ZEKİ GÜMÜŞ / zeki.gumus@aksam.com.tr
ŞEHRİN İSİM HİKAYESİ
Mardin isminin nereden geldiğiyle alakalı bilinen rivayetlerden birkaçıni şu şekilde sıralayabiliriz:
Bölgeye yerleştirilen ‘Marde’ kavminden veya bölgeye hükmeden bir kralın, Mardin isminde oğlunun önce hastalanıp sonradan bu bölgede iyileşmesi. Süryânice mukaddes anlamına gelen ‘Mara’ kelimesinden. Kenti imar ettiği belirtilen Mardius isimli bir komutanın adı verildi.
Selçuklular şehri fethedince, Bizanslıların ‘Mardie’, Arapların ‘Maridin’ dedikleri bu yere kendi dillerine uygun ‘Mardin’ demişler.
Mardin, Süryani Subari, Sümer, Akad, Babil, Mitanniler, Asur, Pers, Bizans, Araplar, Selçuklu, Artuklu, Osmanlı hakimiyetinde kaldı. Bu kadar fazla medeniyet gören Mardin, bir açık hava müzesi görünümüne sahip. Bu anlamda da çok farklı etnik kökenden nüfus bu ilimizde yaşıyor.
Mardin’de her yeri görmek isterseniz uzunca bir süre buraya ayırmanız gerekecek ama kısaca gezebileceğiniz yerleri sıralayalım...
Mardin Kalesi: Diğer adı Kartal Yuvası. Subari, Sümer, Babil, Mitaniler, Asur, Pers, Roma, Bizans, Emevi, Abbasi, Hamdaniler, Selçuklular, Artuklu, Karakoyunlu, Akkoyunlu, Safaviler, Osmanlılar dönemlerini görmüş önemli bir kaledir. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde ve önemli şairlerin yazarların eserlerinde kaleden bahsedildi.
Zinciriye Medresesi (İsa Bey Medresesi): Halk arasında Zinciriye Medresesi olarak bilinen Sultan İsa Medresesi 1385 yılında yaptırıldı.
Artuklu Kervansarayı: 1275 yılında yaptırıldı. Otel olarak hizmet veriyor.
Deyrul Zafaran Manastırı: Süryani Kilisesi’nin merkezlerinde bulunuyor. Merkeze 4 kilometre uzaklıkta bulunan manastır ziyarete açık.
Şeyh Çabuk Camii: Sahabe Abdullah Bin Enes El Cüheyni’nin mezarının bulunduğu camiidir.
Bakırcılar Çarşısı: Kazancılar Çarşısı olarak da bilinen çarşıda bakırcılık sanatı yaşatılmaya çalışılıyor.
TAŞTAN MASALSI EVLER
Kasımiye Medresesi: Cami ve türbeyle birlikte külliye şeklinde olan medrese 1469 yılında yapıldı.
Midyat Evleri: Taştan yapılan Midyat Evleri’nin mimarileri ilginizi çekerse mutlaka ziyaret edin.
Mor Gabriel Manastırı: En çok ziyaretçi çeken mekanların başında gelen manastır, 397 yılında inşa edildi.
Midyat: Mardin’e 1.5 saat uzaklıktaki Midyat, Mardin gibi müze şehir görünümüne sahip. Bölgenin el işçiliği olan telkâri sanatı ve gümüş işçiliği bu ilçede halen yaşatılmaya çalışılıyor.
Dara Harabeleri: Mardin’e 30 kilometre uzaklıkta Oğuz Köyü’nde yer alıyor. Dara Kent Kalıntıları, kayalar içinde oyulmuş, çevresi 8-10 kilometreyi bulan geniş bir alana yayılmıştır. Kent kalıntıları halen ayakta ve ziyaret edilebiliyor.
Mardin Müzesi: 1995 yılında müze olarak hizmete açıldı. Bu bölgede yapılan kazılardan elde edilen eserler müzede sergileniyor. Bunların dışında Mardin’de ziyaret edilebilecek Midyat ve Nusaybin İlçeleri arasında bulunan Beyazsu Mesire Alanı, doğal güzellikleri ve kaynak suyuyla ziyaretçilerin uğrak yeri haline geldi.
MARDİN’DE NE YENİR?
Mardin mutfağı eşsiz yemekleriyle ziyaretçilerine şölen yaşatıyor. Sebze yemeklerinin az olduğu Mardin mutfağında, bol yağl ve baharatlı yemekler ön plana çıkıyor. Mahlep, pul biber, yeni bahar, zencefil, kişniş ve tarçın en çok kullanılan baharatlar arasındadır. Et yemeklerinde kuzu eti kullanılıyor. Mardin’in en güzel lezzetlerinden olan Lebeniye Çorbası, Süryani yemeği olarak biliniyor. Kibe ise işkembeyle yapılan dolma çeşididir. Kaburga dolmasında Mardin’in en güzel lezzetlerindendir. Sembusek’i lahmacunun kapalı hali olarak düşünülebilirsiniz. Mırra Kahvesi, birkaç kez demlenerek hazırlanan acı kahvedir. Genellikle yemek yedikten sonra içilir. Bu arada Mardin’e gitmişken yakınlarınıza Mardin’in meşhur telkari gümüş işlemeli eşyalarından hediyelik olarak alabilirsiniz.
ULAŞIM NASIL SAĞLANIR?
Mardin’e ulaşım hava ve karayoluyla yapılabilir. En kolay ulaşım şekli havayoludur. Birçok havayolu şirketi Mardin’e seferler düzenliyor. Bunların dışında Diyarbakır ve Şanlıurfa havalimanlarından da Mardin’e ulaşabilirsiniz. Şanlıurfa’dan Mardin 180 km, Diyarbakır-Mardin arası ise 90 km’dir. Bu güzel medeniyetler şehrini ziyaret ederseniz çok etkileneceksiniz.