLEN BİR ŞEYMİŞ
Farklı ve ilginç bir tarafın var müzik konusunda... Sanat yolculuğun nasıl başladı?
Babam akademisyen ama müzikle ilgilenirdi, dedem çok iyi keman çalıyordu. Abim profesyonel davulcu. Ben de 8,9 yaşlarımdan beri müzikle ilgileniyorum. Şiir yazar, beste yapardım. Birçok ilgi alanım vardı. Kısa film çekiyordum, roman yazıyordum. Üniversitede konservatuvar okumak istedim ama Ankara Gazetecilik kazanınca oraya gitmeye karar verdim. Mezun olunca da sektörde çalışmaya başladım. Bir yandan da bestelerimi yapıp sosyal medyaya koyuyordum. Pandemi döneminde işi bıraktım ve sadece müziğimle uğraşacağım bir süre dedim. Konseptler belirleyip onlar üzerine müzikler yapmaya başladım. Mesela 12 hafta boyunca her hafta bir tane burca şarkı yazıp bunu sosyal medyada paylaştım ve bir albüm olarak da çıkardım. Gezdiğim yerlere, ünlü tablolara şarkılar yazdım. Bir yılımı böyle içerik üreterek geçirdim. Artık ne yapmak istediğimi biliyordum. Ve üretmeye devam ettim.
YAPAY ZEKÂ MÜZİĞİMİ ZENGİNLEŞTİRİYOR
Yapay zekâ müziğine nasıl dahil oldu?
Bundan iki yıl önce Tiktok'ta dolaşırken bir video gördüm. Sesle görüntü uyumlu bir şekilde videoya dönüşmüş, klip ortaya çıkmıştı. Bunun yapay zekâ ile yapıldığını öğrendim. Videoyu yazılımcı bir arkadaşa gösterdim 'bundan yapabilir miyiz' diye. O da yapılabileceğini ama zor bir süreç olduğunu söyledi. İnternetten bu tarz klipleri araştırmaya başladım. Sonra bir telefon uygulaması çıktı. Yazdığın şeyleri resme döküyordu. Ben bu uygulama ile şarkılarıma klipler yapmaya başladım, değişik şeyler denedim. Önce parçanın kapağını tasarlıyor sonra ona şarkı yazıyordum. Bir dönem kendi yaptığım yazılımla da şarkılar ürettim. Hatta rüyamda gördüğüm enstrümanı uyandığımda 3D olarak modellemek için bir program öğrendim ve saatlerce çalışıp modelledim. Ses de çıkardım o enstrümanla. İnsanlar baya şaşırmıştı. Bulduğum bütün yapay zekâ uygulamalarını sanatıma dahil ettim. Sonra ChatGPT çıktı. Bu yapay zekada dönüm noktasıydı. Müzik yapan bir uygulama değil bu aslında. Kısaca insan benzeri metinler üretmek için derin öğrenmeyi kullanan dil modeli. İnternetteki bütün veriye sahip. Ben de müziğime zenginlik katması için yapay zekayı kullanıyorum. Asla bunlardan şarkı olmaz dediğiniz kelimeler ya da konseptlerden yapay zeka sözler yazıyor. Ben de onları besteleyip söylüyorum.
Peki yapay zekanın yaptığı şey sanat mıdır? Bu noktada sanatçının işlevi ne olacak?
Yapay zekayı kullandıkça şunu gördüm. Bana şarkı yaz dediğimde yapay zekâ bana bir şarkı yazıyor ama bunun özgün olması için benim ona nasıl şarkı yazacağını anlatmam gerekiyor. O yüzden yapay zekayı sanatı için kullanan kişiler özgünlüklerini bu şekilde sağlıyor. Aslında bir aracı yapay zekâ, kalem gibi ve hayal gücünü daha geniş tutabilmen için sana fırsatlar tanıyor.
