Cilt kanseri en sık karşılaşılan ama en az tehlikeli olan deri kanseri çeşididir. Sıklıkla güneş ışınları veya solaryumdaki UV dalgalar nedeniyle oluşur. Estetik, Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Senem Özge Turaçlı cilt kanserleri hakkında merak edilenleri cevapladı.
1. Cilt kanseri nasıl oluşur?
Cilt en dışta epidermis ve hemen altında dermis denilen 2 tabakadan oluşur. Epidermiste yassı hücreler, bazal hücreler ve melanosit denilen hücreler bulunur. Cilt kanserleri derinin çeşitli tabakalarındaki hücrelerin kontrolsüzce büyümesidir. Bunun en sık sebebi de DNA hasarıdır. Sıklıkla güneş ışınları veya solaryumdaki UV dalgalar nedeniyle oluşur. Cilt kanserleri en sık görülen kanser türüdür ve tüm kanser vakalarının yaklaşık yarısını oluşturur.
2. Cilt kanseri ile et benleri arasında nasıl bir ilişki var?
Benler melanosit denilen cilde rengini veren hücreler tarafından oluşurlar ve iyi huylu tümoral yapılardır. Benler çok farklı şekillerde karşımıza çıkabilir. Bazıları deriden kabarık şekilde, bazıları deri seviyesindedir. Renkleri kahverengi, siyah veya mavi olabilir. Bazı benler kanser gelişimi için risk taşır. Benlerin düzensiz sınırlı olması, üzerinde renk değişikliği olması, boyutunun kısa sürede hızla büyümesi, üzerinde kanama ve kabuklanma olması veya etrafında yeni benlerin çıkması mevcut benlerin huy değiştirdiğine işaret edebilir. Böyle durumlarda mutlaka plastik cerrahi ya da dermatoloji uzmanına başvururak muayene olmak gerekir.
3. Cilt kanseri için kimler risk altındadır?
Güneş ışınları cilt kanseri için ana risk faktörüdür. Solaryumda maruz kalınan yapay güneş ışını da kanser gelişimi için aynı riske sahiptir. Cilt kanseri için diğer risk faktörlerinin başında yaş gelir. Yıllar içerisinde ne kadar süre güneşe maruz kalınırsa cilt kanseri gelişim riski artar. Açık tenli, kızıl saçlı, çilli, mavi gözlü ve güneş yanığına yatkın bireyler risk grubundadır. Daha önceden cilt kanseri öyküsünün olması, güneşli iklimde yaşayanlar, daha önceden cildinde yanık veya geniş yara izleri olanlar, arsenik maruziyeti olanlar ve aktinik keratoz gibi kanser öncüsü cilt lezyonlarına sahip olanlar da cilt kanseri için risk altındadır.
4. Cilt kanseri nasıl tedavi edilir?
Tüm cilt kanserlerinin tedavisinde birinci amaç cerrahi olarak tüm tümörlü dokunun çıkarılmasıdır. Şüpheli lezyondan insizyonel biyopsi şeklinde bir parça alınabileceği gibi sıklıkla eksizyonel biyopsi olarak lezyonun tümünün çıkarılması tercih edilir.
Cilt kanserleri melanom ve melanom dışı olmak üzere 2 gruba ayrılır.
Melanom dışı cilt kanserlerinde ilk tedavi seçeneği kanserli dokuların tamamının c¸ıkarılmasıdır. Bunun yanında bazı erken evredeki cilt kanserlerinde topikal kremler (Imiquimod, 5 - florourasil gibi) kullanılabilir. Egˆer cerrahi olarak c¸ıkarılabilmesi mu¨mku¨n olmayacak kadar genis¸lemis¸ ya da organlara yayılım olmus¸sa, radyoterapi (ıs¸ın tedavisi) ve kemoterapi (ilac¸ tedavisi) gibi digˆer yo¨ntemlere bas¸vurulur.
6. Cilt kanserinde erken tanının önemi nedir?
Bazal hücreli ve yassı hücreli karsinomda erken tanı konulduğunda tedavi oranı yüksektir.Melanomda da erken evrede tanı konulduğunda tedavi şansı yüksektir. Ancak bu dönemde tanı konulamazsa; hızla ilerleme ve diğer organlara yayılma potansiyelinden dolayı tedavi şansı önemli ölçüde azalır. Bu sebeple tüm cilt kanserlerinde erken tanı çok önemli ve özellikle melanomda hayat kurtarıcıdır.
8. Cilt kanserinden korunma yolları nelerdir?
Tüm cilt kanserleri için en önemli tetikleyici faktör güneştir. Hayat boyunca maruz kaldığımız ultraviyole dozu kanser gelişim riskini arttırmaktadır. Bu nedenle özellikle bebeklikten başlayarak, çocuk ve gençlerin güneşten korunması ve kendilerini güneş ışığından korumanın yollarının öğretilmesi cilt kanserinden korunmada önem taşır. Ayrıca kişisel risk faktörlerinin bilinerek, bu risk faktörlerine sahip kişilerin de güneş ışınlarından korunmaları önemlidir.
Güneş ışınlarından korunmak için en az 50 faktör güneş koruyucu krem kullanılmalıdır. Güneş koruyucular kremler güneşe çıkmadan 30 dakika önce uygulanmalı ve 2 saatte bir tekrarlanmalıdır. Güneşten koruyucu kremler yalnız güneşlenirken değil, günlük yaşantımızda, özellikle yüz, boyun, ense, eller, kollar gibi sürekli güneşe maruz kalan vücut bölgelerine uygulanmalıdır. Gözleri korumak için de güneş gözlüğü kullanılmalıdır. Solaryumda maruz kalınan yapay güneş ışınları da cilt için zararlıdır.