MERVE YILMAZ ORUÇ / merve.oruc@aksam.com.tr
Karton ambalaj tasarımı alanında genç yeteneklerin keşfedilmesi adına düzenlenen Pro Carton Young Designers Award'22 yarışmasının kazananları belli oldu. Dünya çapında karton ambalaj sektörünün en prestijli tasarım yarışması olan Pro Carton Young Designers Award'22 finalinde 830 proje içinde "Creative Cartonboard Packaging - Food and Drink" kategorisinde "Popcorn Bags" adlı tasarımı ile İTÜ Endüstriyel Tasarım Bölümü öğrencisi Burak Ayataç birinci oldu. Ayrıca yarışma genelinde yapılan halk oylamasında da projesi birinci seçilen Ayataç iki ödül birden aldı. Her yıl Avrupa'da sürdürülebilirlik odaklı düzenlenen ve geleceğin ambalaj tasarımlarının belirlenmesinde önemli rol oynayan yarışmada birinci olan Burak Ayataç ile yarışma sürecini ve başarı hikâyesini konuştuk. Sinemada hemen hemen herkesin yaşadığı patlamış mısır ve içecek taşıma sorununa güzel bir çözüm olarak yeni bir tasarım ortaya koyan Ayataç, tek elle taşınabilir bir paket ortaya çıkarmış. Ayataç'ın "Popcorn Bags" adını verdiği tasarımı, iki poşet patlamış mısır ve içeceği tezgâhtan tek elle rahatça taşıma sorununu çözmek için hazırlamış. Katlanabilir, verimli, sağlam ve kullanımı kolay olay bu tasarıma içecekleri yerleştirdikten sonra tek elle taşıyabiliyor ve yerinize oturduğunuzda paketi ikiye ayırarak ayrı ayrı mısır poşetlerini kullanabiliyorsunuz.
KENDİ YAŞADIĞIM SORUNDAN YOLA ÇIKTIM
İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü 3. sınıf öğrencisi olan Burak Ayataç proje fikrinin çıkış sürecini ve yarışmaya başvurduğunda yaşadıklarını şöyle anlattı: "Bu tasarım aynı zamanda okulumdaki proje dersinin 2.sınıf bahar döneminin ilk proje konusuydu. projeyi hem jüriye hem de dersim için hazırlanmış oldum. Bu süreçte proje hocalarım Prof. Dr. Şebnem Timur, Dr. Öğr. Gör. L.N. Ece Arıburun Kırca ve değerli asistanlarımız Araş. Gör. Kübra Yıldız ile Araş. Gör. Asya Gürgün Özdemir bana projemi geliştirmem konusunda yardımcı oldu. Fikrin ortaya çıkışı, 3-4 adet mock-up çalışması, kritikler ve en sonunda da final prototipinin hazırlanması yaklaşık bir buçuk ay sürdü. Kendi yaşadığım bir sorundan yola çıkarken fikir ürettim diyebilirim. Biliyorsunuz ki sinemada iki kişi patlamış mısır aldığı zaman size iki patlamış mısır kutusu, menü dâhilinde iki içecek, pipet tuz ve hatta 3D gözlükler veriliyor. Ellerimiz bu şekilde doluyken bir de salonda koltuğumuzu bulmaya çalışıyoruz. Bende bu menüleri tek elle daha rahatça nasıl taşıyabiliriz diye düşünmeye başladım. Tasarımım, aynı günlük hayatta kullandığımız karton çantalar gibi kapanıp açılabiliyor. Böylece depolamada çok yer kaplamıyor. Açıldığı zaman ise ortasına iki tane kutu içecek, pipetler ve 3D gözlükleri bile alabilecek bir depolama alanı sunarken, yan taraflarında ise iki kişinin ayrı ayrı yiyebileceği patlamış mısır konulabilecek torbaları yer alıyor. Son olarak koltuğa oturduktan ve içecekleri koltuktaki yerlerine yerleştirdikten sonra kullanıcılar, içecek koyma yerindeki tırtıklı koparma yerlerinden ikiz torbaları birbirinden ayırarak kendi mısırlarını yiyebiliyorlar. Almış olduğum ilk ödül yaratıcı karton ambalaj tasarımının yeme/içme kategorisindeki birinciliğim olup, ikinci ödülümü ise aynı projem halk oylamasında en beğenilen proje olduğu için almaya hak kazandım."
