DR. SEVDA SARIKAYA
Dünya olarak çok zor zamanlardan geçiyoruz. Globalleşmeyle birlikte salgınların getirdiği zorluklar da arttı. Tarihte daha öncesinde gerçekleşen salgınlar daha bölgesel kalırken, artık çok kolayca dünyanın her tarafına yayılabiliyor. Yaşadığımız koronavirüs salgını bu anlamda dünyanın ilk defa tecrübe ettiği bir durum. Bir bebek kadar tecrübesiziz. Henüz aşı ya da etkili bir tedavi şekli yok elimizde. Tek yapabileceğimiz zorunlu olmadıkça evden çıkmamak, sosyal mesafe kurallarına uymak, dışarı çıktığımızda maske takmak gibi tedbirler. Ve bu tedbirlerin önemi çok büyük. Sadece maske takarak bile hastalığın yayılımını yüzde 40 önleyebiliyoruz. Ama maalesef bu kurallara uymayanlar ve hatta reddedip proteste edenler var.
ABD’de bu tür protestolar yapıldı. Türkiye’de de maske takmak istemeyen belli bir kitle var. Sosyal mesafe kurallarını hiçe sayıyorlar. Hatta internette çok tuhaf bir akım başlatmışlardı. Bu salgın döneminde kapı kollarını ve hastalığın bulaşabileceği başka yerleri yalayan genç bir YouTuber kitlesi vardı. Tabi bu oldukça aşırı bir boyut. Bunları fark eden bilim insanları salgın döneminde kurallara uymakta direnenlerin psikolojisini anlamak için bir çalışma başlattı. Bu çalışmanın ön baskısı da bu ay içerisinde yayımlandı.
TOPLUMUN YÜZDE 1’İ BÖYLE
Journal of Social Psychology and Personality Science dergisinde yayımlanacak olan çalışmada, bireylerin kişilik özellikleriyle pandemide uyulması gereken kuralların ilişkisini araştırdı. Çalışmanın yürütücülerinden Pavel Blogoc katılımcılara pandemi dönemindeki alışkanlıklarının yanında kişilik temelli sorular da yöneltildiğini belirtiyor. Çalışmanın neticesinde psikopatik kişilik özellikleri taşıyanların sosyal mesafe, maske gibi kurallara uymayı reddetmeye eğilimli olduklarını saptadı. Psikopatik kişilik özellikleri toplumun yaklaşık yüzde bir kadarında görülür ve eğer uç noktalarda değilse anlamak zor olabilir. Genellikle narsistiktirler ve kuralları çiğnemeye karşı eğilimleri yüksektir. İlginç bir çekicilikleri vardır ve toplumda genellikle kendilerini sevdirirler ama yakın ilişkide bulunanları da hayatlarından bezdirirler. Empatiden yoksun ve ben merkezcidirler. Bu çalışmaya online olarak 502 katılımcı dahil edilmiş. Koronavirüs pandemisi döneminde belirlenen kurallara ne derecede uyum gösterdikleri, hastalığı geçirip geçirmedikleri ve kişilik özellikleri ile ilgili bir anket düzenlenmiş. Nörotik davranışlar, kurallara uymama, risk alma eğilimi düşük olan bireylerin sosyal mesafe kurallarına daha fazla dikkat ettikleri saptanmış. Bunun tersi olan bireyler ise psikopatik (sosyopatik) kişilik özellikler taşıyanlar. Kurallara uyumla ilgili genel olarak sorun yaşayan bu bireyler pandemi döneminde de en fazla kuralları çiğneyenlerden. Sosyal mesafe kurallarına uymamak kendimizden ziyade kronik rahatsızlıkları olanları ve yaşlılarımızı riske atıyor. O nedenle toplum bilinci içerisinde sosyal mesafe kurallarına uymalı, uymayanları da uygun bir şekilde uyarmalıyız. Umarım en kısa sürede içinden geçtiğimiz bu zor dönemi atlatır, günlük sıkıntılarımıza geri döneriz. Hatta belki eskiden canımızı sıkan birçok şeyin o kadar da önemli olmadığını kavramış oluruz. Maskeli ve sosyal mesafeli sağlıklı bir hafta diliyorum.