Balkanlarda bir direniş hikayesi: Yücel Teşkilatı

“Tito rejimi Üsküp'te Müslümanlara inancını, kültürünü yaşatmaz olmuş. Dini bayramları kutlayamıyorlarmış. Erkekler askere alındıklarında domuz eti yemek zorunda bırakılıyorlarmış. Bu yüzden çoğu genç askere gitmek istemezmiş. Günün birinde rejim kadınları da askere alacağını ilan ettiğinde artık dayanacak hali kalmamış kimsenin. O günlerde kurulan Yücel Teşkilatı Üsküplülerin köklerine tutunabilmesi için çalışmış. Ama gün gelmiş ‘gitmek'ten başka çare kalmamış. Ailelerimiz de her şeylerini, bütün varlıklarını Üsküp'te bırakıp ata toprağına, Türkiye'ye göçmüş” diye anlatıyor babaları, dedeleri Tito rejiminden kaçan Balkan Türkleri.

GÜLCAN TEZCAN / gulcantezcann@gmail.com

Şermin Teyze’nin eşi, Mualla Eriş’in babası, bir diğerinin amcası yahut eniştesi hep bu mücadelenin içinde olmuş. Yücel Teşkilatı’na mensup olanların ikinci kuşak evlatları şimdi büyük bir aile gibi birbirine kenetlenmiş. Yücel Teşkilatı’nın mensupları Türkiye’ye geldiklerinde Rumeli Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği’nin de temellerini attılar. Dernek bu yıl 70. Kuruluş yıldönümünü kutlarken her yıl olduğu için Tito rejimi tarafından idam edilen teşkilat mensupları için de bir mevlid okutuyor. Bu yıl şehitler için 28 Şubat’ta Büyük Çamlıca Camii’nde mevlid okutulacak, hayır dualar edilecek. 

Üsküp’ün Yiğit Gençleri

İkinci Dünya Savaşı döneminde Üsküp’ün Bulgar işgali altında olduğu 1941 yılında kimliklerini ve varlıklarını korumak isteyen eğitimli, entelektüel bir grup Müslüman Türk gencinin kurduğu Yücel Teşkilatı, Balkan Türkleri’ne onurlu bir bağımsızlık mücadelesini miras bıraktı. O yıllarda işgalci Bulgarların Üsküp’teki Türk Konsolosluğunu basmalarını engellemek için gönüllü korumalık da yapan Yücelciler, İkinci Dünya Savaşı’nın bitmesinin ardından 1945 yılında Tito önderliğinde Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti kurulduğunda da faaliyetlerine devam etti.

 Bu konuda en derinlikli araştırmaları yapan yazar Yıldırım Ağanoğlu, bu vatansever örgütün neler yaptığını şöyle özetliyor: “Yücelci gençler, Bulgar işgali bittikten sonra Türkçe Birlik gazetesini çıkartıyorlar ilk olarak. Tiyatro oyunlarını Türkçe’ye çeviriyorlar. Radyolarda yayınlara başlayıp öğretmen kursları düzenliyorlar. Yücelciler, ‘Sosyalist bir devlet kuruluyor topraklarımızda. Halkların kardeşliği ve eşitliği savunuluyor. O zaman biz de yeni idarenin içinde yer alarak Türklerin devlette eşit olarak temsilini sağlayalım’ maksadındaydılar.

Mesela Hakim Nazmi Ömer, Üsküp Mahkemesi’nde görev yapıyor. Birçoğu öğretmen olan gençler yeni kurulan okullarda görev yapıyor. Ancak Yücelciler henüz ortada Yugoslavya Ceza Kanunu yazılmamışken, terörist ve casus teşkilat olarak suçlanıp yargılanıyorlar. Ancak silahlı hiçbir eylemleri yok. Türkiye casusu oldukları iddia ediliyor ama bunlar kurulduğunda ortada Yugoslavya devleti bile yok, Bulgar işgali var. Böyle bir çelişki var.

Tito rejimi; Sırp milliyetçisi Mihaylovistleri, Arnavut milliyetçisi Nasyonal Demokatik Şikiptar, Bosna’da Aliya İzzetbegoviç’in kurduğu Genç Müslümanlar gibi yapıları da çökertip yöneticilerine idama varan ağır cezalar vermiştir. Yücel Teşkilatı da bu minvalde değerlendirilebilir.” Şuayp Aziz, Nazmi Ömer, Şerafeddin Ferid, Fettah Süleymanpasiç ve Mehmed Dalip tarafından temelleri atılan Yücel Teşkilatı, sosyalist Tito yönetimi sırasında ağır baskılara maruz kaldı. Teşkilattan dört genç idam edildi, onlarcası uzun yıllar hapis yattı. Pek çoğu aileleriyle birlikte Türkiye’ye göç etti.

Zekatla Bereketlenen Hayır Hizmeti

Yücel Teşkilatı mensuplarının Türkiye’ye göç eden hemşehrilerine yardım etmek ve Türkiye’ye adapte olmalarını kolaylaştırmak üzere kurduğu Rumeli Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği, hemşehrilerinin destek ve bağışları ile din, dil, ırk gibi hiçbir farklılık göz etmeksizin yoğun yardım faaliyetlerinde bulunuyor. Derneğin bütçesi üyelerinin zekatları ile karşılanıyor. 320 aileye maddi destekte bulunan dernek 41 otizmli çocuğa da eğitim desteği veriyor. Dernek, 70. Kuruluş yılında 70 vatandaşımıza akülü araba, 70 görme engelliye de akıllı baston hediye edecek.