ALİ DEMİRTAŞ / ali.demirtas@aksam.com.tr
Geçtiğimiz hafta ilk kez gitme fırsatı buldum Tokat'a. Uygarlıkların merkezi Anadolu'da, zengin doğal kaynakları, stratejik konumu nedeni ile beyliklerin, devletlerin ve imparatorlukların yaşam ve fetih alanı Tokat. Gerçekleştirdiği kültürel ve ekonomik projeleriyle dünyaya açılmayı hedefleyen önemli bir şehir. Tarih boyunca 14 devlete ev sahipliği yapmış, aynı zamanda geçmişten bugüne önemli bir ticaret ve kültür merkezi. Çeşitli el sanatlarıyla da otantik güzellikler sunan ve tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan şehrin önemli turizm noktaları arasında yaylalarının ve ormanlarının yanı sıra yaklaşık 3 buçuk milyon yıldır gelişimi devam eden, ismini içinin bal renginde oluşundan alan Ballıca Mağarası, II. Abdülhamid'in padişah oluşunun 25. yılında yaptırdığı Saat Kulesi, Arastalı Bedesten, Tokat Müzesi, Mahperi Hatun Kervansarayı, Taşhan, Yağıbasan Medresesi ve Deveciler Hanı yer alıyor. Gastronomisiyle de öne çıkan Tokat mutfağının lezzetlerinde baş sırada çökelekli gözleme ve Tokat Kebabı geliyor. Tokat'ta üretilen ve dünyaya da ihraç edilen ürünler arasında ise asma yaprağı, bez sucuk, pekmez, çemen, marmelatlar, çökelek peyniri ve Almus'tan çıkarılan somon balığı bulunuyor.
BAŞKAN EYÜP EROĞLU: 900 YILLIK TÜRK İSLAM TARİHİNİ BURADA GÖREBİLİYORSUNUZ
Gezimize eşlik eden Tokat Belediye Başkanı Eyüp Eroğlu, "900 adımda 900 yıllık tarih" sloganıyla ziyaretçilerini geçmişe doğru yolculuğa çıkaran şehirde Osmanlı, Selçuklu, Danişmentliler Beyliği, İlhanlı Devleti, Kadı Burhaneddin Devleti ve Eretna Beyliği olmak üzere 7 Türk devletinin hüküm sürdüğünü söyledi. Tokat'ın tarihiyle, kültürüyle, sanatıyla, gastronomisiyle, doğasıyla, örf ve adetleriyle eşsiz bir coğrafya olduğuna dikkat çeken Eroğlu, "Hazreti Mevlana'nın 'Tokat'a gitmek gerek' dediği gibi, keşfedilmeyi bekleyen bir coğrafyadır Tokat." dedi. Eroğlu, "900 adımda 900 yıllık tarih" sloganının hikâyesini taşıyan Tarihi Sulusokak Kent Meydanı'na işaret ederek, şunları kaydetti: "Burası çok özel bir yer. 900 yıllık Türk İslam tarihini ve eserlerini burada çok rahatlıkla görebiliyorsunuz. 1090 yılında yapılan bir camiyle başlayan ve sonrasında 19. yüzyılın sonlarına kadar eserler bırakılan bir alandayız. Bu kadar yüzyıllara ait olan eserleri çok kısa mesafede adım atarak görebiliyorsunuz. Bu son derece değerli ve önemli. Burada hanlar, camiler, imarethaneler, sivil mimari örneği olan konaklar, bunun yanında birçok medrese var. Bu eserler arasından birkaç tanesi hariç, diğerleri restorasyonu tamamlanmış bir şekilde hem Türkiye'mizden hem de dünyadan bu şehri keşfetmeyi isteyenleri bekliyor."
VALİ NUMAN HATİOĞLU: ANTİK KENTLERDE KAZI ÇALIŞMALARIMIZ SÜRÜYOR
Tokat Valisi Numan Hatipoğlu ise şehirde beş Organize Sanayi Bölgesi'ne sahip olduklarını belirterek, "Bunlarla ilgili genişletme çalışmalarımız devam ediyor. Yaklaşık 15 bin kişinin üzerinde istihdamımız var. Tokat'ın en önemli girdisi tarım. Yüzde 25'inden fazla sulanabilir araziye sahip. Şeker pancarı üretiminde ayrı bir öneme sahip. Yine yedi bereketli ovasıyla tarımın başkentlerinden birisi aynı zamanda. Tüm Karadeniz ve Doğu Anadolu'nun yeşillik ihtiyacının giderildiği bir bölge." dedi. Hatipoğlu, İstanbul'da bulunan halı imalatçılarıyla da görüşmeler içerisinde olduklarını ve bir halı imalathanesini Tokat'ta faaliyete geçirmek istediklerinin altını çizerek, "Eğer bunu yapabilirsek köylerimizde halıcılığı canlandırmış olacağız. Âtıl haldeki halı tezgâhlarımız unutulmaya yüz tutmuş olmasın diye canlandırmayla ilgili böyle bir girişimi sonuna kadar destekleyeceğiz." ifadelerini kullandı. Hatipoğlu Komana Pontika Antik Kenti'ndeki kazı çalışmaları ile ilgili de "Önümüzdeki süreçte burada 12 aylık bir kazı olmasını teklif ettik ve daha yoğun bir şekilde kazıyı tamamlayıp, millet bahçesi inşaatı sürecinde de burayı gezilebilir hale getirme gibi bir çabamız olacak. Sulusaray'daki Sebastapolis Antik Kenti'ne de yoğunlaşacağız. Şehir içinde eski Atatürk Lisesi'nin bahçesinde ortaya çıkan buluntularla birlikte orada da bir 'Taş Eserleri Müzesi' çalışmamız olacak." şeklinde konuştu.