ALEXANDER'DAN DÜNYA TURNESİ TEKLİFİ GELDİ
Birkaç ay önce çıkan kitaplık albümün var. Ve oradaki iki şarkıda herkesin Eurovision'dan tanıdığı Alexander Rybak ile düetin var. Bu albümü konuşalım.
Konsept bir çalışma yapmak istiyordum. Çok kitap okuduğum bir dönemde aklıma geldi. Daha önce okuduğum ve çoğu insanın bildiği kitapları seçtim. Bunlardan bazı cümlelerin altını çizdim. Edebi yönden çok güçlü eserler ve bu cümleleri okurken içimde bir şeyler uyandırdı. İnsanlara da geçti. Daha sonra Alexander'ın sosyal medyasında bir çağrısını gördüm. Türk bir müzisyen ile çalışma yapmak istiyordu. Ben de onun şarkısını Türkçe, İngilizce coverlayıp yolladım. Ve bana dönüş yaptı. Albüm çıkaracağını duyduğunda 'birlikte düet yapalım' dedi. Yakın zamanda da İstanbul'a gelecekti. Ona Kitaplık albümümden şarkılar yolladım. Bunlar içinden 'Küçük Prens ve Dorian Gray'in Portresi kitaplarına yazılanları birlikte okuyalım' dedi. İstanbul'a gelince de düetleri yaptık. Yapay zekâ ile yaptığım şeyler ona ilginç geldi. Bana 'birlikte dünya turnesi yapalım' dedi. İletişimdeyiz hâlâ. Daha önce de Gökçe ile farklı bir çalışmamda düet yapmıştık.
DOĞAÇLAMA ZOR GELMİYOR
Yapay zekayı sahnende de kullanıyorsun. Tepkiler nasıl?
İlk kez Tedx sahnesinde kullandım yapay zekayı. Beni dinleyenler arasında Microsoft'tan biri vardı. Bana 'bu yazılımın bu amaçla kullanılacağı aklımıza gelmezdi' dedi. Sonra da bir konserde kullandım. İzleyicilerin verdiği kelimeleri oraya yazıp çıkan sözleri besteleyip söylüyorum. Doğaçlamalar da yapıyorum.
Gelecekle ilgili planların nedir?
Yapay zekâ ile ilgili bütün gelişmeleri sıkı takip ediyor ve sanatıma katmak istiyorum. Şimdi ChatGPT geliyor, bu çok daha iyi bir sürüm. Amacım sahnede yapay zekayı daha çok kullanmak. İnteraktif bir sahnem olsun istiyorum. En büyük isteklerimden biri hologramımla dünya turnesi yapmak. Şu an yeni albüm üzerinde çalışıyorum. Klasik parçalara sözler yazacağım. Henüz araştırma aşamasındayım. Mozart ve Beethoven isimleri kesin. Onların hayatına, sanat üretim biçimlerine bakıyorum. Diğer isimlere henüz karar vermedim. Klasik eserleri Türkçe dinleyeceksiniz.
Kitap da yazıyorsun sanırım. Konu müzikten kitaba nasıl geldi?
Önceden de yazıyordum zaten. Çıkmış bir kitabım yok ama internette yazdığım öyküler var. Yapay zekâ çok büyük bir hantallığı ortadan kaldırdı. Hayal gücü olmazsa yapay zekânın anlamı yok. Fikir bizden çıkıyor. Elimde de böyle bir araç varken sanatımın her alanı için bunu kullanmak istedim. Yazmayı da seviyorum. Şu an aslında bir tane öykü kitabı yazıyorum. Yapay zekâ bir karakterim var, adı Koda... Bunun nasıl bir karakter olacağını da yapay zekâya sordum. Her öyküde takipçilerimden beş kelime alacağım ve onun etrafında şekillendireceğim öykümü. Koda ile geçen diyalogları yapay zekâ kullanarak yazıyorum. Yapay zekâya soruyorum bu durumda sen olsan ne yaparsın diye ve o