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞE DE KATKI SAĞLAYACAK BİR PROJE
Herkesin yaşadığı bir soruna çözüm olabilecek bir tasarım ortaya koyduğu için projenin beğenildiğini sözlerine ekleyen Ayataç şöyle devam ediyor: "Ödül töreni için gittiğimde tasarımın ortadan ikiye koparılmadan da kullanılabileceği veya patlamış mısır yerine cips de konulabileceği gibi farklı alternatif fikirler ve geri dönüşler aldım. Bu beni çok mutlu etti. Projemin bu kadar beğenilmiş olmasında, herkesin günlük hayatında yaşadığı bir sorunu çözmesinin ve herkesin kendinden bir şeyler katarak projemin üzerinde fikir üretmesinin etkili olduğunu düşünüyorum."
"Popcorn Bags" adlı tasarımı ile sürdürülebilirliğe katkı sunduğunu da belirten Ayataç, "Projem plastik torba yerine karton gibi geri dönüştürülebilen bir malzemeden yapılmış olduğu için çevreye zararlı olabilecek herhangi bir atık bırakmıyor. Aynı zamanda da ortadan ikiye koparılmadığı müddetçe tekrar tekrar katlanılıp kullanılmasına izin verecek sağlamlıkta. Bundan dolayı sürdürülebilirliğe ve çevreye katkıda bulunduğumu düşünüyorum." diyor.
TÜRKLER GECEYE DAMGASINI VURDU
Avrupa Karton Ambalaj Üreticileri Birliği'nin (ECMA) kardeş kuruluşu olan Pro Carton, karton ve karton ambalajın tanıtımını yapmak amacıyla yarışmalar ve türlü etkinlikler düzenliyor, yayınlar, broşürler, filmler yaptırıyor ve tüm Avrupa'ya dağıtarak karton ambalajın kullanımının artması ve sürdürülebilirlik için faaliyetler yürütüyor. Bu kapsamda düzenlenen Pro Carton Young Designers Award yarışmasına 2022 yılında 24 ülkeden 100 üzerinde üniversiteden 830 proje katıldı. İnternet üzerinden yapılan başvurular içinde jüri tarafından TOP 100 belirlendi. TOP 100 içine 36 proje Türk üniversitelerindendi. TOP 12'de ise Türk üniversitelerinden 4 proje yer aldı. Sinan Baltacı "Pickpack", Burak Ayataç "Popcorn Bags", Khuraman Mehdiyeva "Fan Time!" ve Burak Usta "Cagepack" adlı tasarımları ile Pro Carton tarafından Polonya'da düzenlenen ECMA Kongresi'ne davet edildi. Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği'nin (KASAD) yaklaşık 20 Türk firması ile birlikte katıldığı ECMA Kongresi'nde kazanan projelerin ödülleri takdim edildi. Ödül töreni sonrası açıklamalarda bulunan KASAD Yönetim Kurulu Başkanı Alican Duran, "Bugün çok gururlu olduğumuz bir gün. Öğrencilerimiz yıl boyunca çalıştılar, emek harcadılar ve tasarladılar. 12 kişilik final etabında 4 öğrencimiz projeleriyle yer aldı. Tüm öğrenci ve öğretmenlerimizin emeklerine sağlık. Bu yıl, Burak ile iki ödül birden aldık. Kendisini tebrik ediyorum. KASAD olarak her zaman öğrencilerimizin yanındayız, onları desteklemeye devam edeceğiz. Yakaladığımız bu başarının gelecek yıllarda artarak devam etmesini ümit ediyoruz." dedi.