EMİNE DOLMACI / cumartesi@aksam.com.tr
Ülke olarak büyük kayıplar yaşadığımız deprem, yüzbinlerce kişiyi evsiz bıraktı; pek çok temel ihtiyaç gibi acil barınma ihtiyacı da ortaya çıktı. Buna çözüm olmak üzere Van depremindeki "Evim Evindir" uygulaması, doğudan batıya tüm vatandaşlar tarafından yeniden hayata geçirildi. Projenin mimarlarından gazeteci Ahmet Tezcan, paylaşımın AFAD veya başka bir kamu kurumu tarafından organize edilerek uygulandığında her iki taraf için de iyileştirici etkisi olacağını söyledi.
Tarihler 6 Şubat 2023'ü gösterdiğinde, kaderimizin baştan sona değişeceğini ve farklı bir güne uyanacağımızı bilmiyorduk. Kendimizi bir kâbus içinde bulduğumuz bugünde hayatta kalanlar için temiz su, gıda, ısınma gibi pek çok temel ihtiyacın yanında barınma da en önemli sorun olarak ön plana çıktı. 13 milyon kişinin yaşadığı bir alanı etkileyen deprem, yüz binlerce kişinin de evsiz kalmasına neden oldu. İnsani yardım gönüllüsü, arama kurtarma görevlisi, sağlık çalışanı, aşçı, diğer meslek profesyonelleri... Hepsi ülkemizi derinden etkileyen deprem sonrası bölgeye akın ederek karınca kararınca bir işin ucundan tutmaya, yaraları sarmaya gayret etti. Arama kurtarma çalışmaları, canların sağ kurtarılması en önemli konu olurken ardından kurtarılanların gıda, temizlik, ısınma ve barınma ihtiyaçları ortaya çıktı. Bu noktada ise insani yardım, giysi ve gıda yardımı kadar gönüllülerin organizasyonuyla barınma desteği hayata geçirildi.
Gazeteci Ahmet Tezcan hatırlattı, Ankara katıldı
Depremin üzerinden sayılı günler geçtiğinde 12 yıl önce uygulanan çalışmayı yeniden gündeme getiren isim yine o dönemde organizasyonda yer alan gazeteci-yazar Ahmet Tezcan oldu. Tezcan sosyal medya hesabından "Deprem bölgesine yakın, ulaşımı kolay illerde gidecek yeri olmayan depremzedeler için evini açıp #EvimEvindir diyecekler bir araya gelmeli. Biz Ayvalık'ta 4 kişiyiz, bir o kadar depremzedeyi daha misafir edebiliriz" diye çağrıda bulundu. Çağrıya aynı gün cevap veren Kahramankazan Belediye Başkanı Serhat Oğuz ise, "Yüreklerimiz gibi hanelerimizin kapılarını da sizlere açık. Bugünden itibaren öncelikle kadın ve çocuklarımız olmak üzere Kahramankazan olarak afetten etkilenen kardeşlerimize #EvimEvindir diyoruz!" mesajını paylaştı ve bin aileyi misafir edeceklerini açıkladı. Ayrıca belediyeden resmi bir yazı yazılarak AFAD ile depremden etkilenen 10 ilin valiliklerine gönderildi.
Geçici konaklama sağlanmalı
Deprem sonrasında en önemli konulardan birinin insanların başlarını sokabilecekleri sıcak bir ortam olduğunu belirten Ahmet Tezcan, "Göçük altında kalmanın dışında soğuk hava dolayısıyla ölümler de olacaktır, oluyordur. Bu sebeple hızla hareket etmek, aynı zamanda psikolojik olarak insanlara yalnız olmadıklarını göstermek açısından da barınmanın çok önemli" dedi. Afetzedelere destek noktasında herkesin bölgeye gidip oradan bir taş kaldırma imkânı olmadığını anlatan Tezcan, "Ancak insanlar bulundukları yerde bir şeyler yapabilir. Bunun en önemli tarafı da orada evsiz kalan insanlara sahip çıkmaktır. Cumhurbaşkanımız 1 yıl içinde yeni evlerin yapılıp teslim edileceğini açıkladı ama bu süreci hem maddi ve manevi olarak en sağlıklı şekilde atlatabilmenin yolu o bölgedeki insanları tahliye edip geçici bir şekilde konaklamalarını sağlamaktır" diye konuştu.
Misafir edenlere de iyi gelecek
Depremden birçok şehrin etkilendiğini ve insanların aylarca çadırlarda tutulamayacağını belirten Tezcan, "Bu kışta evini boş tutmak yerine evinde, yazlığında 3-4 aylığına afetzedeleri misafir etmek, misafir edenlere de iyi gelecektir. Bu büyük acı karşısında çift taraflı bir sağaltım söz konusu olacaktır" dedi. Ensar-muhacir dayanışmasının bu toplumun geleneğinde önemli bir yer tuttuğunu hatırlatan Tezcan, "Bu memlekette göçmen olmayan yok neredeyse başta benim ailem olmak üzere. Benim ailem Kafkasya'dan Anadolu'ya gelmiş ve misafir edilmiş bir aile. Ben kendi borcumu böyle ödeyebilirim demiştim. Bu ülkede herkesin ödeyebileceği bir gönül borcu var, şimdi borçları ödeme zamanı" ifadelerini kullandı.
