EMİNE DOLMACI / cumartesi@aksam.com.tr
Şair Levent Ağaoğlu, 33 yılda 33 ülke gezdi. Bazı ülkelerde görevi gereği uzun yıllar kaldı. En çok çayı özledi. Gittiği her ülkede Fatih'in kıraathanelerindeki, çay ocaklarındaki çayın tadını aradı. Bu arayışını Levendname isimli yeni kitabında bir şiirle dile getirdi. Ağaoğlu, nihayet aradığı lezzeti Kahire'de buldu. O mekân milli şairimiz Mehmet Akif Ersoy'un da müdavimi olduğu meşhur El Fişavi kıraathanesinden başkası değildi. Şair Ağaoğlu ile çayımızı yudumlarken El Fişavi'yi konuştuk.
El Fişavi efsanesi nasıl doğdu?
El-Fişavi adlı bir adam, bizim Sultanahmet'e, Beyazıt'a benzeyen Han el-Halil semtindeki küçük büfesinde her akşam namazdan sonra arkadaşlarına kahve ikram etmeye başlıyor. Zamanla el-Fişavi'nin sohbetleri dilden dile yayılıyor. Müdavimleri de artınca 1771 yılında etraftan binalar satın alınıp mekân büyütülüyor. Fişavi kıraathanesi ya da kafesi böyle doğmuş. Mekân zamanla Arap dünyasının ve Mısır sosyal hayatının anıtı haline geliyor. Şu anda Fişavi ailesinin yedinci kuşağı işletiyor.
Nasıl bir atmosferi var?
Zamanaşımına uğramış soluk sarı boyayla kaplı duvarlar bile kafeye karakter katıyor ve kafenin neredeyse Han el-Halil kadar eski olduğu izlenimi veriyor. Koyu müşrefiye paneller ve nargile dumanıyla koyulaşmış sarı hardal duvarlar ile el yapımı arabesk mobilya kafesleri iç içe geçmiş durumda. Tavanda eski bakır avizeleri görüyorsunuz. Duvarlarda bir boşluk hissi yaratan büyük aynalar var. Kafede mobilyaların çoğunluğu 1910'dan kalma ahşap koltuklardan oluşuyor. Kafeye girdiğiniz zaman eski odun kokusu, pazardan tütsü ve meyve aromalı nargile aromasıyla karışık bir hava sizi içine alıyor. Arka planda bir sokak şarkıcısının ud eşliğinde kafe ziyaretçilerine efsanevi Mısırlı şarkıcı Ümmü Gülsüm'ün şarkılarını söylediği duyuluyor. El Fişavi eski ambiyansını korumaya devam ediyor. Hepsinden önemlisi burada oturduğumda Fatih'teki kıraathanelerdeki gibi güzel bir iç huzuru hissediyorum.
Müdavimleri kimler?
Mısır'ın son hükümdarı Kral Faruk'un uğrak yeriymiş burası. 1988 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi ünlü Mısırlı yazar Necip Mahfuz, romanlarının çoğunu burada yazmış. Efsanevi şarkıcı Ümmü Gülsüm için şarkılar yazan şair Ahmad Rami de Fişavi'nin müdavimlerinden. 200 yıldan fazla bir süredir yazarlar, sanatçılar, müzisyenler, öğrenciler ve entelektüeller için bir toplanma noktası. Sabahın erken saatlerinde, taksiciler, zanaatkârlar ve dükkân sahipleri genellikle uykularını açmak için demli bir çay içmeye uğrarlar. Öğle vakti en yoğun saatlerdendir. Öğleden sonra, bir öğrenci dalgası kafeden geçer ve güneş batarken, el-Hüseyn'de namazdan çıkan gruplar gelir. Hafta sonları, gün batarken, Kahire dışındaki kasaba ve şehirlerden gelen Mısırlılarla dolup taşar. Fişavi'de turist hiç eksik olmaz.
Neler ikram ediliyor?
En popüler içecek çay. Çay, bir kâse şeker, taze nane yaprakları ve küçük bir tiryaki bardağıyla birlikte iki fincanlık emaye çaydanlıkta geliyor. Türk kahvesi ise yanında şeker bulunan yivli, uzun saplı bakır bir kap olan geleneksel Arap cezvesinde servis ediliyor. Diğer ulusal favoriler arasında karkaday adı verilen bir turta, koyu kırmızı ebegümeci çayı, anason çayı, taze limonata ve sahlep yer alıyor. Sahlebin üzerine fındık ve kuru üzüm ekleniyor. Nargileler ise çay kadar vazgeçilmez.
Fişavi kafe, Kahire'nin en zengin İslam mimarisi ve tarihi kurumlarının merkezinde bulunuyor. Kafe; 14. yüzyıldan kalma labirentli Han el-Halil pazarının yanında. Yolun sadece birkaç metre karşısında ise dünyanın en eski üniversitelerinden El-Ezher yer alıyor.
Kıraathaneler, Çayhaneler
İsfahan, Lahor'un,
Karaçi, Şam'ın,
Kaşgar'ın, Şian'ın,
Kazan, Üsküp'ün,
Addis Ababa'nın,
Sevilla Endülüs'ün,
Kahire Fişavi'nin
Çınaraltı İstanbul'un
Kahvehane, kıraathane, çayhaneleri
Muhayyileler, muhakemeler
Mütefekkirler, medeniyetler
Fikri, efkârı
Tefekkür mekânları
Levent Ağaoğlu