MERVE YILMAZ ORUÇ / merve.oruc@aksam.com.tr
On bir ayın sultanı Ramazan’a sayılı günler kaldı. Ramazan yaklaştıkça her evde bir telaş başlar. Alışverişler, iftar ve sahur hazırlıkları, mukabeleler, türbe ziyaretlerini düşünmek bile heyecanlandırır insanı. Ancak bu sene biraz buruk giriyoruz mübarek aya. Koronavirüs nedeniyle sokakta görmeye alıştığımız Ramazan telaşı muhtemelen olmayacak. İftar çadırları, Ramazan eğlenceleri, meydanlarda halkın katıldığı dini programlar, kalabalık iftar ve sahur sofraları, topluca kılınan teravih namazları alınacak tedbirler kapsamında muhtemelen bu Ramazan’da yaşayamayacağımız güzellikler. Ama Ramazan Ayı’nın ruhu, yapılan ibadetler, bedenen olsa ruhen birbirimiz için ettiğimiz dualar yine de tüm maneviyatıyla bu sıkıntılı süreçte bizlere moral ve huzur verecektir.
GÖZÜMÜZ EKRANLARDA OLACAK
Koronavirüs nedeniyle herkesin uymak zorunda olduğu bir sosyal mesafe kuralı var. Misafirliklere gitmek, kalabalık ortamlarda bulunmak sağlığımız açısından sakıncalı. Dolayısıyla Ramazan Ayı’nda çok sevdiğimiz kalabalık iftar sofralarından uzak kalmamız gerekecek. Belki çoğumuz teknolojiden yararlanıp online olarak iftar sofralarında bir araya gelecek. Ramazan aylarında iftardan sahura kadar cıvıl cıvıl olan Sultanahmet Meydanı ve Eyüp Sultan Camii’nden de uzak kalacağız ne yazık ki. Bir süredir eskisi kadar rağbet görmeyen televizyonlardaki iftar ve sahur programları bu yıl belki de yeniden gözdemiz olacak. Artık ‘sakız orucu bozar mı’ sorusunun yerini bu kez ‘Online iftar versek sevap kazanır mıyız’ sorusu alacak… Belki mukabele geleneği Instagram’da canlı yayınlara taşınacak. Ya da korona günlerinde iftar sonrası gezmelere gidemediğimiz için ibadetlerimize daha çok özen gösterip geçmişe göre manevi anlamda çok daha bereketli bir Ramazan geçirebileceğiz kimbilir…
İFTAR SOFRALARININ VAZGEÇİLMEZLERİ
Pide: İftar sofralarının baş konuğu pide. Ramazan ayında yenilen pidenin yerini hiçbir şey tutmuyor. İftardan kısa süre önce fırınlarda oluşan kuyruklar ve iftarı bekleme telaşı çok farklı. Ancak bu sene Ramazan Ayı’nda bu pide kuyruklarına dikkat etmek gerekiyor. Koronavirüs nedeniyle sıralarda sosyal mesafeye dikkat. Ayrıca ekmeğini evinde yapan geniş bir kitle oldu bu dönemde. Pideyi de evde yapmaya ne dersiniz?
Güllaç: Bereketle dolan sofraların vazgeçilmez tatlısı ise Güllaç. Güllaç tatlısı neden sadece Ramazan Ayı’nda yapılır diye düşündünüz mü hiç? Nedeni ile ilgili bazı görüşler var. Bazıları mideyi yormadığı için tercih edildiğini söylerken bazıları ise sadece bir alışkanlık olduğunu belirtiyor. Tarihi 15. yüzyıla dayanan ve bir Osmanlı tatlısı olan Güllaç’ın yapımı da basit. Yufka, süt, şeker ve gül suyu ile tatlınız hazır. Süsleme için antep fıstığı ya da ceviz bizim önerimiz.
Şerbet: Ramazan’da asitli, gazlı ve sağlığa zararlı olan içeceklerden uzak durmakta fayda var. Evinizde de hazırlayabileceğiniz doğal meyve ve şifalı bitkilerden yapılan şerbetleri tüketmek çok daha doğru. Bu noktada kızılcık, vişne, üzüm, demirhindi, limon, karanfil, meyan şerbetleri ve içecekleri Ramazan sofralarını bu senede şenlendirecek.
