İPEK TANIR / cumartesi@aksam.com.tr
Milyonlarca öğrencini meraklı bekleyişi sürerken bir eğitimci olarak bu bekleyiş sürecince öğrencilere ve ailelerine tavsiyeleriniz neler olabilir?
Çalıştılar, yoruldular üstelik pandemi gölgesinde bu süreci yönettiler. Benim gözümde hepsi kahraman. Şimdi de sabırla sınav sonuçlarını bekliyorlar. Ama neyse ki az kaldı. Belki 4 Ağustos'a bile kalmadan YKS sonuçlarını görecekler. Umarım emeklerinin karşılığını alırlar.
Sonuç belgeleri üzerinde, her alandan ham puanları ve ağırlıklı orta öğrenim başarı puanları eklenerek elde edilmiş "yerleştirme puanları" olacak. Ayrıca sınava girenler arasındaki "başarı sıraları" da yer alacak.
5-13 Ağustos tarihleri arasında da tercihlerini yapacaklar. Tercih listelerini, üniversite ve bölümlerin puanlarını değil, geçmiş birkaç yılın başarı sıralamalarını dikkate alarak yapmalarını öneririm. Sonuçlar açıklanana kadarki süreyi, kendilerini, hayallerini, beklentilerini anlamak için düşünerek ve üniversiteleri ya da bölümleri inceleyerek değerlendirmeliler.
Bu yılki sınavın ve sonuçların diğer yıllardan farkı nedir? Ve öğrenciler nelere dikkat edecekler?
Bu yıl tercihlere bakışın geçtiğimiz yıllardan daha da farklı olacağını düşünüyorum. Bildiğiniz gibi Pandemiyle birlikte değişim dönüşüm süreci hızlandı. Dijital dönüşüm, endüstri 4.0 ve 21.yüzyıl becerileri; dilimizden düşmez oldu. Bu ne demek?
15-20 yıl sonra bugün var olan iş ve mesleklerin ne kadarının varlığını sürdüreceğini ve yeni mesleklerin ve iş alanlarının neler olacağını bilemiyoruz demek. Bildiğimiz, bütün iş ve mesleklerin dönüşüm geçireceği. O halde tercihlerini bu gerçeği hesaba katarak yapmalılar.
Tercih yaparken öğrenciler, geleceğin iş dünyasının kendilerinden neler bekleyeceği üzerine kafa yormalı; çok yönlü gelişimlerine destek verecek üniversite ve bölümler üzerine düşünmeye başlamalılar.
Basit birkaç sorunun cevabının peşine düşmelerini öneririm:
"Ben neler üzerine düşünmekten, neler yapmaktan hoşlanan biriyim?"
"Kendimde geliştirmek istediğim, kendimi eksik bulduğum yönler neler? Hangi üniversitede desteklenebilirim?"
"Hangi ülkede veya şehirde yaşamak istiyorum?"
"Üzerine düşündüğüm bölüm/bölümler beni yüceltecek mi?"
"Aile veya sosyal çevrem seçeceğim meslek ile ilgili bir networke sahip mi?"
"Değişen dünya benden ne isteyecek? Buna hazır mıyım? Ya da "Nasıl hazırlanabilirim?"
Her şey hızlı bir şekilde değişiyor ve bilgi ulaşım artık çok daha kolay. Bu dönemde eğitim ve öğrenimde neler farklı olacaktır? Kısaca dijital çağ öğrenim ve meslek sahibi olmak için neleri değiştirecektir?
Önümüzde şaşırtıcı ve dikkate değer bir yüzyıl var. Eskiden olduğu gibi belli başlı alan ve üniversitelere odaklanarak sağlıklı tercih yapılabileceğine inanmıyorum. Daha detaylı analizler yapmak lâzım. Harvard Üniversitesi'nden Dr. Tony Wagner 21. yüzyıl öğrencilerinin ihtiyaç duyacağı 7 beceri olduğunu söylüyor:
1.Eleştirel düşünme ve problem çözme
2.İşbirliği yapmak
3.Hız ve uyum
4.Girişkenlik ve girişimcilik
5.Etkili sözlü ve yazılı iletişim
6.Bilgiye erişme ve bilgiyi analiz etme
7.Merak ve hayal gücü
Öğrencilerin, bu özellikleri bakımından kendilerini, bilgi ve becerilerini gözden geçirmesinde fayda var.
ÖSYM tarafından yayınlanan kılavuzda neleri inceleyebilecekler?
ÖSYM tarafından yayınlanan "Yüksek Öğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu"nda, öğrenci yerleştirme ile ilgili genel bilgiler, yeni açılan bölümler ve tüm bölümlerin kontenjan bilgileri yer alıyor. Düşündükleri alanlarla ilgili hangi bölümler var şimdiden incelemeliler. Ön bilgilendirme amaçlı bu kılavuzda bölümlerin 2020 puan ve başarı sıraları da yer alıyor.
Mesleklerin geleceği, geleceğin meslekleri tartışması son yıllarda tercihlerin ana teması olmaya başladı. Peki nedir bu meslekler?
Dünya Ekonomik Forumu Ve Filipinli Lider Yönetici Eğitim Danışmalığı Firması Guthrie-Jensen'e göre geleceğin meslekleri şöyle sıralanıyor:
* Veri analistleri
* Tıbbi teknisyenler, fiziksel terapistler ve işyeri ergonomi uzmanları
* Satış ve pazarlama uzmanları
* İşletme analistleri
* Yazılım ve bilgisayar geliştiricileri
* Veterinerler
* Ürün tasarımcısı ve yaratıcıları
* Öğretmen ve eğitmenler
* Muhasebeciler ve denetçiler
Türkiye'de de benzer bir çalışma yapıldı. 2019'da YÖK'ün ev sahipliğinde yapılan "Geleceğin Meslekleri Çalıştayı"nda gelişecek alanlar şöyle ön görülmüştü:
* Mikro ve Nano Teknoloji
* Ağ Teknolojileri (5G Nesnelerin İnterneti)
* Akıllı ve Yenilikçi Malzemeler
* Cebir ve Kodlama Teorisi
* Blok zincir Teknolojisi
* İleri ve Akıllı İmalat
* Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi
* Gıda İşleme Teknolojileri
* Sürdürülebilir ve Akıllı Ulaşım
* Sürdürülebilir Su Kaynakları
* Veri Bilimi ve Bulut Bilişim
* Robot Teknolojileri
* Moleküler Onkoloji
* Siber Güvenlik / Kriptoloji
* Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri
* İlaç Çalışmaları
* Moleküler Farmakoloji ve İlaç Araştırmaları
* İnsan Beyni ve Nörobilim
* Aşı Çalışmaları
* Göç Çalışmaları
Bütün bu bilgiler ışığında gencin, hangi konu ve alanlara yakın ve yatkın hissettiği üzerine düşünmesi; üniversitelerin o bölümlere yaptığı teknik-teknolojik altyapı yatırımlarını ve eğitmen kadrosunun yetkinliğini çok iyi araştırarak karar alması gerekir.