yeliz.coskun@aksam.com.tr
Yapımcı-Mars Cinema Group tartışmasına son noktayı hükümet koydu. Sinema yasası teklifi, komisyondan geçti. Tartışma sürecini konuştuğumuz SİSAY Yönetim Kurulu Başkanı Cenk Sezgin, ‘Vietnam sinemasını bitiren Mars, burada yanılıyor. Çünkü Türkiye’de şu anda satılan her 100 biletten 63 tanesi yerli filme satılıyor’ dedi.
Türkiye, yeni yıla yapımcılarla sinema salonu zinciri Mars Cinema Group arasındaki ‘bilet payı’ tartışmasıyla ‘Merhaba’ dedi. Bir aydır gittikçe kızışan tartışmada, Türk sinemasının başarılı isimlerinden Cem Yılmaz, Yılmaz Erdoğan ve Şahan Gökbakar, haksız pay paylaşımı olduğu iddiasıyla filmlerini vizyondan çektiler. Tüm bunlara rağmen Mars, yasa teklifinin kabul olması durumunda, adeta yasayı yok sayacağını açıkladı.
Üç gün önce ise Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılması ile Desteklenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu’nda kabul edildi. Böylece sektörün geleceği için büyük bir adım atıldı. Tüm tartışma sürecini, komisyonda kabul edilen maddeleri ve Mars’ın tavrını Sinema Salonu Yatırımcıları Derneği (SİSAY) Yönetim Kurulu Başkanı Cenk Sezgin ile konuştuk.
SON SÖZ HÜKÜMETTEN
Komisyon sonucu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Sektör, problemi çözmek için kendi başına uzlaşamadı. Bu noktada adil bir çözüm için devreye hükümet girdi. Aslında bu beklenen bir durum hatta kaçınılmaz bir gerçekti. Bu sonuca büyük grupların farklı yorumları olabilir ama biz memnunuz. Hükümet, böyle bir süreç sonunda tüm maddeleri onaylayarak son sözü söylemiş oldu. Tüm maddeler sinema-dizi yapımcılarını ve Türkiye’de film çekmek isteyen yabancı yapımcıları destekliyor. Bu kanun bence Türkiye sineması için sektörümüze faydalı olacak. Sinema işletmecileri olarak devletimizin getireceği düzenlemelerde, yapımcımızın hakkını koruyacağı her türlü hamlelerde arkalarında olacağımızı belirtmek istiyorum.
KANUN DİNLEMEYENE CEZA
Peki bundan sonraki süreç nasıl işleyecek?
Kanunun bu ay sonuna kadar Meclis’e sunulması ve onaylanması bekleniyor. Akabinde kanunu besleyen altyapının oluşturulması gerekiyor. Bunun için kanun yapıcının öngördüğü süre ise 6 ay. Bu süre içerisinde gerekli düzenlemeler genelge ve yönetmeliklerle duyurulacak. Kanunun dinlenmemesi halinde de cezai şartlar uygulanacak.
Cezai şartlar caydırıcı mı?
Bu cezalar ne yapımcıya ne dağıtımcıya ne de seyirciye değil. Bizim, yani sinema salonu işletmecileri için geçerli. Bu cezai şartların olması lazım. Kanun yapıcı bunu uygun gördüyse, uyulması da şart. 10 dakikayla sınırlandırılan reklam gösterimi söz konusu. Zaten sınırlama getirilmek zorunda.
Seyirciyi biz kızdırdık
Biz kendi başımıza bu kuralı koymakta başarılı olamadık. Ve ticari kaygılarımız sebebiyle seyirciden çok ciddi tepkiler oluşmasına sebep olduk. Bunun sonucunda 10 dakikayı, bir dakika dahi aşan sinema işletmecisine verilecek ceza tutarı salon başına 50 bin TL. Yani 9 salonlu bir işletme 450 bin TL ceza ödemek zorunda. Adil olmak gerekirse, reklam gelirinin salona, seansa, dakikaya bölündüğünde ortaya çıkan 5-10 TL’lik geliri; salonla çarpıldığında çok büyük rakamlara ulaşılıyor. Ancak 10 dakikayı bir dakika dahi aşan reklamın bedelinin 50 bin TL olması bize çok adaletli gelmiyor. Birkaç dakikalık taşmaların daha düşük, 5 dakikalık aşımlar bir üst, daha çok aşıldığı zaman en üst mertebeden cezalandırılması gibi bir önerimiz var. Bu konunun Meclis’te tekrar gündeme geleceğini düşünüyoruz.
Aşımlar nasıl tespit edilecek?