Hurma: Oruç denilince aklıma gelen ilk yiyeceklerden biri de hurma. Hurma ile oruç açmak biz de aile geleneği. Tabi su,tuz, zeytin ile açanlar da var. Ancak Ramazan’da evlerden eksik olmayan yiyeceklerden biri hurma.
İFTARİYELİKLER HAZIR MI?
Ramazan Ayı’na girmeden önce hem manevi açıdan hem de iftar ve sahur sofraları için belli hazırlıklar yapılır. Ramazan Ayı bu sene de bahara denk geliyor ve oruç süreleri uzun olacak. Bu yüzden yediğimiz içtiğimiz çok önemli. Her yıl uzmanlar uyarıyor ağır yemeklerden kaçının diye. Peki bu Ramazan’da sofralarda neler olacak? Buruk bir heyecan yaşasak da Ramazan Ayı İslam âlemi için oldukça önemli bir zaman dilimi. Evlerde annelerimiz bugünleri düşünerek önceden hazırlıklarını yapmıştır bile. Eskiden Anadolu’da iftariyelik olarak adlandırılan toplu bir alışveriş yapılırdı. Çünkü her mevsimde her ürünü bulmak mümkün değildi. Pastırma, sucuk, kavurma gibi et mamulleri; yeşil fasulye, patlıcan, kırmızı biber kurutmaları; çeşitli turşular; tarhana başta olmak üzere çorbalıklar; reçel, pestil ve marmelât çeşitleri; vişne, zerdali, erik vb. hoşaflıklar; bulgur, erişte, pirinç ve makarnalar; domates ve biber salçaları ile kuru yufkalar gibi ekmek çeşitleri hazırlanırdı. Bugün de buna benzer hazırlıklar yapanlar var. Özellikle kış ayı için yapılan konserveler, deepfrize atılan sebzeler ya da közlenmiş ürünler, açılan yufkalar Ramazan için de ayrıldı çoktan. Üstelik her yörenin kendine özgü Ramazan menüleri de var. Belki misafirlere ikram etme imkanımız olmayacak ama aile fertlerimizle dolu dolu geçireceğimiz Ramazan’da yapılabilecek yöresel lezzetleri de sizlere hatırlatalım istedik.
Erzurum: İftar sofralarında bölgeye özgü ayran aşı çorbası ve kadayıf dolması mutlaka yer alıyor. Kıymalı yumurta da Erzurum’da en çok tercih edilen Ramazan yemeklerinden.
Şanlıurfa: Lahmacun ve çiğ köfte sofraların vazgeçilmezlerinden. Şıllık ve küncülü akıt gibi tatlılar, iftar ve sahur sofralarını süslüyor.
Hatay: Akdeniz’de mutfak denilince akla ilk şehir. Aya köfteli çorba en çok yapılan yemek. Çorbanın yanı sıra sofrada humus, cevizli biber, zahter salatası, kaytaz böreği, oruk ve biberli ekmek de yöre de yapılan yemeklerden.
Konya: Mutfakta hamur işi fazlaca tercih ediliyor. Börek, yufka, erişte, baklava, saç arası gibi yemekler meşhur. Yaprak sarmasının da sofrada ayrı bir yeri var.
Çorum: Adı ile özdeşleşen Çorum mantısı iftar sofralarının olmazsa olmazı. Keşkek ve sahur için yapılan tava mayalısından Ramazan’a özel açılan yufka ekmekleri de vazgeçilmezlerden.
İzmir: Daha hafif yemekler tercih ediliyor. Bölgeye özgü zeytinyağlılardan börülce ve enginar dolması gibi yemekler de Ramazan sofralarında yerini alıyor. Tatlı olarak ise sütlü kadayıf, İzmir lokması ve incir tatlısı ön planda.
Edirne: Tabii ki ciğer ilk tercihler arasında. Ciğer sarma, etli Rumeli lokması, kıymalı saray pidesi, ağa pilavı, Selanik köftesi Trakya Bölgesi’nin başyemeklerinden.