SELİM KARAHAN
Yapay zeka ve robot teknolojileri insanoğluna birçok kolaylık vaat ediyor. Bu teknolojilerin gelişiminin sosyal ve ekonomik etkileri sürekli olarak tartışılıyor. Bu sebeple medyada sık sık “Bu işi yapıyorsanız robotlar 10 seneye işinizi elinizden alacak” tarzı ilgi çekici başlıklarla karşılaşıyorsunuz. Gelişmiş yapay zekaya sahip robotların işsizlik yaratacak olması önemli bir sorun tabii ama Birleşmiş Milletler’e mektup yazan 116 yapay zeka ve robotik uzmanına göre bu robotların silahlanması daha da ciddiye alınması gereken bir sorun.
KUTU AÇILIRSA KAPATAMAYIZ
Aralarında son zamanda yaptığı yapay zeka uyarılarıyla gündemden düşmeyen SpaceX ve Tesla CEO’su Elon Musk ve DeepMind Kurucusu Mustafa Süleyman’ın bulunduğu uzmanlar BM’ye gönderdikleri mektupta “Öldürücü otonom silahlar savaş konusunda 3. Devrim yaşanmasına yol açabilir. Bunlar geliştiğinde tarihte görülmemiş bir büyüklükte ve insan aklının kavrayamayacağı hızda savaşlar yaşanabilir. Bunlar, terörist ve despotların masum vatandaşları hedef aldığı silahlara dönüşebilir. Çok fazla vaktimiz yok. Pandora’nın Kutusu açılırsa bir daha kapatılması zor olur” denildi.
SON AÇIKLAMA RUSYA’DAN
Gazeteler bu haberde olduğu gibi korkutucu katil robot resimleri kullanmayı çok sever. Ancak hakkında uyarıda bulunulan robotların illa insan formunda olması gerekmiyor. Gelişmiş yapay zekaya sahip ve kendi hedefini seçebilen silahlar halihazırda başta ABD, Çin ve Rusya olmak üzere birçok ülke tarafından geliştiriliyor. Bu alandaki son açıklama temmuz sonunda Rusya’nın en büyük silah üreticilerinden KTVR'nin CEO’su Boris Obnosov’dan geldi. Obnosov kendi hedefini seçen yapay zekaya sahip füzeler geliştirmeye çalıştıklarını açıkladı.
Hava araçları yasaklanmıştı
Yeni teknolojilerin savaşta kullanımına yönelik endişelerin uzun bir geçmişi bulunuyor. 19. yüzyılın sonunda bu endişelerin odağında yeni gelişen havacılık teknolojileri yer alıyordu. Hukukta savaş suçlarını tanımlayan ilk resmi sözleşmelerden biri olan 1899 Lahey Sözleşmesi’nde fazla öldürücü oldukları gerekçesiyle ‘balondan bomba bırakılması ve benzer işlevi gören yeni teknolojilerin kullanılması’ yasaklanmıştı. Bu madde 5 yıl geçerli kaldı ve 10 yıl sonra patlak veren 1. Dünya Savaşı’nda uçaklar sivil ve asker binlerce kişinin ölümüne yol açtı.
Uzun süredir devam ediyor
BM yapay zeka ve robotların savaş alanında kullanımı konusunda ilk defa uyarılmıyor. Birçok insan hakları kuruluşu bu konuda uzun süredir çalışmalar gerçekleştiriyor. 2013 yılında uluslararası 10 sivil toplum kuruluşu askeri robot ve yapay zeka konusunda endişelerini dile getirmek için Londra’da ilgi çekici bir protesto düzenledi. Protestoda temsili robotlar da yer aldı. Aynı sene 37 ülkeden 237 bilim insanı da yapay zekanın silahlandırılmasına karşı bir uyarı mektubu yayımladı. Bu mektup da BM’ye takdim edildi.
Sorumlusu kim olacak?
Şu anda bir ordu düşman yerine yanlışlıkla bir sivil köyü vurunca, sorumluluğu bulunanlar yargılanabiliyor. Ancak kendi hedefini seçen bir robot, yanlışlıkla bir sivili öldürürse bu suçun sorumlusu belirsiz olacak.