BİLİYOR MUYDUNUZ?
Dünyada Drakula diye bilinen, Kazıklı Voyvoda III. Vlad (Tepeş)'ın Tokat Kalesi'nde tutsak olarak kaldığını,
Dünyaca ünlü Apollon heykellerinden birinin Tokat Müzesi'nde bulunduğunu,
Yavuz Sultan Selim'in Çaldıran Seferi'ne giderken otağını Reşadiye (Demircili) Selemen Yaylası'nda kurup, burada Cuma namazını kıldığını,
Hz. Mevlana'nın Fih-i Ma Fih adlı eserinde "Tokat'a gitmek gerek, çünkü Tokat'ta insanlar ve iklim mutedil" dediğini,
Türklerin Anadolu'ya gelişinden itibaren 900 adımda 900 yıllık Türk İslam eserini bir arada görebileceğiniz tek yerin Sulusokak olduğunu,
1730'da başlayan Patrona Halil İsyanı'ndan itibaren padişahın fermanı ile Osmanlı topraklarındaki tüm hamam işletmelerinin günümüze kadar Tokatlılara verildiğini,
Melik Danişmend Gazi tarafından XI. yüzyılda yaptırılan Garipler Cami'nin 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra Anadolu'daki en eski cami olduğunu,
Danişmentli Sultanı Nizamettin Yağıbasan tarafından yaptırılan Yağıbasan Medresesi'nin Anadolu'nun ilk medresesi olduğunu,
17. ve 18. yüzyılda Osmanlı saray mensuplarının Valide sultanlar dâhil giydikleri elbiselerin Tokat'ta dokunup gönderildiğini,
Osmanlı İmparatorluğu'nun en önemli dericilik sanayisinin Tokat'ta olduğunu,
1847 yılına kadar Tokat'ın Osmanlı kara gümrüklerinin merkezi olduğunu,
Anadolu'dan geçen -Roma, Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğu dâhil- yolların kavşak noktasının Tokat olduğunu,
Dünyada ilk tek kişilik konaklamalı otel odaları dâhil olmak üzere butik otelciliğin ilk defa Tokat Deveciler Hanı'nda uygulandığını,
12 km'lik Aksu şebekesi sulama sistemi ile Tokat şehrinin su ihtiyacının 600 yıl önce giderildiği,
Mevlâna Celaleddin Rumi Hazretleri hayatta iken Konya'dan sonra açılan ikinci Mevlevi dergâhının Tokat'ta olduğunu,
Anadolu'nun ilk tıp fakültesinin ve astronomi bilimlerinin Niksar merkez olmak üzere, Tokat ve Niksar'da okutulduğunu,
İl sınırları içerisinde 5'er yüz metre irtifa ile üç tane ovaya sahip dünyadaki tek vilayet olduğunu,
Dünyanın en kuzeyinde yetişen Lübnan sedir ormanlarının hâlâ Erbaa ve Niksar Akıncılar köyü bölgesinde mevcut olduğunu,
Dünyada ilk dikey milli su değirmenlerinin Niksar'da bulunduğunu,
1950 yılına kadar Tokat'ın İstanbul, Ankara ve İzmir'den sonra en çok vergi veren dördüncü vilayet olduğunu,
Prens Charles'in Sulusaray Sebastapolis'i ziyaret ettiğini,
Türkiye'nin en zengin mermer yataklarının Zile'de bulunduğunu ve günlük Zile'den yaklaşık 50 tır kamyon ile Çin'e mermer ihracatı yapıldığını,
Dünyada bulunan 6 Hitit tabletinden birinin Zile Küçüközlü köyünden çıktığını,
Osmanlı'da en çok şeyhülislamın (7) Tokat'tan çıktığını biliyor muydunuz?