MERVE YILMAZ ORUÇ / merve.oruc@aksam.com.tr
Bir çocuk büyütmek büyük sorumluluk. Hele de bu konuda tek başınıza kaldıysanız ve yanınızda size destek olabilecek tecrübeli biri yoksa birçok endişeli dakikalar yaşayabiliyorsunuz. Aklınızda dolaşan en temel soru ise genelde, "Bebeğimi büyütürken nelere dikkat etmeliyim?" oluyor. İşte tam da bu nokta Mutlu Bebek Uzmanı, anne ve babaların sorularını cevaplamak için hazırlandı. 0-3 yaş arası bebeğinizle ilgili her türlü sorunun cevabını bulabileceğiniz bu kitap size yol gösterici olacak.
Danışan soruları yol gösterici oldu
On yılı aşkın bir süredir aktif olarak çalışan Uzm. Dr. Başak Namdar Çelikkan'ın kaleme aldığı Mutlu Bebek Uzmanı bebeğinizin ilk yılları için bir bakım rehberi niteliğinde. Kitap oldukça ayrıntılı. Şöyle ki tatile giderken yanınıza ne almanız gerektiği bile yazıyor. Okurken sanki muayene oluyormuş gibi hissediyorsunuz. Doğru bir kronoloji ve yalın bir dille kaleme alınan kitabın çıkış sürecini Çelikkan şöyle anlatıyor: "Kitap yazma düşüncesi aslında altı yıldır aklımda. Pandemi ile birlikte harekete geçtim ve yazmaya karar verdim. Bu konuda Goya yayınları sahibi Arda Bey'in de desteği çok oldu. Kitabın insanları sıkmadan, ebeveynlerin neye ihtiyacı varsa ona cevap bulabilecekleri, akıllardaki soruları giderecek bir baş ucu eseri olsun istedim. Yalın bir dil kullandım. Hastalarıma muayenede nasıl anlatıyorsam o şekilde yazdım. Hem danışanlarımın soruları hem de kendi anneliğim kitabı yazarken bana yol gösterici oldu." şeklinde konuşuyor.
Ana kucağı kullanımından tatilde yapılması gerekenlere...
Kitapta ebeveynlerin bile aklına gelmeyecek soruların cevapları ayrıntılı bir şekilde kaleme alınmış. Çelikkan içerik hakkında şunları aktardı, "Kitap bebeğiniz doğmadan önce hastane seçimi, çocuk doktoru tercihi ve doğuma giderken alınması gerekenler ile başlıyor. Çocuk doktorunu önceden seçmek önemli. Hastaneye giderken yanınızda neler olmalı bunları tek tek sıraladım. Çocuklarda göbek bakımı, tırnak bakımı ve yenidoğan bebekte cilt bakımına değindim. Kalça muayenesi mutlaka yapılmalı. Anne sütü ve beslenme önemli bir konu. Bebeğin dışarıdan alması gereken vitaminlere, bebeklerde kabızlığa yer verdim. Bebeğin neden ağlayabileceğini, uyku düzenine ve kıyafet tercihini anlattım. Şunu unutmamak gerekir ki bebekler her şeyi ağlayarak ifade eder. Yine kusma konusuna ve egzersizleri atlamadım. Ek gıdadan bahsettim, dişleri de unutmadım. Ek gıda bölümünde standart bilgiler paylaştım. Kimi okuyucu neden tarifler vermediğimi sordu. Beslenme kişiye özel olmalıdır. Bu yüzden tarif vermeyi uygun bulmadım. Sonra bebeklerde görülebilecek hastalıklara girdim. Ateş düşürücü kullanımı sürekli sorulur. Buna özellikle değindim. Aşılar çok çok önemli. Özel aşıları ve HPV aşısından özellikle bahsettim. Bebeklerin yürüme dönemi ile ilgiler bilgiler paylaşırken yürüteç kullanmanın sakıncalarına yer verdim. 2 yaş dönemini anlatmaya çalıştım. Tuvalet eğitimi çok zor bir süreç onu da anlattım ve çocukların güneşle buluşması ve tatil sürecinde neler yapılması gerektiğini yazdım. Çocuklar ne zaman okula gitmeli? sorusuna cevap verdim. İlk yardım ve pandemiyi de atlamadım."
Kitapta ayrıca farklı branşlarda yer alan hekim görüşleri ile üç tane ebeveynin hikayesi de yer alıyor. Okuyucularından olumlu dönüşler alan Çelikkan ikinci kitabı için de çalışmalara başladığını ve Mutlu Bebek Uzmanı'nın seri olarak devam edeceğini aktardı.
EN ÇOK SORULAN SORULAR VE İŞTE CEVAPLARI
Çocuk emmiyorsa anne ne yapmalı?
Anne sütü azalmış olabilir ya da annenin yediğini bir gıda sütün tadını değiştirmiş olabilir. Bu yüzden çocuk emmiyordur. Biberona alıştıysa da anneyi reddedebilir. Bu seçenekler çocuk hekimi ile değerlendirilmeli. Altta yatan bir hastalık var mı mutlaka bakılmalı.
