Prof. Dr. Ekrem Sezik, son yıllarda artan klinik çalışmaların sonuçlarına dayanarak, lavantanın bilhassa uçucu yağının rahat uyku için, teskin edici, stres belirtilerini azaltıcı, canlandırıcı olarak kullanılabileceğini ifade ediyor. Ekrem Sezik, aktar ve benzeri dükkanlarda kalitesi belli olmayan aromaterapi yağlarının satılmakta olduğunu belirterek, lavanta yağının eczanelerden alınması gerektiğini söylüyor.
Sezik, lavanta çiçeğinin faydalarıyla ilgili bilgiler paylaştı. Lavantanın geçmişten günümüze hayatımızdaki yerini anlatarak şunları söyledi:“Eskiden İstanbul’un hemen hemen her semtinde köşe başlarında, roman vatandaşlarımız kendilerine has sesleri ile lavanta çiçeği satardı.Şimdi bazen İstiklâl Caddesi’nde görülüyor. Alınan lavanta çiçekleri, küçük torbalara konur, çamaşır ve yünlülerin arasına çamaşırlar güzel koksun, yünlülere güve gelmesin diye konurdu. Diğer güzelliklerle beraber bu adet de kayboldu. Lavanta bitkisi, çok yıllık, hoş kokulu bir bitki. Yabani olarak yetişir ama artık yaygın bir şekilde tarımı yapılıyor. Bilhassa Akdeniz iklimine sahip ülkelerin denize yakın ama yüksek kısımlarında yetiştiriliyor. Ülkemizde az da olsa, Antalya – Mersin arasındaki yaylalarda yetiştiriliyor.”
Çiçeklerin kimyasal yapısı
Çiçeklerin güzel kokusunu ve etkisini, taşıdığı % 1-3 oranındaki uçucu yağların verdiğini, bunun yanında başka maddelerin de olduğunu ifade eden Sezik, sözlerini şöyle sürdürdü:“Çiçekler, Avrupa İlaç Kurumu tarafından geleneksel bitkisel tıbbi ürün olarak kabul edilmiş. Avrupa İlaç Kurumu, ‘bitkinlik ve hafif stres belirtilerini hafifletme ve uykuya yardımcı olma’ amaçları için değişik lavanta çiçeği preparatlarının bilhassa çaylarının kullanılabileceğini kabul etmiş.”
Uçucu yağ
“Lavanta uçucu yağı, bitkinin çiçek durumlarından veya toprak üstü kısmından elde edilir. Uçucu yağın şifalı etkilerinden eczacılıkta, güzel kokusundan da kozmetik preparatlarda yararlanılmaktadır. Uçucu yağın yapısında yüksek oranda linalol ve linalil asetat adı verilen maddeler bulunmaktadır.”
Uçucu yağın kullanılışı
Sezik, uçucu yağın kullanışıyla ilgili de şu bilgileri verdi: “Avrupa İlaç Kurumu lavanta uçucu yağını, çiçekler gibi geleneksel bitkisel tıbbi ürün olarak kabul etmiş ve ‘bitkinlik ve hafif stres belirtilerini hafifletme ve uykuya yardımcı olmak’ için kullanılabileceği tavsiyesini yapmıştır. Diğer kaynaklarda genel huzursuzluk halinde de kullanılabileceği kabul edilmektedir. Bu amaçlar için çok pratik bir yol tavsiye edelim: Kesme şeker üzerine 1- 4 damla uçucu yağ damlatılır ve şeker yenir.”
Aromaterapi ve lavanta uçucu yağı
Lavantanın aromaterapide çok kullanılan uçucu yağlardan biri olduğunu vurgulayan Sezik, bu yağın aromaterapide bilhassa uykusuzluk, huzursuzluk gibi durumlara karşı şu şekillerde kullanılmakta olduğunu söylüyor:
Uçucu yağ nereden alınacak?
Sezik, uçucu yağların alınması gereken yerlerle ilgili şu uyarıyı yapıyor: “Aktar vb. dükkânlardan alınmamalıdır. Bazılarının lavanta yağı bile olduğu şüpheli, bu unutulmamalıdır! Eczanelerde kalitesi belli aromaterapi yağları artık satılmakta. Yani adres yine eczane ve eczacılar.”
Sonuç
Hem daha önceki geleneksel bilgiler hem de son yıllarda artan klinik çalışmaların sonuçlarının, lavantanın bilhassa uçucu yağının rahat uyku için, teskin edici, stres belirtilerini azaltıcı, canlandırıcı olarak kullanılabileceğini gösterdiğini belirten Sezik, son bir uyarı yaparak, “Uçucu yağlara alerjisi olan kişiler kullanımda dikkat etmeli” diyor.