Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleştirdikleri baş başa ve heyetler arası görüşmelerin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.
Zelenskiy ve beraberindeki heyeti, Ankara'da ağırlamaktan büyük memnuniyet duyduğunu belirten Erdoğan, kısa bir süre önce yapılan devlet başkanlığı ve parlamento seçimlerinde aldığı sonuçtan dolayı mevkidaşını tebrik etti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Sayın Zelenskiy, kritik bir dönemde çok önemli bir sorumluluk üstlendi. Zat-ı devletlerine Ukrayna halkına hizmet yolunda başarılar diliyorum. 2011'de Yüksek Düzeyli Stratejik Konseyi kurduk ve ilişkilerimizi stratejik ortaklık seviyesine yükselttik. Ülke genelinde devam eden reform sürecinin Sayın Devlet Başkanı'nın liderliğinde yeni bir ivme kazanacağına inanıyorum." ifadelerini kullandı.
Görüşmelerde, Zelenskiy'e Türkiye'nin, Ukrayna'nın egemenliğini, Kırım dahil toprak bütünlüğünü ve siyasi birliğini desteklemeye devam edeceğini belirttiklerini aktaran Erdoğan, "Türkiye, Kırım'ın yasa dışı ilhakını tanımamıştır ve tanımayacaktır. Kırım Tatarı kardeşlerimiz, Türkiye ve Ukrayna arasındaki tarihi ve insani bağların önemli bir unsurudur." diye konuştu.
"Soydaşlarımızın tarihi anavatanları Kırım'daki varlıklarının devamı, kimliklerinin ve kültürlerinin korunması, temel hak ve hürriyetlerinin güvence altına alınması önceliğimiz olmayı sürdürecektir." diyen Erdoğan, şöyle devam etti:
"Ukrayna'nın doğusundaki Donbass'taki çatışmaların da en kısa sürede sona ermesi temennimizdir. Bu sorunun uluslararası hukuk ve Ukrayna'nın toprak bütünlüğü temelinde barışçıl bir şekilde çözüme kavuşturulabileceğine inanıyoruz. Minsk sürecini destekliyoruz. Ayrıca başkanlığı Türk büyükelçilerce yürütülen AGİT Ukrayna Özel Gözlem Misyonu'na da desteğimiz tamdır. Maalesef dün Donbass'ta ateşkesin ihlal edildiği ve açılan ateş sonucunda 4 Ukrayna askerinin hayatını kaybettiğini öğrendik. Bir kez daha buradan sayın Devlet Başkanı'nın şahsında dost Ukrayna halkına taziyelerimizi ifade ediyorum."
"Yeni hedefimiz 10 milyar dolar"
Zelenskiy ile yapılan görüşmelerde ikili ilişkililerin her yönüyle ele alındığına değinen Erdoğan, "İkili ekonomik ve ticari ilişkilerimizi geliştirme yönünde atacağımız adımları gözden geçirdik. Ülkelerimiz arasında uzun yıllardır devam eden serbest ticaret anlaşması müzakerelerini artık neticelendirmenin vakti gelmiştir. 2018 ticaret hacmi 4 milyar dolar civarındaydı, kendimize yeni bir hedef belirledik, 10 milyar dolar... Türkiye ve Ukrayna 10 milyar doları yakalayabilir mi? Bana göre yakalar, sayın Başkan da aynı kanaati paylaşıyor. Karşılıklı yapabileceğimiz birçok yatırımlar ve atacağımız adımlar var.
Tabii özellikle geçen yıl itibarıyla 1 milyon 300 bin turist ülkemize geldi. Bu haklarımız arasındaki ilişkilerin de ne denli geliştiğinin ne güzel ifadesidir. Yatırımlar konusunda altyapı üstyap; sayın Zelenskiy ile çalışmaları hızlandırma hususunda mutabık kaldık. Görüşmelerimizde mevcut bazı sıkıntıların çözülmesi suretiyle karşılıklı yatırımların artırılması ve ekonomik iş birliğimizin yeni seviyelere taşınması hususlarında görüş teatisinde bulunduk."