Sünnet ne zaman yapılmalı?
Bu konuda çocuk cerrahı Cem Kara'nın kitapta bir yazısı var. Yenidoğan sünnetini öğreniyoruz. İlk 40 günde bebeğin anestezi almasına gerek olmadığı için en uygun dönem. Bu dönemde yapılmadıysa 2 yaşına kadar sünneti öneriyoruz. Ama 2 ila 6 yaş arasında önermiyoruz. Sünnet erkek çocukları için önemli bir olay. Onların psikolojisini de etkiliyor. Bundan dolayı erkenden yapılmalı.
Rutin kan tahlilleri ne zaman yapılmalı? Ve vitaminlere ne zaman başlanmalı?
Sağlık Bakanlığı 9. ayda rutin kan tahlili öneriyor. Ama ben genelde bu dönemde istemiyorum. Çünkü ben çocuğun gelişimini takip ediyorum zaten. 15 günlükken d vitaminine, 4 aylıktan itibaren de demire başlıyorum. Türkiye'de ciddi bir demir eksikliği sorunu var. B12 eksikliği de olabilir. Ki bu hafıza problemine yol açar. Tabii kontrolsüz vitamin kullanımına da dikkat edilmeli. Soruya dönecek olursak iki yaşından itibaren aslında her yıl kan tahlili çocuk hekimi ile konuşulup yapılabilir.
Uyku eğitimi verilmeli mi?
Uyku eğitimi olduğuna inanmıyorum ben. Zaten ilk altı ay evde orkestra şefi çocuktur. Sonra onu biz yönlendiririz ve belli rutinler oluştururuz. Burada çocuğun mutlu, huzurlu ve kendini güvende hissetmesi çok önemli. Zamanla çocuk kendi düzenini oluşturur.
Kaç dereceden sonrası ateş kabul edilmeli?
38.2'den sonra ateş var kabul edilir. Ateş var ise çocuğun üstünü çıkarmalı ve ev ısısını düşürmeliyiz. Ateş devam ediyorsa ilk tercihimiz parasetemol ilaç grubu. 4-6 saatte bir verilir. Çocuğun ayına göre ibuprofen grubu da olabilir. Ateş başka bir bulgu yok ise 3 gün takip edilebilir. Ama kusma, ishal var ise hekim görmeli.
Tuvalet eğitimi ne zaman verilmeli?
Anne sütü bırakma, emzik bırakma ve tuvalet eğitimi... Bu üç başlık çok önemli ve sırasını iyi yapmak lazım. Öncelikle emzirme bitmeli sonra emzikten kurtulmalı ve en son çocuk kendini ifade edebildiğinde tuvalet eğitimi verilmeli. Bunlar çocuğun psikolojisi için çok önemli. Tuvalet eğitimi çocuktan çocuğa değişir. Kız çocukları 2 buçuk yaşında bu süreç tamamlanırken erkekler de 3 yaşını bulabiliyor. Erken verilen tuvalet eğitimi çocuğu olumsuz etkileyebilir.
Çocuklarda konuşma...
Şu an toplum olarak teknoloji bağımlısı haline geldik. Birbirimizle çok konuşmuyoruz. Bu da çocukların konuşma sürecini etkiliyor. Kız çocukları kendini daha çabuk ifade ederken erkek çocuklarında bu süreç 3 yaşına kadar gidebilir. Ama tabii biz genel olarak çocukların 2 yaşında tek tük kelimeler söylemesini hatta iki kelimeli cümleler kurmasını bekleriz.
Okula ne zaman göndermeli?
18 aylıkken bebeklerin oyun gruplarına gitmesini öneriyorum. 2 yaşından sonra da okula başlayabilir. Bir çocuğu kendi akranları ile bir araya getirmek onun yemek yeme alışkanlığından sosyalleşmesine kadar çok önemli bir konu. O yüzden ne kadar erken gönderebilirseniz iyidir.
İlk muayeneler...
İlk göz muayenesini ben genelde 6. ayda öneriyorum. Tabii ailede göz problemi var ise daha erkene çekilebilir. Diş muayenesi içinde genelde hekimler ilk diş çıktığında diyorlar ama bu çok mümkün olmuyor. Şunu özellikle söylemek istiyorum sağlam diş muayenesi rutin olarak yapılmalı.
Güneşlenme ve tatil ile ilgili önerilerileriniz?
Güneşe çıkarken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta güneş kremi. Mutlaka çocuğa uygun olan kullanılmalı. Tatile giderken de daha yolculuk anından itibaren neler yapılmalı bunu tek tek yazdım. Şu an tatil dönemindeyiz. Hastalıklara dikkat edilmeli. Havuzdan mümkün olduğunca uzak durulmalı ve mavi bayraklı denizler tercih edilmeli.