MERVE YILMAZ ORUÇ / merve.oruc@aksam.com.tr
Filistin'in özgürlük mücadelesini çocuk hakları perspektifinden ele alan Filistin Atlası kitabı çıktı. P4C uzmanı yazar Ayşe Çam tarafından hazırlanan eser, Erdem Çocuk'tan okuyucuyla buluştu. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin eğitim hakkına değinilen 28. maddesi üzerine inşa edilen kitabın kurgusu, çocukların eğitim hakkını merkeze alıyor. Okuyuculara Filistin'in şehirlerini keşfetme imkânı sunan eser, sadece bir hikâye anlatmaktan öteye geçerek çocuklara P4C etkinlikleri aracılığıyla Filistin konusunda eleştirel düşünmenin ve felsefi sorgulamaların kapılarını açıyor. Zeynep Yıldırım'ın illüstrasyonlarıyla renk kattığı kitap, 5 yaş ve üzeri için hazırlandı. Kitabın devamının geleceğini söyleyen Çam, yine merkezde çocuk hakları olacağını belirtti.
GAZZE'Yİ TANIMADAN BOYKOT ANLAMSIZ
Filistin Atlası kitabı fikrinin ne zaman ortaya çıktığını anlatarak sözlerine başlıyor Çam: "7 Ekim'de Gazze şehrinde başlayan olayları izleyince derin bir acı hissettim. Bölgede yaşayan savunmasız çocuklar ve anneler için ne yapabileceğimi düşündüm. Buradaki çocukların hakları konusunda insanları bilinçlendirmek ilk aklıma gelen oldu. Çünkü yaşanan bir insanlık ayıbıydı ve çocuk hakları, insan hakları ihlallerine dair gelen görüntüler yüreğimiz sızlatıyordu. P4C uzmanlığımı bu konuda kullanarak atölyeler yapmak ve çocukları, anneleri, eğitimcileri bilinçlendirebilmek için şu anda kitabın sonunda yer alan etkinlikleri tasarladım. Binlerce çocuk, anne ve eğitimci ile P4C Kudüs Haritasında Çocuk Hakları atölyeleri yaptım. Bu atölyeleri yaparken kullanmak üzere Kudüs'ün en önemli bölümlerini görebilecekleri bir haritayı kıymetli arkadaşım Nursena Akkurt ile dijital olarak tasarladık. Bu haritada Burak Duvarı'ndan Süleyman Bey Mescidi'ne kadar pek çok önemli yeri çocuklarla adım adım hayali yolculukla gezdik. Bu harita çocukların çok ilgisini çekti. Ancak bir şeyler eksikti. Bu düşünce yolculukları bana çocukların, pek çok annenin ve eğitimcinin aslında Filistin'in diğer şehirleri hakkında da pek bir şey bilmediklerini gösterdi. Böylece etkinliklerimi zenginleştirip hayali bir yolculukla Filistin şehirlerini anlatan bu hikâyeyi yazmaya karar verdim. Editörüm Fatma Hazan Türkkol ve Çizerimiz Zeynep Yıldım ile Filistin'in tüm şehirlerinin umut dolu bir hikâyeyle çocukların zihninde yer almasını istedik."
Kitapta Yağız ve Kerime annelerinin eşliğiyle Filistin'in Gazze de dahil güzel sokaklarını geziyor. Bunu bilinçli olarak tercih ettiklerini belirten Çam, "Filistinle ilgili çocuklarla buluşmalar yaptık ve Filistin'i aslında hiç tanımadıklarını fark ettim. Şehirlerini, iklimini, kültürünü bilmemeleri beni etkiledi. Bilmedikleri bir yer hakkında boykot yapmalarının ya da oradaki çocukların hakları için harekete geçmenin mümkün olmadığını düşündüm. Bunun üzerine hikâyeyi Filistin şehirlerini ve kültürünü tanıtmak ve çocuk hakları ekseninde kurguladım. Sırasıyla Gazze, Hayfa, Yafa ve Kudüs şehirlerini hayali olarak gezen Yağız ve Kerime, oraya gerçekten gittiklerinde yanlarına neler alabileceklerine karar veriyorlar. Bunu da eğitimci ve P4C uzmanı olarak özellikle ekledim. Böylece çocukların uzun süreli belleğinde şehirlerin yer edinmesini istedim." şeklinde konuşuyor.
