GÜLCAN TEZCAN / gulcantezcann@gmail.com
Kahramanmaraş'taki büyük deprem sonrası sosyal medyada depreme hazırlıksız oluşumuz, koordinasyon problemleri, eksiklikler yazıldı, çizildi. Oysa devlet ve pek çok kurum uzun süredir afete hazırlık konusunda çalışmalar yapıyor. Bunlardan biri de İstanbul Medipol Üniversitesi bünyesinde gerçekleştirilen Geleceğin Bilimi Afet Yönetimi Atölyesi. Geleceğin Bilimi kurucusu Dr. Muhammed İkbal Alp'le atölyeyi, bu depremde sahada nasıl bir çalışma yürüttüklerini konuştuk.
Geleceğin Bilimi Afet Yönetimi Atölyesi nedir, ne zamandır eğitim veriliyor? Atölyeye katılanlar Kahramanmaraş depreminde sahada neler yaptı?
Geleceğin Bilimi 2006 yılında kurulan farklı atölyeler ve eğitimleri içinde barındıran interdisipliner bir gençlik hareketi. Afet Yönetimi Atölyesi ise Geleceğin Bilimi atölyelerinden biri. Dört yıl önce bu konu üzerine çalışmalar yapmaya başladık. Pandemiyle beraber duraklama olmuştu. Bu yıl Afet Yönetimi atölyesini tekrar aktif hale getirdik.
Kahramanmaraş depreminde bu atölyeye katılanlar içerisinde aktif rol almak isteyen gençlere yetkinliklerine göre görevler dağıtıldı. AFAD ve Kızılay ile bağlantıya geçildi. Aynı zamanda sivil toplum kuruluşlarının yetkili kişileriyle irtibat sağlandı. Her 10 ilde sahaya giden ekiplerimizle bağlantılı olan bir "Veri Yönetimi Birimi" oluşturuldu. 10 il için veri güvenliği sorumlusu dört kişi belirlendi. Bu kişiler illerden gelen verileri arayarak teyit ettiler. Sahada bulunup organize eden görevliye güvenli bilgi iletildi. Saha Yöneticileri ise AFAD, Kızılay, belediyeler ya da diğer sivil toplum örgütleri ile iletişime geçerek problemlerin çözümüne destek olundu. Tahliye sürecinde ailelere destek verildi, yurtlara ya da evlere yerleştirilmesi gerçekleşti. Aileler ziyaret edildi. İhtiyaçları karşılandı.
Atölye kapsamında gündeme gelen TÜBİTAK'a sunulacak koordinasyon projesi nedir? Bu fikir nasıl bir ihtiyaçtan ortaya çıktı?
İlk günlerde yaşanan ulaşım sorunu, yardım sürecinde meydana gelen eksiklikler, yanlış bilgilerin sosyal medyada ve gruplarda paylaşımı koordinasyonu zorlaştırıp işleri aksatıyordu. Örneğin çok fazla kıyafet gönderildi ancak ailelerin hijyen kitlerine ve daha fazla çadırlara ihtiyaçları var. Ya da ailenin ambulansa ihtiyacı var ama şokta oldukları için ne yapacaklarını bilemeyip bizleri arıyorlardı. Ambulans gidemeyince bir gönüllü bulup ailenin hastaneye gelmesine yardımcı oluyorduk. Aslında tüm sürecin tabiri caizse kuş bakışı görülmeye ve izlenmeye ihtiyacı olduğunu düşündük. Bu organizasyonları takip edebileceğimiz ve vatandaşların da taleplerini iletecekleri bir uygulamayı pilot halinde geliştirdik ve yakın zamanda TÜBİTAK başvurusu yapılacak.
Üzerinde çalıştığınız uygulama koordinasyon anlamında ne gibi kolaylıklar sağlayacak?
Afet Yönetimi kompleks bir yapıdır. Üç aşamadan oluşur. Arama-Kurtarma, insani talepler (yardım, hastane hizmetleri vb.), tahliye ve psikolojik destek. Uygulama bu üç aşamayı takip edebileceğimiz arama-kurtarma çalışmalarının takibi, yardımların nereye ulaşıp ulaşmadığı, depremzedelerin isteklerinin neler olduğu, tahliye süreci ve sahada zorlukla gerçekleşen birçok olayın koordinasyonu düzenlenerek sistemli bir afet yönetimi ortaya çıkaracak.
Uygulama projesi şu an ne aşamada? Ne zaman tamamlanması planlanıyor?
Uygulama şu an web sitesi haline getirildi pilot çalışma olduğu için bazı eksikliklerimiz var. Proje kabul edildikten sonra AFAD, Kızılay, AKUT, sivil toplum kuruluşlarından sahada olan bireyler davet edilerek çalıştay yapılacak. Bu çalıştay sonucunda oluşan çıktılar üzerinden uygulamamız geliştirilip tamamlanacak.
Bu uygulamayı kimler tasarlıyor?
İstanbul Medipol Üniversitesi'nin Blockchain kulübünde olan yazılım mühendisi üç genç bu uygulama üzerine çalışıyor.
Afet bilimi atölyesinde hangi hocalar eğitim veriyor ve kimler bu atölyelere katılabilir?
Afet Yönetimi atölyesinde her ay online bir atölye gerçekleştiriliyor. Sonra gereken konularda yüz yüze eğitimler planlanıyor. Eğitimi veren hocalar değişmekle birlikte AFAD, AKUT, arama-kurtarma üzerine çalışmalar yapan sivil toplum örgütlerinden uzmanlar çağırılıyor. Atölyeye ilgi duyan herkes katılabilir.