Çivilerin örüldüğü sanat: Filografi

Filografi tekniğini bildiğim fakat adından kısa bir süre önce haberdar olduğum bir sanat dalı. Ahşap zemin üzerine çivi, tel veya iplerle yapılıyor. Çiviyle iplerin uyumu da diyebiliriz. Farklı isimlerle ta Osmanlı’dan günümüze kadar ulaşmış olan bu sanat dalı, sadece bu topraklarda değil tüm dünyada yapılıyor. Yabancı ismi ise string art. Teknik aynı belki ama ülkeden ülkeye motifler ve desenler farklılık gösteriyor elbet. Ülkemizde de kendi geleneklerimize uygun motif ve desenlerde bu iş icra ediliyor ama çok yaygın değil. Fakat unutulmamış bir sanat olması da yine sürekliliğin sağlanması açısından önemli. Öte yandan günümüzde sadece geleneksel motifler değil modern örgü türleriyle de farklı desenler yapılıyor bu sanat dalında. Muhtemel hala devam ediyor olmasında da bir diğer etken modern desenler… Hem biçimsel formatı hem de bu formatın üzerinde beliren desen nedeniyle diğer sanat türlerinden de ayrı bir yerde duruyor filografi.

FİLOGRAFİNİN TEKNİĞİ NEDİR?

Öncelikle ahşap zemin uygun bir kumaşla kaplanıyor. Kadife, ipek, deri veya saten, tasarımınıza ve size kalmış. Daha sonra seçilen şablon/desen yerleştiriliyor ve çiviler belli sıklıklarla düzgün bir şekilde panoya bu desen üzerinden çakılıyor. Daha sonra da uygun renklerde teller ya da ipler çiviler arasından geçirilerek desen dolduruluyor. Ama tabii bunun gelişigüzel bir şekilde yapılmaması gerekiyor, belli bir nizam olması gerekiyormuş. İpleri ya da telleri sıkı bir şekilde germek de şart üstelik. Kullanılan ahşap ya da sunta tabakanın çok kalın ya da aşırı ince olmamasına da özen gösterilmeli. Çivilerin küçük ve bu işe uygun olanlardan seçilmesi gerekiyormuş. Kaba saba çivilerle hem iş güzel durmuyor hem de pano çatlayabilirmiş. Aynı zamanda çivilerin paslanmaya karşı ve deseninize uygun renklerde olması açısından yaldızlı sprey boyayla boyanması gerekiyor. Telleri ya da ipleri örmek için bir çuvaldız, gerektiğinde kesmek için iyi bir kesici alet gerekir. Eğer tel kullanılarak çalışılacak ise ince bakır bobinaj teli kullanılabilir. Hobi mağazalarından ince ve renk renk teller temin edilebilir. Tüm bunların ardından yapmış olduğunuz tasarıma ve seçtiğiniz desene göre son derece estetik bir iş çıkıyor ortaya.

DÜNYADA DAHA ÜNLÜ

Bazı filografi sanatçıları bu sanatın Türkiye’den ziyade dünyada daha ünlü olduğunu ve insanların özellikle Avrupa’da bu sanata oldukça ilgi gösterdiklerini belirtiyor. Öte yandan filografi sanatının üniversitelerde veya akademide bir karşılığı yok, ders olarak işlenmiyor yani. Sadece belli şehirlerin yerel kurslarında veya belediye desteğiyle öğretiliyor bu iş insanlara. Tüm bunların nedeni bu işte paranın çok olmamasıyla ilgili. Ama tam tersine bu iş oldukça büyük bir emek istiyor. Yani emek var para yok demek yanlış olmaz.