"Müşterek atılabilecek önemli adımlar var"
Güvenlik alanında iş birliği ve FETÖ ile mücadele konusunun da görüşmelerde ele alındığına işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Ukrayna makamlarının bugüne kadar aldığı tedbirleri takdirle karşılıyoruz. Özellikle Maarif Vakfımızın, Ukrayna Milli Eğitim Bakanlığı ile müşterek atabileceği çok çok önemli adımların olduğuna inanıyorum." diye konuştu.
İki ülke arasındaki mevcut iş birliğini ilerletme konusunda Zelenskiy ile fikir birliği içinde olduklarını kaydeden Erdoğan, gelecek dönemde bu iradeyi fiiliyata geçirme yolunda gereken adımları atacaklarını bildirdi.
"Mücadelemize yine devam edeceğiz"
Basın toplantısının soru cevap bölümünde mevkidaşı Zelenskiy'nin Rusya'da tutuklu bulunan iki denizcinin ailesinden aldığı bileklikleri kolunda taşıdığını hatırlatması üzerine Erdoğan, "Eğer her gelen bilekliği takarsak, bilekte takacak yer de bulmayacağız. Çünkü bilekleri takmayı gerektirecek çok hadiseler yaşıyoruz. Kerç Boğazı'ndan tut, Filistin'de, Myanmar'da dünyanın dört bir köşesinde ne yazık ki hep bu çileleri görüyoruz." şeklinde konuştu.
Siyasetçilerin buna son vermenin gayreti içinde olması gerektiğinin altını çizen Erdoğan, "Bizim Kırım Tatarları meselesinde yıllar yılı hep bu işin karşısında olduğumuzu söylememize rağmen herhangi bir netice ne yazık ki burada alamadık. Ama ümitsiz olmayacağız. Mücadelemize yine devam edeceğiz. Temenni ederim ki bir gün bunu başaracağız. Ben inanıyorum ki sayın Zelenskiy de bu konuda ümitsiz değil." ifadelerini kullandı.
"Bu görüşmeler devam edecek"
Milli Savunma Bakanlığı ile ABD heyeti arasındaki görüşmelere ilişkin değerlendirmesinin sorulması üzerine Erdoğan, şunları kaydetti:
"3 günlük bir görüşme periyodu oldu. Bu görüşmeler gerçekten olumlu bir istikamette devam etti. Bu görüşmeler yine devam edecek ancak şimdi bir adım atılıyor. (Suriye'de barış koridoru) Tarih vermeyeceğim şimdi Amerikalılarla birlikte bir harekat merkezinin kurulmasının kararı verildi. Bu harekat merkezini kurmak suretiyle buradaki süreç başlatılacaktır."
Bunun "Adım atıldı mı?" sorusunun cevabı olduğunu vurgulayan Erdoğan, "Adım birlikte atılıyor. Burada aslolan Fırat'ın doğusunda bu adımın atılması meselesiydi. Bu da şimdi Amerikalılarla birlikte gerçekleştiriliyor." dedi.
İki ülke arasında anlaşma imzalandı
Ortak basın toplantısı öncesinde Erdoğan ve Zelenskiy huzurunda, iki ülke arasındaki anlaşmaların imza töreni gerçekleştirildi.
Buna göre, Türkiye Uzay Ajansı ile Ukrayna Devlet Uzay Ajansı arasında "Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Keşfi ve Kullanımında İşbirliği Yapılmasına Dair Mutabakat Zaptı", Türkiye Uzay Ajansı Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım ile Ukrayna'nın Ankara Büyükelçisi Andrii Sybiha tarafından imzalandı.
Toplantıya, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Serdar Çam, İletişim Başkanı Prof. Dr. Fahrettin Altun ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir de katıldı.
Erdoğan'la görüşmelerinde Donbas'taki savaş, Kırım meselesi gibi konuları ele aldıklarını söyleyen Zelenskiy, "Rusya tarafından yapılan Kırım işgali dahil olmak üzere her şeyde olduğu gibi bu durumu gündeme getirme cesaretine sahip olduğunuz için müteşekkiriz." ifadesini kullandı.
