MERVE YILMAZ ORUÇ / merve.oruc@aksam.com.tr
Herkesin gözü Katar'da oynanan 2022 FIFA Dünya Kupası maçlarında. FIFA tarafından her dört senede bir düzenlenen Dünya Kupası, bu sene Katar ev sahipliğinde devam ediyor. Yarın oynanacak final maçı ile şampiyon kim belli olacak. Kasım ayından beri birçok futbolseveri de ağırlayan Katar, gösterişli statları, caddeleri ve etkinlikleriyle unutulmaz bir ev sahipliği yaptı. Sporun sanatla buluştuğu "Katar'ın Futbol Kaleleri" enstalasyon serisi de ülkeyi ziyaret edenlerin ilgi odağı oldu.
Katar Turizm tarafından hayata geçirilen ve ülkenin en gözde manzaralarının fonda yer aldığı futbol kalesi şeklinde tasarlanan enstalasyonlar futbolseverlere muhteşem bir sanat deneyimi sunarken fotoğraflarına da mekân oldu. "Katar'ın Futbol Kaleleri" enstalasyonlarının her biri bir veya iki sanatçının ortak çalışmasından ortaya çıktı. Kalelerden ikisi Katarlı sanatçılar tarafından tasarlanırken, diğer sekizi turnuvayı daha önce kazanmış olan İngiltere, Fransa, İspanya, İtalya, Almanya, Arjantin, Uruguay ve Brezilya'dan sanatçıların imzasını taşıyor. Enstalasyon serisi, sanatçıların ülkelerine özgü unsurlarla Katar'ın zengin kültürel mirasını harmanlıyor ve futbolun dünyanın farklı kültürlerini bir araya getirebilme kuvvetinin altını çiziyor.
ÜLKELERİN İZLERİNİ TAŞIYOR
Bugüne kadar yapılmış en anlamlı canlı sanat enstalasyonlarından bir olan Katar'ın Futbol Kaleleri serisindeki eserler kültürlere vurgu yapıyor. İnsanları bölmekten çok birleştiren şeyler olduğuna her zaman inanan İtalyan sanatçı Ale Giorgini "Symmetry" (Simetri) ismindeki eseriyle Doha'da Katara Kültür Köyü'ndeki Amfitiyatrosu ile Roma'nın antik Kolezyum'u arasındaki benzerlikleri eserine yansıtmış. İtalyan ikonlarını Katarlı çağdaşlarıyla eşleştiren bir konsept ile yapılan enstalasyon, iki kültürün ortak sanat sevgisini, sanatsal değerdeki mimarileri ile arkadaşlıklara ve aileye önem veren sıcak karakterlerini sembolize ediyor. "Sails, Moving Forward" (Yelkenler Fora, İleri) adlı Fransa kalesi de dikkat çeken eserlerden. The Pearl-Qatar'da bir yürüyüşe çıkanlar, bu kale direğinin güneş ışığında parıldayan metalik yelkenlerine mutlaka takılacak. Eserin yanına gelindiğinde ise Arapça ve Fransızca şiirler duyulacak. Ünlü bir ses sanatçısı olan Guillaume, Katarlı sanatçı Maryam Faraj Al-Suwaidi ile birlikte gerçekleştirdiği çalışmasında iki ülkenin edebî unsurlarını birleştirmiş.
Katar'ın izlerini taşıyan "Freej" adlı çalışmada Ghada Al-Suwaidi imzalı. Ghada'nın kale direği, begonvillerle çevrili iki mavi kapı, çocukların sıradan mahalle futbol maçlarında kale direği olarak kullandıkları eski Katar evlerinin kapılarını sembolize ediyor. KEF'in kale direği, "Harmony Shining Through The Rose" (Parlayan Gülün Harmonisi) Almanya kalesi Katar'ın ulusal sembollerinden biri olan çöl gülünden ilham almış. Futbol ve sanatın farklı kültürlerden ve milletlerden insanları bir araya getirmesine vurgu yapan eser, dairesel çizgilerle doğal bir kristal olan çöl gülüne (desert rose) atıfta bulunuyor. Katar ve Almanya'nın ulusal renklerini, mor-beyaz ve siyah - kırmızı - sarı çizgilerle bir araya getiren enstalasyon, koleksiyondaki en ilginç parçalardan biri.
Futbolun dünyayı bir araya getiren ruhu Uruguay kalesini tasarlayan Josefina De León'a Uruguay ve Katar gibi uzak ulusların ortak noktalarının neler olabileceğini düşünmesi için ilham vermiş. İlk aklına gelen ise her iki ülkenin de son yıllarda yaşadığı dikkat çekici hızlı gelişim. Bu nedenle kale direği, Uruguay ve Katar'ın ulusal renkleriyle ve ülke çapında görülen rüya gibi doğal tonları yansıtan elle boyaması kelebeklerle süslenmiş.