emine.biyik@aksam.com.tr
“İstanbul’un 100 Mizah Dergisi” adlı kitap araştırmacı yazar Münevver Ünver tarafından hazırlandı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları’ndan çıkan kitap; Türk mizahının 90 yıllık serüveni anlatılıyor. İşte kitapta yer alan o dergilerden bazıları!
DİKEN (1918)
Mizahın sınırları uluslararasıdır artık; Diken’de dünyadaki diğer mizah gazetelerinden alıntılar yapılır, karikatürler daha çok renklendirilir. Hem savaş hem de sosyal hayat karikatürlerde sürekli işlenir.
EŞEK (1910)
Baha Tevfik’in Türk mizahına kazandırdığı en aykırı ve en mizahi yayın Eşek’tir. Yazıları ve karikatürleri oldukça eğlencelidir. “Eşek” karakteri ise her türlü yergiyi yapan, ders veren, bilge kişidir. Eşek, Baha Tevfik’in bile beklemediği bir başarı yakalar. Ardından onlarca mizah dergisine de model olacaktır.
ÇAYLAK (1877)
Mehmet Tevfik, 162 sayı çıkardığı Çaylak gazetesinden sonra, Çaylak Tevfik olarak anılmaya başlar. Zamanının ötesinde esprileriyle, bol karikatürüyle Türk mizah tarihinin yapıtaşlarından olur. Çaylak, Osmanlı-Rus Savaşı (1877-1878) öncesinde yayımlanmaya başlamış, harp sırasında yayımlanmaya devam etmiştir.
AKBABA (1922)
Yusuf Ziya Ortaç’ın çıkardığı Akbaba gazetesi, 55 yıl basılarak en uzun soluklu Türkçe mizah yayını olmuştur. Akbaba’da çizmek, karikatürist olmanın baş şartı gibidir. Mizah yazarı olarak adını duyurmak da öncelikle Akbaba’da tutunmakla olur.
MUSAVVER PAPAĞAN (1908)
Musavver Papağan, Türk mizah basınında hem iki sayfalık büyük boy hem de tamamı renkli karikatür yayımlayan ilk gazetedir. Türk mizah dünyasına dev karikatürleriyle damga vurur. Vatan ve millet aşığı bir yayındır. Türk bayrağı, askeri hemen her karikatürde dikkat çeker. İmtiyaz sahibi Karabet, yazarı Hüseyin Nazmi’dir.
DİYOJEN (1870)
Batılı anlamda bağımsız ilk mizah gergisi… İlk sayfasında Filozof Diyojen’in yakından bildiğimiz “Gölge etme başka ihsân istemem” sözü bulunur. Bu sözü Direktör Âli Bey’in Türkçeye çevirdiği