DR. SEVDA SARIKAYA / sevda.sarikaya@stargazete.com
Son günlerde tüm dünyanın gündemi ortak. Daha önce hiç böyle bir dönemden geçtiğimizi hatırlamıyorum. Hepimiz korku, endişe, şaşkınlık ve panik içerisindeyiz. Ne olduğunu bilmediğimiz ve geleceğini kestiremediğimiz durumlar karşısında bedenimizin tepkileri pek faydalı sonuçlar doğurmaz. Strese bağlı kortizol hormonu artar. Uygun ve dozunda salınan kortizol hormonu vücudumuzun dengesi için önemliyken, yoğun stres dönemlerinde fazlaca salınan kortizol ise bedenimizin dengesini bozar. Yüksek tansiyon, kan şekeri dengesi bozuklukları, vücudun iyileşme mekanizmasının bozulması gibi etkileri ortaya çıkar. Olağanüstü bir dönemden geçtiğimiz şu zamanlarda evde oturup sürekli endişe yaşamak bağışıklığı düşürüp virüse zemin hazırlıyor. Önce akıl sağlığımızı korumalıyız, stresi azaltmalıyız. Bunun için de evde yapılabilecek uğraşlar çok önemli. Sanatsal faaliyet derken basit hobilerden bahsediyorum. Çalışmalar bu tür faaliyetlerin stresi belirgin ölçüde azalttığını bildiriyord. Drexel Üniversitesi’nde yapılan 2016 Art Therapy dergisinde yayımlanan bir çalışmaya yaşları 18 ila 59 arasında değişen 39 erişkin katılımcı alınmış. Yaptıkları aktivitenin öncesinde ve sonrasında kortizol seviyelerini ölçmek için tükürük örnekleri alınmış. Katılımcılara 45 dakika boyunca basit bazı malzemelerle (çeşitli boyalar, okul malzemeleri, oyun hamuru) diledikleri şekilde aktivite yapmaları istenmiş. Katılımcıların geçmişte benzeri bir uğraş yapıp yapmadıkları ile ilişkisiz olarak dörtte üçünün kortizol seviyesinde belirgin düşüş gözlenmiş. Geçmişte yapılan bazı çalışmalarda, PTSD (post travmatik stres bozukluğu) olan hastalar üzerinde de sanat terapisinin etkisi olduğu gösterilmişti. Aynı şekilde kanser hastaları da sanat terapisi ile içinde bulundukları durumun verdiği endişeyi azaltabiliyorlar. Okulların da tatil olmasıyla birlikte özellikle annelerin yükü çok arttı. Çünkü çocukları dışarı çıkarmadan evde tutmak çok zor. Salgının en yoğun olduğu bölgelerden birisinde, Seattle’da yaşıyorum ve bizde de durum aynı. Yapacağınız sanatsal aktiviteler hem çocuğunuzun sakinleşmesine hem de sizin stresten bir süre uzak kalmanıza yardımcı olacaktır. Biz evde taş boyama yapmaya başladık. Bununla ilgili kitler internet üzerinden kolayca alınabiliyor. Bir süre sonra ustalaşıyorsunuz ve inanılmaz haz veriyor. Yani kortizol düzeyinizi düşürdüğünüzü çok net hissedebiliyorsunuz. Ya da çocuğunuzun okulda kullandığı aktivite malzemelerini beraber kullanarak ortak bir şeyler yapabilirsiniz. Evet endişeliyiz ama bu dönem geçecek. O zaman bunu pozitif bir hale çevirip evdeki havayı yumuşatmak hepimize iyi gelecektir.
KORONAVİRÜS AŞI ÇALIŞMALARINDA İLK DOZ SEATTLE’DA UYGULANDI
Bu hafta yaşanan bu gelişme insanları çok heyecanlandırdı. İlk denemesi yapılan bu aşı türü virüsün kendisi kullanılarak yapılan bir aşı değil. Vücudun kendi kopyalama mekanizması kullanılmış. Aşıyı üreten Moderna firması, çalışmanın yürütücüsü ise Dr. Lisa Jackson. Geçen ay COVID-19’in genetik yapısı çözülmüştü. Virüsün insan vücuduna yapışmasını sağlayan çıkıntıların kodu da belirlendi. Aşı, mRNA teknolojisi ile vücutta virüstekine benzer çıkıntılar oluşturuyor. Vücudumuz bunu proteinden oluşan ‘yalancı çıkıntı’ şeklinde üretebiliyor. Aşıda amaç virüsün vücuda giriş anahtarını yok eden antikor üretimini sağlamak. Çalışmaya 45 sağlıklı gönüllü alındı. Sunuçlanmasının en az bir yılı alacağı belirtildi.