ZEKİ GÜMÜŞ / zeki.gumus@aksam.com.tr
Bu hafta tanıtmaya çalışacağımız bu güzel ilçenin ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu konusunda maalesef fazla bir bilgiye sahip değiliz. Ancak Gelibolu’nun, tarihin en büyük medeniyetlerinden olan Troya kadar eski olduğu düşünülmektedir. Gelibolu’yu sadece bir ilçe olarak düşünmemek lazım. Burayı bir bölge olarak düşünüldüğünde anlam kazandığını söyleyebiliriz. Bu bölgenin eski adı “Critote”dir. Antik Çağ’da Keltler burada yerleştiği için buranın adının Eski Yunancada “Galliopolis” olarak adlandırılmıştır: Galli (Kelt) + polis (şehir)= Keltler’in şehri olarak isimlendirilmiş daha sonra dilimize Gelibolu olarak geçmiştir. Birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bu bölge Galya diyarı anlamına geldiği de söyleniyor. Güzel şehir Kalli Polis kelimesinin dönüşmesiyle Gelibolu olduğu da. Burayı tarihi açıdan önemli yapan ise Çanakkale Zaferi gibi bir destanın merkezinde yer alması. Çanakkale Boğazı ve Ege Denizi arasında birçok ulusun anılarına kazınan uzun ve kanlı bir savaşın geçtiği, şimdilerde çam ormanları ve kır çiçekleriyle kaplı Gelibolu Yarımadası Milli Parkı’nın içerisinde, yüzlerce anıtsal yapı var.
NERELERİ GEZEBİLİRİZ?
Gelibolu, tarih, deniz, yemek üçlüsünün buluştuğu güzel bir bölge. Her yıl, 18 Mart Çanakkale Zaferi Haftası dolayısıyla birçok kişinin akın ettiği bölge, bu yıl maalesef içinde bulunduğumuz pandemi sürecinden nasibini aldı ve ziyaretler ve kutlamalar yapılamadı. Sadece bununla kalmadı her sene dedelerini anmaya gelen Anzaklar da bu sene gelemediler.
Gelibolu’ya gelmişken bölgede gezilecek yerleri listelemek lazım. Gelibolu Tarihi Milli Parkı yaklaşık 35 bin hektarlık bir alan. Bu alan içerisinde şehitliklerimiz, yabancılara ait anıt mezarlıklar, kaleler ve köyler yer alıyor. İlk ziyaret edilecek alan Çanakkale Şehitler Anıtı olmalıdır. Çünkü Gelibolu’da gezilecek yerlerin başında ve en çok ziyaretçinin geldiği nokta burası. Çanakkale Boğazı’nın Ege tarafından girişinde yer alan Morto Koyu, Hisarlık Tepe üzerinde yer alır. Çanakkale savaşlarındaki şehit askerlerimiz anısına yapılan dört ayak üzerine yükselen üstü kapalı anıt, yaklaşık 42 metre ve şehit askerlerimizin şehitlik mertebesine yükselişini temsil ediyor.
Çanakkale Şehitler Anıtı’nın olduğu bu alanda ayrıca çeşitli anıtlar bulunuyor. İsimleri tespit edilmiş şehitlerimizin isimlerinin yazılı olduğu sembolik bir mezarlık da bulunuyor.
Kilitbahir Kalesi, Namazgah Tabyası, Seyit Onbaşı Anıtı, Havuzlar Şehitliği ve Halil Paşa Çeşmesi, Çanakkale Tanıtım Merkezi, Mehmetçiğe Derin Saygı Anıtı, Kanlısırt Kitabesi, 57. Piyade Alayı, Cenk Bayırı, Seddülbahir Kalesi, İlk Şehitler Anıtı.
Gezebileceğiniz tarihi alanlar olarak sayılabilir. Ayrıca bu bölgede bulunan köyler ve koylar da gezilecekler ve görülecekler listesine alınabilir. Örneğin, Bigalı Köyü, Alçıtepe köyü, Ertuğrul Koyu, Anzak Koyu, Hamzakoy, Bakla Burnu, Fatma Kadın Burnu, Anafartalar Ovası. Bunların dışında Gelibolu Mevlevihanesi de listeye eklenebilir, Çanakkale Savaşları sırasında cephanelik olarak kullanılan mevlevihanede hala zaman zaman sema törenleri yapılıyor
GELİBOLU’DA NE YENİR?
Burada ne yenir denince akla ilk olarak balık, peynir helvası ve sardalya gelir.
Gelibolu’nun her tarafı deniz olduğu için balık ve deniz ürünleri bu bölgenin vazgeçilmez yiyeceğidir. Deniz ürünleri yemeklerinden sonra kolay hazmetmek için yenilecek yiyecek tabi ki ünlü meşhur Peynir Helvası olacaktır. Tuzsuz taze peynirden yapılan bu güzel tatlı mutlaka tadılmalı gereken bir lezzet olarak yenilmesi gerekenler listesine eklenmesi gerekir. Ayrıca yeni bir lezzet denemek isteyenler de Gelibolu Mevlevi tatlısını da deneyebilirler.
GELİBOLU’YA NASIL GİDİLİR?
İstanbul Gelibolu arası yaklaşık 290 kilometre. Ankara-Bursa istikametinden arabayla gelmek isterseniz, Bandırma-Biga üzerinden Lapseki’ye, buradan da feribotlarla Gelibolu iskelesine geçebilirsiniz. Otobüsle gelmek isteyenler için birçok otobüs firmasının İstanbul-Gelibolu arasında seferleri bulunuyor.
Arabayla; İstanbul Avrupa Yakası’ndan araba ile Gelibolu’ya gitmek için Tekirdağ ya da Bursa üzerinden bölgeye ulaşılabilir.
Havayoluyla gelmek isterseniz, İstanbul’dan Çanakkale’ye uçakla yaklaşık 35 dakika sürüyor. Gelibolu-Çanakkale arası ise yaklaşık 45 km. Fakat İstanbul çıkışlı bir yolculuk yapacaksanız karayoluyla gelmek daha kolay bir yol olabilir
Bu mevsimde gezilecek görülecek birçok yeri olan Gelibolu bölgesini, seyahat kısıtlamasının ardından sağlıklı bir seyahat olarak belirleyip gerçekleştirebilirsiniz. Hem tarihi, hem deniziyle mutlu olup, deniz mahsulleriyle kendinizi şımartabilirsiniz.