HABER MERKEZİ
Dünya'ya doğru hızla yaklaşan devasa bir asteroidi durdurmak için uzay aracı göndererek rotasından saptırmak çözüm gibi görünse de, bu stratejinin beklenmedik riskleri bulunmaktadır. NASA'nın 2022 yılında gerçekleştirdiği DART misyonu, Dimorphos asteroidinin yörüngesini başarıyla değiştirerek bu konseptin işe yaradığını kanıtlamıştır. Ancak yeni araştırmalar, asteroid saptırma girişimlerinin yanlış noktadan yapılması halinde ortaya çıkabilecek ciddi tehlikeleri gözler önüne sermektedir. Bilim insanları, kötü nişan alınmış bir çarpmanın, uzay kayalarını kazara tehlikeli bölgelere yönlendirebileceğini ve böylece Dünya'ya çarpma riskini sadece erteleyebileceğini ortaya koymaktadır.
Yerçekimi anahtar deliği, bir gezegenin çekim alanının yanından geçen bir asteroidin yörüngesini değiştirebilen küçük bir uzay bölgesidir. Bu bölgeler, asteroidleri o gezegenle daha sonraki bir tarihte çarpışma rotasına geri döndürebilecek şekilde yeniden yönlendirir. Olayı anlamak için, yanlış tampona çarpmanın topu makaralara doğru sektirecek şekilde geri gönderdiği tuhaf bir pinball makinesi örneği verilebilir. Bir uzay misyonuyla kasıtlı olarak bir asteroidi Dünya'dan uzağa itsek bile, daha sonra bu anahtar deliklerinden birine sürüklenmediğinden emin olunması gerekmektedir. Aksi takdirde, aynı çarpma tehdidiyle yeniden karşı karşıya kalınacaktır. NASA'dan Rahil Makadia, bu sorunu çözmek için yeni bir yaklaşım geliştirmiştir.
Makadia'nın ekibi, her bir asteroide çarpılacak en güvenli noktaları belirleyen olasılık haritaları geliştirmiştir. Bir asteroidin yüzeyindeki her nokta, kinetik bir çarpıcı tarafından saptırmadan sonra asteroidi bir yerçekimi anahtar deliğinden geçirme olasılığı farklıdır. Bu haritaları oluşturmak, asteroidin şekli, yüzey özellikleri, dönüşü ve kütlesi gibi özelliklerinin ayrıntılı bilgisini gerektirmektedir. İdeal olarak bu bilgiler, yüksek çözünürlüklü görüntüler ve veriler üreterek, asteroitle buluşmak için bir uzay misyonuyla elde edilmelidir. Ancak bir asteroid geç keşfedilirse ve çarpışmadan önce çok az zaman varsa, bilim insanları yalnızca yer tabanlı teleskop gözlemlerini kullanarak ön, daha düşük kaliteli haritalar oluşturabilirler. Araştırmacılar, optimal çarpma bölgelerini işaretleyen artı işaretleriyle birlikte, Bennu gibi iyi çalışılmış asteroidler için zaten olasılık haritaları oluşturmuşlardır.
Bu haritalar, herhangi bir uzay misyonundaki kaçınılmaz belirsizlikleri hesaba katmaktadır çünkü en hassas nişan alınmış uzay aracı bile hedefini birkaç metre ıskalayabilir. DART'ın hedefi Dimorphos, tam olarak Didymos sisteminin Dünya ile çarpışma rotasına saptırılamayacak kadar büyük olduğu için seçilmişken, gelecekteki asteroid tehditleri bu kadar bağışlayıcı olmayacaktır. Gerçek gezegen savunması misyonları yüksek düzeyde hassas planlama ve detaylı hazırlık gerektirecektir.
Avrupa Uzay Ajansı'nın Aralık 2026'da DART çarpma noktasına ulaşması planlanan Hera misyonu, asteroid saptırma teknikleri geliştirmek için değerli veriler sağlayacaktır. Bu misyon, önceki çarpmanın etkilerini inceleyerek, gelecekteki asteroid savunma operasyonları için kritik bilgiler toplayacaktır. Şimdiye kadar insanlık oldukça şanslı olmuştur çünkü doğrudan Dünya'ya doğru gelen önemli hiçbir asteroid bulunmamıştır. Ancak gökyüzünü keşfetmeye devam ettikçe, sonunda bir gün üzerinde Dünya'nın adı olan bir asteroid tespit edilecektir.
Makadia ve ekibinin geliştirdiği olasılık haritaları ve asteroid saptırma stratejileri, bu kritik anın gelmesi durumunda insanlığın tam olarak nereye nişan alacağını bilmesini sağlayacaktır. Gezegen savunması artık sadece bilim kurgu değil, gerçek bir ihtiyaç haline gelmiştir ve bu araştırmalar, insanlığın bu tehdide karşı hazırlıklı olmasını sağlamaktadır.