Ukrayna'nın, uluslararası ortaklarıyla Donbas'ta barışın özellikle diplomatik yollarla tesis edilmesi için elinden geleni yaptığını kaydeden Zelenzskiy, "Kırım Ukrayna'dır. Rusya'nın uluslararası hukuka saygı duymasını sağlayacak, bölgeye barış ve istikrarın dönmesini sağlayacak, aynı zamanda Kırım Tatar halkının hak ve özgürlüklerini koruyacak, Kremlin'in siyasi tutuklularını serbest bırakacak ortak bir yol bulacağımıza eminim." diye konuştu.
Zelenskiy, Ukrayna ve Türkiye'nin ortak çabaları sayesinde Karadeniz ve Kırım'daki durumu olumlu yönde değiştirebileceklerine işaret etti.
Ekonomik ilişkiler
Ukrayna'nın doğusunda başlatmayı düşündükleri altyapı projelerine Türkiye'den yoğun katılım beklediklerini kaydeden Zelenskiy, yıl sonuna doğru Donbas'ın yeniden yapılandırılmasıyla ilgili düzenlemeyi planladıkları uluslararası foruma Türkiye'yi de davet etti.
Zelenskiy, iki ülke arasındaki çalışmaların yoğunluğundan duyduğu memnuniyeti belirterek, yıl sonuna kadar Kiev'de Yüksek Düzeyli Stratejik Konseyin olağan 8. toplantısını gerçekleştirmeyi planladıklarını bildirdi.
Vladimir Zelenskiy, "2018'de iki ülke arasında var olan ticaret hacmi 4 milyar dolara ulaşmıştı. Bu rakam, kesinlikle iki ülkenin sahip olduğu potansiyelin karşılığı değildir. Bu potansiyelin açığa çıkmasını sağlayacak hususlar arasında ortak projelerin gerçekleştirilmesi ve ikili ticaretin kolaylaştırılması gibi unsurlar yer alıyor." şeklinde konuştu.
İki ülke arasındaki ticaret hacmi hedefini 10 milyar dolar olarak belirlediklerini anımsatan Zelenskiy, serbest ticaret anlaşmasının da bu hedefe hizmet edeceğini söyledi.
Zelenskiy, Erdoğan ile yol, havalimanı, savunma, enerji ve turizm alanındaki iş birliği potansiyellerini de masaya yatırdıklarına vurgu yaparak ileriki yıllarda Ukrayna'nın ekonomi alanında önemli adımlar atacağını dile getirdi.
"Birbirimize destek çıkmamız, yardımcı olmamız lazım"
Zelenskiy, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Ukrayna'daki devlet başkanlığı ve parlamento seçimlerinin ardından kendisini tebrik eden ilk isimler arasında yer aldığını belirtti.
Erdoğan ile yaptığı görüşmelerde, Karadeniz Bölgesi'ndeki güvenlik ve deniz taşımacılığı konularına değindiklerini söyleyen Zelenskiy, "Denizcilerin, siyasi tutukluların ve Kırım'da tutuklanan Ukraynalıların serbest bırakılması bizim önceliğimizdir." ifadesini kullandı.
Zelenskiy, diğer toplumların da bu meseleyi unutmaması gerektiğinin altını çizerek, "Söz konusu mesele savaşın bitmesinin bir parçasıdır. Birbirimize destek çıkmamız, yardımcı olmamız lazım." diye konuştu.
Bu savaş şartları altında kimilerinin cephede hayatını kaybettiğini, kimilerinin sadece maddi destek sağladığını, kimilerinin ise sosyal medya hesaplarından yazı paylaşarak desteklerini gösterdiğini söyleyen Zelenskiy, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Şu anda elimde tuttuğum iki bilekliği, Rusya'da tutuklu bulunan iki denizcinin anne ve babasından almıştım. Bunlar benim için bir mesaj. Onlar kendi evlerine dönene kadar benim elimde kalacak ve ben anayasa güvencesiyle birçok sorumluluk üstleniyorum ama bazen insan hayatının ne kadar önemli olduğunu unuttuğumuz anda böyle bileklikler bana hayatın gerçeğini hatırlatıyor."
Öte yandan basın toplantısının başında Zelenskiy'nin talebi üzerine, Ukrayna'nın Donbas bölgesinde hayatını kaybeden 4 asker için 1 dakikalık saygı duruşunda bulunuldu.
(AA)