EĞİTİM HAKLARI ÜZERİNDEN KONUYU ANLATTIK
Çocuk haklarına ve Gazze'deki çocukların şu anda en temel haklarından biri olan eğitim konusunda da yoksun oldukları kitapta işleniyor. "Çocuklar en güvende olacağı; evlerinde, hastanelerde, okullarında katledildiği ve yaşam haklarının yok sayıldığı Filistin soy kırımını gün be gün yaşıyoruz. Çocuklara erken yaşta bu konuları anlatmak kolay değil. Bu sebeple çocukların daha kolay empati yapabileceği bir yerden 'eğitim hakkı üzerinden' konuyu ele aldım. Hanzala ile ilgili kısımda çocuk aklıyla 'küsmüş mü?' Sorusunu soran Kerime hemen bir şeyler yapmak için hazırlık yapmaya girişmesi de yine çocukların güçlerinin yeteceği kadar konuya duyarlılık göstermelerine rol model olması açısından kurguya ekledim." diyen Çam çocukların farklı kazanımlarda elde edebileceğini söylüyor.
Kitabın P4C tekniği kullanılarak yazılması konusuna ayrıca değinen yazar sözlerine şöyle devam etti: "P4C; çocukların duygularını, davranışlarının nedenlerini, değerleri, temel kavramları üzerinde düşünmelerini, konuşmadan, kendini ifade etmelerini sağlayan bir yöntem. Filistin ve çocuk haklarında yazdığımız bu kitabı dinleyen ya da okuyan çocukların da pasif bir dinleyici haline gelmemesi için yakınsak ve ıraksak düşünme, yaratıcı drama gibi alanların en sevilen uygulamalarından örnekleri etkinlik haline getirip kitabın sonuna ekledik. Çocukların sorulara cevap verebilmeleri için etkinlikle ilgili sayfaya geri dönüşler yapmasını isteyen yönergeleri sade bir şekilde ekledik."
TELİF HAKLARI GAZZE'NİN YENİDEN İNŞASINA BAĞIŞLANDI
Gazze konusunda herkesin elini taşın altına koyması gerektiğini vurgulayan Çam, "Tüm dünyanın gözleri önünde yaşanan bu zulüm en fazla savunmasız çocukları etkilediği için eğitimcilere ve yazarlara çok iş düşüyor. Filistin'e dair hikâyeleri sadece Kudüs üzerine yazarak bu konuyu zihinlerde diri tutmak mümkün değil. Ülkenin her şehri için ayrı bir hikâye yazılmalı, Gazze dışındaki şehirlerle çocukları tanıştırmalıyız. Bu kitabın tarafıma ait tüm telif haklarını Gazze'nin yeniden inşası için bağışladım. Umarım bu kitap, çocuk haklarının yaşandığı ve Gazze'de okulların açıldığı günlere ulaşmamıza yardımcı olur."
ÇOCUKLAR FİLİSTİNLE İLGİLİ DÜŞÜNSÜN, HAYAL KURSUN İSTEDİK
Fatma Hazan Türkkol, Erdem Yayınları, Editör, Yazar
Filistin'in 75 seneyi aşan mücadelesi Türk halkının hep gündemindeydi. Ancak geçtiğimiz ekim ayında başlayan ve devam eden İsrail saldırıları ve soykırım, Gazze'yi değişmez gündem maddelerimiz arasına yerleştirdi. Hepimiz, önem atfettiğimiz bu büyük gündemi çocuklarımıza anlatmak istedik. Bu noktada Erdem Yayınları olarak çocuk odaklı bir çerçeve belirleyerek yola çıktık. Çocukların yaş grupları gözetilerek, Filistin'le onları tanıştıran, konu hakkında düşünmelerini sağlayan kitaplar yapmak için yola çıktık. Şu an Filistin'le ilgili 3 kitabımız bulunuyor. Bir Filistinli tarafından yazılan Biz Filistinliyiz (9+ yaş çocuklar), bir Filistinli göçmen tarafından yazılan Yuvamı İstiyorum (4+ yaş çocuklar) ve Filistin Atlası (5+ yaş grubu) çocuklara hitap ediyor. Bu kitaplarla İsrail işgalini, Filistin'in özelliklerini ve Filistin halkının neye karşı mücadele ettiğini çocuklara anlatıyoruz. Çocuklar Filistin ile yetişkinlerin kalplerine yığılmış acıdan süzülerek anlattıklarıyla tanışmasın istedik. Bir çocuk heyecanıyla tanısınlar Filistin'i ve üzerine düşünsünler, hayal kursunlar, birbirleriyle sohbet etsinler istedik. Filistin Atlası, çocuklara felsefenin ve eleştirel düşünmenin kapılarını açan özel bir uygulama yöntemi olan P4C yaklaşımı ile hazırlandı. İngilizce, Arnavutça, Arapça, Farsça, Azerbaycan Türkçesi, Bengalce, Kürtçe, Endonezce ve Malayca olarak da önümüzdeki aylarda yayınlanacak olan Filistin Atlası, Arapça olarak Filistin'de faaliyet gösteren Shamel Yayınları tarafından yayınlanacak olması ayrı bir anlam taşıyor bizim için.