AFAD koordinasyonu üstlenir
Henüz olay çok sıcak olduğundan Evim Evindir kampanyası için bir sistem kurulmadığını kaydeden Tezcan, AFAD'ın bu işin koordinasyonunu üstlenebileceğini söyledi. Daha önce kendilerinin Van depreminde evini gönüllü açanların listesini sonraki yıllarda istifade edilebilir diye devlete teslim ettiklerini ancak konunun üzerine gidilmediğini ifade eden Tezcan, sözlerini şöyle sürdürdü: "Şimdi en azından gönüllü olarak evlerini açanlarla ilgili bir data oluşturulması ve bunların sağlıklı bir şekilde birbirleriyle irtibatlandırılması için AFAD'da bir birim kurulmalıdır. Her gidiş geliş ve konuk edilme de mutlaka kayıt altına alınmalıdır. Bu işte kurumun adı veya siyasi kimliği önemli değil. Bir tek, insanın kurtulması ve insana el atılması önemli. Bir gözyaşını silmek önemli, silinen gözyaşının siyasi kimliği olmaz.
Halkın talep ve ihtiyacının devletin imkân ve gücünün üstünde olduğunu ve hiçbir devletin buna yetişemeyeceğini belirten Tezcan, "İnsanların birbirleriyle iletişimi meselesinde devlet koordinasyon sağlarsa hem kendi işini kolaylaştırmış olur hem de insanların irtibatı güvenli şekilde sağlanmış olur" dedi.
Kaplan: Van tecrübemizi aktardık
Konunun mimarlarından Kahramankazan Belediyesi Başkan Danışmanı Bekir Kaplan da konuyla ilgili şunları kaydetti: 2011'de Van depreminde hemen pozisyon almış, Ahmet Tezcan abinin önerisi ve gazeteciler Erhan Çelik ile Hayrunnisa Çiçek'in desteğiyle İstanbul Valiliği olarak çalışma başlatmıştık. Evim Evimdir Van kampanyasında 4 bin kişinin İstanbul'a transferlerini ve konaklamalarını gerçekleştirdik. Bu afette de geçmiş tecrübemizi başkanımıza aktardık. Başkanımız da "Hemen gerekeni yapalım" dedi ve kampanyamızı başlattık. Bizden sonra Ankara AK Parti il teşkilatı 25 ilçeye yaydı. İlçemizde bağ evleri, hobi evleri var. Onların hepsini rica ettik. Kamp merkezlerimizi, sosyal tesislerimizi boşaltıp temizledik, kampanyaya başladık. Gelen misafirlere kapımız açık, insanlar gelip anahtarlarını teslim ediyorlar.
Çiçek: Kardeşliğimizi gösterelim
İnsani yardım gönüllüsü ve gazeteci Hayrunnisa Çiçek ise şu ifadeleri kullandı: Van depremi olduğu sırada Esenler Belediyesinde basın danışmanı olarak görev yapıyordum. En büyük problemin barınma sorunu olduğunu gördük. Bu konuda gazeteci Ahmet Tezcan Evim Evindir kampanyasını başlatmıştı. Biz de kendisiyle irtibata geçtik. İstanbul'da özellikle, kendi evinin dışında ikinci bir evi, ikameti, köy evi, yazlık evi olan kimselerden evinin kapılarını depremzedelere açmasını istedik. Belediye olarak projeye destek verdik. Oradaki ekipler aracılığıyla İstanbul'a gelen ailelerin boş evlere yerleştirilmesini sağladık. Burada şunun özellikle altını çizmek gerekiyor; insanlar mahremiyet veya güvenlik sebebiyle kendi evinde misafir edemeyebilir ancak başka evi varsa kapılarını açıp kardeşliğini gösterebilir. Büyük afet yaşadığımız bu günlerde bu hem ülkemize hem de insanlığa karşı bizim borcumuzdur.
Hangi kampanyalar var
Barınma konusunda tek bir elden koordinasyon olmasa da sosyal medyadan STK'lar ve şirketler üzerinden ilerleyen çeşitli destekler bulunuyor. Bunlardan bazıları şöyle:
* Misafirim Ol kampanyası için açılan sitede hem kişilerin hangi bölgede kaç kişiyi misafir edebileceği yönündeki talepler toplanıyor hem de başvurular kabul ediliyor. Sitede ayrıca misafir eden oteller, havayolları, yardım kuruluşlarının iletişim bilgileri de mevcut.
*Evim Müsait Yardımlaşma Uygulaması da diğer bir kampanya. Hem web hem de mobilde sürdürülen kampanyada müsait evler, misafir olmak isteyenler, müsait araçlar ve araca ihtiyacı olanlar eşleştiriliyor. Buraya da diğer site gibi her iki kesimden binlerce başvuru var.
*Social Business Global Derneği, Ahbap Derneği ile birlikte Acil Barınma İhtiyacı için Karavan Ağı oluşturduğunu duyurdu. Web sitesinde karavan sahiplerinden kaç kişiyi, kaç gün misafir edebilecekleri ve şoföre ihtiyaç duyup duymadıkları yönünde bilgiler alınıyor.
*Hepsiemlak da barınma ihtiyacı olan depremzedeler ve yuvasını açan hayırseverleri "Dostluk Çatısı" altında buluşturuyor. Web sitesi üzerinden doldurulan formlar incelenerek gerekli kontroller yapıldıktan sonra katılımcılar doğru şekilde eşleştiriliyor.