Mezopotamya coğrafyasının en kadim şehri olan ve 33 medeniyetin izlerini taşıyarak eşsiz kültür varlıklarına ev sahipliği yapan Diyarbakır’dayız. Bu hafta önemli kentlerimizden Diyarbakır mutfağının özellikleri ile yöreye ait en bilinen ve sevilen Sur tatlısını tanıtmaya çalışacağız. Farklı inançların ve kültürlerin kaynaştığı, her karışı tarihle yoğurulmuş ve muhteşem misafirperverlikle özdeşleşmiş kenttir Diyarbakır. Kentin tarihi bekçiliğini yapan Diyarbakır Kalesi, surları, kente can veren Dicle Nehri, dünyadaki taş köprüler arasında kemeri en geniş olan Malabadi Köprüsü, Hevsel Bahçeleri, Anadolu’nun ilk camisi ve İslam aleminin beşinci Harem-i Şerif’i olarak kabul edilen Ulu Camii, Dört Ayaklı Minare, Ortadoğu’nun en büyük Ermeni Kilisesi Surp Giragos Kilisesi, Hz.Süleyman Camii ve 27 Sahabe kabri ve sayamayacağımız kadar han, hamam ve çok sayıda tarihi eser yer alır.
EVLİYA ÇELEBİ’NİN DİYARBEKİR’İ
Binlerce yıl Araplar, Ermeniler, Kürtler, Süryaniler ve Türklerin iç içe yaşadığı, bağı, bostanları ünlü Diyarbakır’ın mutfak kültürü de oldukça zengin. Doğu ve Güneydoğu mutfağının tipik özelliklerini taşıyan Diyarbakır mutfağının temel gıda maddeleri kırmızı et, baharat, pirinç, bulgur ve sakatat olduğundan yemekleri ağırdır. Geleneksel yemekler arasında yer alan meftunenin yanı sıra, kaburga dolması, içli köfte, saç tava, ciğer kebabıyla birlikte, tatlı olarak ise sütlü nuriye, burma kadayıf ve sadece Diyarbakır’a has bir lezzet olan Sur tatlısı tamamlar sofraları…
DİYARBAKIR’A HAS LEZZETLER
Evliya Çelebi de karpuzu meşhur Diyarbakır’ı Seyahatname’de oldukça güzel anlatır: “Rum ve Acem’de nazırı olmayan bağ ve bostanları ŞAT (Dicle) kenarındadır. Halkının hemen hepsinin bir bağ ve bostanı vardır. Bostanlara kavun, karpuz, çeşitli sebzeler, çiçekler ekerler. Diyarbekir’in kavun ve karpuzu pek meşhurdur. Her biri 40-50 okka gelir ve diyar diyar hediye olarak gönderilir. Kavunları sulu ve hoş kokuludur. Nice kimseler bu kavundan, tarçın, karanfil ve pirinçle zerde yaparlar ki Rum diyarında Atina balında bile böyle zerde yapılamaz.” İşte yüzyıllar öncesinden böylesine muhteşem övgülere layık olan ve zengin mutfak kültürüne sahip bir ilimiz Diyarbakır’ın özel lezzeti Sur tatlısı, Tadında Türkiye’nin bu haftaki konuğu…
ÜNÜ DÜNYAYA YAYILDI
Özellikle kış günlerinde ailelerin çok tükettiği, bölgede oldukça sevilen ve bilinen yöresel lezzet… İrmik helvasıyla, keçi sütünden yapılmış dondurmanın harika birleşimi… Yiyenlerin bir daha yemek istediği, hazmı kolay olan Sur tatlısının ünü de dünyaya yayılmış. Öyle ki Amerikan Discovery Channel’de haber konusu bile olmuş. Kullanılan malzemeler ve tarifi de Diyarbakır ustalarına has. Sur tatlısının hikâyesine gelince, Diyarbakırlı İsmail Çubuk, babaannesinin kışın üşümemeleri için yaptığı yerel lezzeti tüm dünyaya tanıtmaya çalıştığını ifade ediyor. Dondurma şekerinin dışında şekerin olmamasından dolayı diyet yapanların da rahatlıkla tüketebileceği bir tatlı.
Sur tatlsı nasıl yapılır?
Ustaların tarifine göre sur tatlısının yapılışı ise şöyle: Kenger sakızı ve özel irmiğe keçi sütünden yapılmış dondurma ilave ediliyor. Önce irmik ve kenger sakızı harmanlanıp fırına atılıyor. Fırından çıkardıktan sonra dondurmaya sarılıyor. Üstü sıcak içi buz gibi hoş bir lezzet. Üstüne de yaban mersini ve tarçın atılarak servis ediliyor.