sibel.ates@aksam.com.tr
Yeni nesil nasıl büyüyor, iletişim kaygıları var mı? Özgüveni gelişmiş çocuk yetiştirmenin formülü nedir? Tüm bu soruların cevabını İz Koçluk Eğitim ve Danışmanlık Merkezi’nin kurucusu Elgiz Henden yanıtladı.
Yeni nesil nasıl büyüyor?
Her nesil farklı bir dünyaya doğuyor. Yeni neslin bu konuda en belirgin farkı dijital bir dünyaya, teknoloji ağının tüm dünyayı sardığı bir dünyaya doğmaları. Dolayısıyla bizim çocukluğumuzdan, gençliğimizden çok farklı bir gerçeklik içindeler. Arkadaşlığın fiziksel olduğu kadar sosyal medya aracılığıyla da gerçekleştiği, sınırsız bilgi kaynaklarına ulaşmanın çok kolaylaştığı bir hayat yaşıyorlar. Önemli olan bu imkânların kendi kişisel özellikleriyle, kişisel gelişimleriyle uyumlu olması, onlara yarar sağlamasıdır. Eskiden okul korkusu, sınav kaygısı gibi sorunlarla karşı karşıya iken, artık bir şeyleri kaçırma korkusu (fear of missing out), nomofobi – cep telefonundan mahrum kalma korkusu gibi sorunlarla karşı karşıya yeni nesil gençler.
İletişim kaygıları var mı?
Yeni nesil aksine iletişime çok daha açık, çünkü içe kapanık değiller. İletişim kanallarını çok iyi kullanıyor, sosyal medyada kendilerini gayet iyi ifade ediyorlar. Ancak teknoloji bazen saplantı düzeyine çıkabiliyor. Bu da gerçek iletişimi engelliyor, hayattan koparabiliyor. Bunun dengelenmesi önemli. Yeni neslin kendi aralarında iletişimlerinde sorun her dönemdekinden çok da farklı değil, ancak yeni neslin yetişkinlerle iletişimi artık daha farklı. Yetişkinlerin gençlerin dilini ve tarzını öğrenmesi gerekiyor. 20 yüzyıl iletişim paradigmalarıyla yeni nesil gençlerle iletişim kurmaya çalışmak, belki de yapacağımız en büyük hatalardan biri.
Yeni neslin kişisel özellikleri nedir?
En temel özellikleri kişisel özgüvenlerinin yüksek olması. Ancak bu özgüvenin sağlam temeller üzerine oturması gerekiyor. İçi boş bir özgüvenin anlamı yok. Öncelikle gençlerin kendilerini tanımaları, yeteneklerini keşfetmeleri ve bunları geliştirmeleri gerekiyor. Gençlik çağlarının çeşitli aşamalarında görülen bocalamalar ise kuşaklar ötesidir. Her kuşakta yaşanır. Bu bocalamaları, kararsızlıkları da sıklıkla görüyor ve destek sağlıyoruz. Genelde kendilerini tanımlarken daha olumlu tanımlıyorlar. Yetişkinlerin onları tanımlamalarına karşı çıkıyorlar. Hayata daha pozitif bakıyorlar.
Yeterli özgüvene sahip çocukların yetişmesi için anne babaların ne yapmaları ve ne yapmamaları gerekir?
Anne baba olmak sorumluluk vermektir, çocuğun tüm sorumluluklarını üzerine almak değil. Sorumluluklarını bilen bir çocuğun peşinden koşturup durmazsınız. Bunu çok daha iyi anlamak için çocukluğunuzu hatırlamanız yeterli. Teşekkür etmeyi, sıra beklemeyi, paylaşmayı, başkalarına saygı göstermeyi, başka insanların duygularını dikkate almayı, eşyalarınıza sahip çıkmayı, ödevlerinizi zamanında yapmayı kimden öğrendiniz? Anne babanızdan öyle değil mi? Çocuklar adına üstlendiğimiz her sorumluluk onları birey olmaktan uzaklaştırır. Sorumluluk deyince birçok anne babanın aklına derslerini çalışması, sınava hazırlanması, ödevlerini yapması geliyor. Oysa gerçek sorumluluk kendisiyle ilgili her konuda sorumluluk sahibi olmayı bilmesidir. Ev işlerine yardım etmekten odasını toplamaya kadar yaşla birlikte kendisiyle ilgili tüm konularda inisiyatif sahibi olmayı bilmesi gerekir. Bunun için gereken eğitim bir yaşından itibaren pedagojik kurallara uygun olarak verilmelidir.
DOĞRU MESLEK SEÇİMİ NE ZAMAN YAPILIR?
Doğru meslek seçimi hangi yaşlarda yapılır?
Doğru desteğin ilk adımı gencin başarılı yönlerini, geliştirmeye açık alanlarını bilmesi, nelerden hoşlandığını, nelerden sıkıldığını değerlendirebilmesi, kişilik özelliklerini ve karakterini tanıması gerekiyor. Bunun için “Boş zamanlarında ne yapmayı seviyor?”, “Okulda hangi dersleri ilgiyle takip ediyor?” sorularının yanıtlanması önemli. Bu resimden müziğe, spordan seyahat sevgisine kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor. “Okulda, günlük yaşamında neyi çok iyi yapıyor?”, “Hangi becerileri daha gelişmiş?” soruları da büyük önem taşıyor. Fen, matematik, bilgisayar kullanma, yaratıcılık isteyen işler bu becerilerden sadece birkaçı. Kişisel özellikleri de bir diğer önemli kriter. “Zaman planlamasını iyi yapıyor mu? Ödevlerini ve sorumluluklarını vaktinde yetiştiriyor mu?”, “Bireysel mi, ekip çalışmasını mı seviyor?”, “Kalabalık önünde rahat mı?”, “Tartışmalarda fikrini savunabiliyor mu?”, “Pratik çözümler bulabiliyor mu?” gibi soruların yanıtlanması gerekiyor.
YETERLİ ÖZGÜVEN İÇİN ÇOCUKLARA KULAK VERİN
- Bana saygı gösterirseniz size kulak veririm
- Beni dinlerseniz anlaşıldığımı hissederim
- Beni anlarsanız kendimi değerli hissederim
- Beni takdir ederseniz desteklediğini anlarım
- Beni desteklediğinizde yeni şeyleri denerim ve sorumluluk alırım
- Sorumluluk aldığım zaman bağımsız biri büyürüm
- Bağımsız biri olursam size ömür boyu saygı duyarım ve severim