Halka arz, şirket hisselerinin çok sayıda ve önceden bilinmeyen yatırımcılara çağrı ve ilan aracılığı ile satılmasıdır.
Paylar, anonim ortaklıklarca ihraç edilen ve anonim ortaklık sermaye payını temsil eden kıymetli evrak niteliğinde menkul kıymetlerdir. Bir anonim şirketin payına sahip olmak, aynı zamanda şirkete ortak da demektir.
Lot, Borsada işlem birimine denir. Lot olarak adlandırılan işlem birimi bir sermaye piyasası aracından, kendisi veya katları ile işlem yapılabilecek asgari miktarı veya değeri ifade eder. 1 lot 1 adet hisse senedine karşılık gelir.
Devre kesici terimi, borsada alım-satımı geçici olarak durduran bir acil durum önlemine denir.
İşlem hacmi bir hisse, endeks, kontrat ya da borsada günlük olarak gerçekleşen alım satım işlemlerinin toplam değeridir. İşlem hacmi hem alıcıların hem de satıcıların gerçekleştirdiği işlemlerin toplamını yansıtır.
Temettü şirket hissedarlarına ortaklık payları oranında kar payı dağıtılmasıdır. Şirketler temettü ile bir yıl sonunda elde edilen kar tutarından mevcut ortaklarına nakit olarak kar payı dağıtır.
Takas bakiye, hisse satışı sonrası şahsın hesabına geçen paranın bir süre alıkonulmasına denir.
Hisse Bölünmesi (stock split); bir şirketin geniş yatırımcı tabanına yayılmak ve likiditesini artırmak maksadıyla mevcut hisse senetlerinin sayısının artırılması ve buna bağlı olarak hisselerin daha küçük birimlere bölünmesi işlemine denir.
Sahibine, dayanak varlığı ya da göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte veya belirli bir tarihe kadar alma veya satma hakkı veren ve bu hakkın kaydi teslimat ya da nakdi uzlaşı ile kullanıldığı sermaye piyasası aracına denir. Temel olarak ALIM varantları ve SATIM varantları olarak ikiye ayrılmaktadır.
Açığa satış işlemi, sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarının satılmasını ya da satışına ilişkin emrin verilmesini ifade eder. Satışa ilişkin takas yükümlülüğünün ödünç alınan sermaye piyasası araçları ile yerine getirilmesi de açığa satış olur.
Borsadaki piyasaların işleme açıldığı, işlem yapanlara ve tüm kamuoyuna her işlem günü işleme başlama saatlerinde gong çalınması suretiyle simgesel olarak ilan edilmektedir. Simgesel ilan olan bu tören ile başta şirket paylarının ilk defa işlem görmeye başlaması olmak üzere, önemli gün ve olaylar Borsa tarafından kutlanmış olur.
Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP), sermaye piyasası ile Borsa İstanbul mevzuatı gereğince kamuoyuna açıklanmasına gerek görülen işlem ve bildirimlerin e-imza olarak iletildiği elektronik sistemdir.
Şirket istenen evrakları hazırladıktan sonra halka arz izahnamesinin onaylanması için SPK’ya, kota alınmak için de Borsa İstanbul'a başvurur. Müracaat, şirket tarafından yapılabileceği gibi yetkili aracı kuruluş tarafından da gerçekleştirilebilir.
Şirketin halka arz ve Borsa'da işlem görme başvurusundaki eksik bilgi ve belgeler tamamlandıktan sonra, şirket merkez ve üretim tesisleri Borsa ve SPK uzmanlarınca ziyaret edilerek yerinde incelemelerde bulunulur.
SPK tarafından kabul görmüş, Takasbank'tan ISIN kodu tanımlatılması için müracaat yapılır. Borsa İstanbul’da işlem görmesi planlanan ihraççı şirketlerin işlem görme tarihinden önce MKK’ya üyelik için başvurmaları gerekmektedir.
Paylarının Borsa İstanbul’da işlem görmesi için başvuran bir şirketin işlem göreceği Pazar Borsa uzmanlarınca yapılacak incelemeler sonrası Borsa tarafından alınacak kararla belirlenir. Pazar bilgisi halka arz izahnamesinde yer alır.
SPK, başvuruyu inceler ve uygun görülen izahname payların halka arzının gerçekleştirilebilmesi için onaylar.
Şirket payları, belirlenen tarihler ve esaslar çerçevesinde, SPK düzenlemelerine uygun şekilde halka arz edilir. Satış işlemi tamamlandıktan sonra aracı kuruluş, halka arza ilişkin satış sonuçlarını KAP’ta ilan ederek Borsa İstanbul ve SPK'ya iletir.
Borsa’da işlem görme kararının satış sonuçları açısından sağlandığına dair son bir değerlendirme yapılır. Ardından Borsa İstanbul tarafından Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda yapılan duyuruyu takiben şirket payları Borsanın ilgili pazarında işlem görmeye başlar. Ayrıca, şirketin talebine bağlı olarak Borsadaki ilk işlem günü Borsada bir gong töreni düzenlenir.
Hiç bilmeyen bir kişinin borsaya girebilmesi için öncelikle borsayı iyi araştırması gerekir. Araştırmaların ardından yasal bir aracı kurum seçilir. Yatırım hesabı açılması gerekir. Ne kadar bir ücret yatırılacağına karar verilir. Borsada neye yatırım yapılacağı belirlenir. Aracı kurumlar vasıtası ile, alım – satım için verilen emirler borsaya iletilir.
- İlk Kez Halka Arz Hisse Senedi Nasıl Alınır?
Bir hisse senedinin halka arz işlemleri BİST üzerinden satış yöntemi ile talep toplama şeklinde gerçekleşiyorsa, söz konusu hisse senedinin kodunu piyasa ekranında arama alanına yazarak bulabilirsiniz. Alım satım ekranı açıldığında, işlem yapmak istediğiniz hisse miktarını ilgili alana girerek alım yapabilirsiniz
- Halka Arzdan Kaç Gün Sonra İşlem Yapılır?
Halka arz sonuçları sonrasında alınan hisse, 3 ila 5 iş günü içerisinde işlem görmeye başlar.
- Halka Arz Kaç Gün Sonra Portföye Düşer?
Halka arz sonuçlarının açıklanmasının akabinde hisselerin ve lotların hesaba düşmesi, portföyde gözükmesi süresi kurumdan kuruma değişiklik gösterir. Bazı kurumlar halka arz sonuçlarının açıklandığı gün portföye yansıtırken, bazıları 1-2 iş günü sonra yansıyabilir.
- Halka Arzdan Kaç Gün Sonra Satılabilir?
Halka arz edilen hisse senetleri, payların borsada işlem görmeye başladığı günden itibaren istenilen gün satılabilir.
- Halka Arz Kaç Lot Verir?
Halka arzda kaç lot verileceği, halka arzın büyüklüğüne göre ve halka arza katılım sağlayan kişi sayısına göre değişkenlik gösterir. Büyük olmayan bir halka arza çok fazla katılımın gerçekleşmesi durumunda kişi başına düşen lot sayısı da az olurken, tam tersi durumda ise lot sayısı fazla olur.
- Halka Arzda Ana Para Kaybedilir mi?
İstatistikler son yıllarda halka arz edilen hisselerin ilk halka arzına katılanların ana parayı kaybetme ihtimalinin oldukça düşük olduğunu göstermektedir.