Kaymakamlıklar ya da valilikler tarafından oluşturulacak kurullar, görevli kişiler kronometreyle salona gelip denetim yapacak. Bizim önerimiz denetimcilerin, sinema işletmecileriyle birlikte salonda ölçüm yapması. Hem denetimcinin hata oranı düşer, hem işletmecinin itiraz payı ortadan kalkar.
Türkiye’de buna yeter mi?
Vietnam’daki yapımcıların, sinemacıların bu konudaki serzenişlerini biliyorum. Bizim farkımız şu: Türkiye’de şuanda satılan her 100 biletten 63 tanesi yerli filme satılıyor. Bu kadar çok filmin üretildiği Türkiye pazarı, dizilerden sebep uluslararası üne kavuştu ve dünya çapında ilk 3’e girdi. Yani asla Vietnam ile kıyaslanamaz. Eğer bu büyük grup, böyle bir hedefle Türkiye’ye geldiyse burada şartlarının tutmayacağı açık. Çünkü karşısında yüzde 63’lük gücü arkasına almış yerli üretim sektörü var. Kore’de bu oran yüzde 5! Türkiye’de böyle bir hamlenin yapımcılar tarafından sert bir şekilde karşı çıkılacağı, hükümetin de buna müsaade etmeyeceği bir gerçek. Böyle bir niyetleri varsa ve söylemleri, duruşları ve yorumlarıyla bu planlarını daha erken afişe ettiler ise kanun yapıcının devreye girmesi çok doğal.
Film öncesi reklam süresi 10 dakikayı geçmeyecek
Kanun ne getiriyor?
- Sinema filmi öncesinde gösterilen reklamların süresi en fazla 10 dakika olacak. Fragman gösterim süresi en az 3, en fazla 5 dakika olacak.
- Kamu spotları ve sosyal sorumluluk projelerine ilişkin gösterimler, bu sürelere dahil edilemeyecek. Sinema filmi gösterim arası 15 dakikayı aşamayacak. l Yükümlülüğüne uyulmayan filmlerin dağıtımını yapanlara 20 bin, bu filmlerin gösterimlerini yapanlara 50 bin, fragman ve film arası sürelerine uymadan gösterim yapan sinema salonu işletmecilerine ise salon başına 50 bin lira para cezası verilecek.
- Filmler, festival, özel gösterim ve benzeri kültürel ve sanatsal etkinliklerde ancak “18+” yaş işaretiyle gösterilebilecek.
- Destek tutarı, bütçenin yüzde 50’sini aşamayacak.
- İhtiyaç sahibi sinema sanatçılarına destek verilecek.
- Kültür ve Turizm Bakanlığı, sinema alanındaki etkinlik, proje ve faaliyetleri destekleyebilecek, düzenleyebilecek, ödüller verebilecek.
Tartışmaları seyirciye sorduk
Türk sineması kazanacak!
Berk (32): İstinye Park AVM’de 2 sinema bileti 2 büyük mönüye 84.50 TL ödemiş birisiyim. Sinema bileti 45 TL dimi? Ama değil, eğer mısır mönüsü istemez isen sinema bileti için 60 TL istediler! ‘24 TL için değmez’ diyerek mısır mönüsü de aldık.Fişe baktığımız zaman mısırdan 40 TL aldıklarını gördük. 60 TL’den yapımcılar ne kadar alıyor bilmiyorum ama açıkçası bu tartışmalara kadar olayların çok da farkında değildik. Yasaya gelince umarım uygulanır. 50 bin TL cezayı da caydırıcı bulmadım açıkçası. Bizlere 45 dakika boyunca tanıtım izleten, mısır almaya zorlayan düzene karşı çıkıyorum ve çıkılmasını da istiyorum. Hele ki sanatçıların, yapımcıların hak ettikleri değeri görmeleri en çok istediğim şey. Yeni Cem Yılmaz’lar elbette çıkartabilirler boş salonlarında oynatabilirler. Türk yapımcılarla Mars’ın arası düzelmediği ve fiyatlar düzenlenmediği sürece filme gitmeyeceğiz. Türkiye kazanacak, Türk sineması kazanacak!
Sinemaya gitmek yerine ihtiyaçlarımızı karşılıyoruz
Ayşe (18): Film öncesi gösterilen reklam süreleri çok uzun tutuluyor. Bu reklamları zaten sosyal mecralarda ve TV’de görüyoruz. Sinema salonunda da izlememiz adeta zaman kaybı. Bilet fiyatları ise her bütçe düşünülerek satışa sunulmalı. Bilet ücretleri 20-30 liradan başlayan filme gitmek yerine, evimizin ihtiyacını karşılamayı tercih ediyoruz. Filmi de TV’de verildiği zaman izliyoruz. Kesinlikle fiyatlar her insanın gelir düzeyi değerlendirilerek belirlenmeli.