Asıl adı Tahsin Tarık Üregül olan sanatçı, 13 Aralık 1949'da İstanbul'da dünyaya geldi. Subay olan babası Yaşar Üregül'in görevi dolayısıyla Erzurum Dumlupınar İlkokulu'nda başladığı eğitimini Kayseri'de tamamlayan Akan, babası emekli olduktan sonra ailesiyle Bakırköy'de yaşamaya başladı.
Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü'nde okuyan Akan, eğitimi süresince cankurtaranlık ve işportacılık yaptı.
Tarık Akan, 1970'te Ses dergisinin açtığı "Sinema Artist Yarışması"nda birinci olunca Makine Mühendisliği bölümünden ayrıldı ve Gazetecilik Yüksek Okulu'na girdi.
1971'de sinemaya adım attı
"Solan Bir Yaprak Gibi" adlı film ile 1971'de sinemaya adım atan sanatçı, Tarık Akan adını kullanmaya başladı. Akan, aynı yıl Orhan Aksoy'un yönettiği Sadık Şendil'in kaleme aldığı "Emine" filminde ise Filiz Akın ile başrolü paylaştı.
Akan, 1972'de rol aldığı "Suçlu" adlı filmle 1973'te Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Erkek Oyuncu ödülünün sahibi oldu. Yönetmenliğini Ertem Eğilmez'in yaptığı 1973 yapımı "Canım Kardeşim" ile 1974 yapımı "Hababam Sınıfı"nda başrol oynayan sanatçı, 1970-1975 arasında, yılda 12 filmde rol alarak Türk sinemasının unutulmaz isimlerinden biri oldu.
Başarılı sanatçı, bu dönemde Türk sinemasının ünlü kadın sanatçıları Gülşen Bubikoğlu ile "Ah Nerede", Emel Sayın ile "Mavi Boncuk", Hülya Koçyiğit ile "Sev Kardeşim", Hale Soygazi ile "Gece Kuşu Zehra" filminde rol aldı.
1978'de Cüneyt Arkın ile "Maden" filminde rol aldı
Stiliyle 1970'li yıllara damgasını vurarak Yeşilçam'ın jönleri arasına giren Akan, 1977'de Zeki Ökten'in yönetmen koltuğuna oturduğu "Sürü" filminin ardından politik filmlerde rol almaya başladı.
Tarık Akan, 1978'de Cüneyt Arkın ile başrolü paylaştığı "Maden" filminin sonrasında, 1979'da zorunlu askerlik görevini yedek subay olarak Denizli'de tamamladı.
Senaryosunu Yılmaz Güney'in yazdığı, Şerif Gören ile Güney'in yönettiği 1982 yapımı Altın Palmiye ödüllü "Yol" filminde de rol alan Akan, 1990'da Rıfat Ilgaz'ın aynı adlı eserinden uyarlanan "Karartma Geceleri"nde başrolde yer aldı.
Usta oyuncu, kariyeri boyunca 111 sinema filmiyle 4 televizyon dizisinde rol aldı. Altın Portakal Film Festivali'nde kariyeri boyunca yedi ödül alan sanatçı, 1973, 1978, 1980, 1984, 1989, 1990 ve 2003'te Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde "En İyi Erkek Oyuncu" ödülünün sahibi oldu.
Hapishane günlerini "Anne Kafamda Bit Var" kitabında yazdı
Sanatçı Akan, 1985'te Berlin Uluslararası Film Festivali'nde "Gümüş Ayı" kategorisinde mansiyon, 1992'de Adana Altın Koza Film Festivali'nde "En İyi Erkek Oyuncu", 1996'da Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde "Yaşam Boyu Onur Ödülü", 2006'da Sinema Yazarları Derneği "Onur Ödülü", 2007'de ise Çağdaş Sinema Oyuncuları Derneği'nde "Sinema Emek Ödülü" kazandı.
Tarık Akan, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından 1981'in başlarında, Almanya’da yaptığı bir konuşma yüzünden Türkiye'ye dönüşünde tutuklandı. 12 yıl hapis istemiyle yargılanarak 2,5 ay hücre hapsi cezası alan sanatçı, hapishane günlerini ve darbe sürecini 2002'de yayımlanan "Anne Kafamda Bit Var" kitabında kaleme aldı.
Barış Zeki, Yaşar Özgür ve Özlem Eregül isimli üç çocuğu bulunan usta isim, 16 Eylül 2016'da, akciğer kanseri tedavisi gördüğü hastanede yaşama veda etti.
(AA)